UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

powitać

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. witać

1. gościa

Definicja

spotkawszy kogoś, wypowiedzieć zwyczajowe formuły lub wykonać stosowne gesty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przywitać
antonimy:  pożegnać

Połączenia

  • gospodarz powitał; fani, kibice, mieszkańcy powitali; psy, tłumy powitały
  • powitać brata, delegatów, dostojników, gości, matkę, papieża, poddanych, premiera, prezydenta, przybyłych, przybyszów, rodzinę, uczestników, wchodzących, żołnierzy
  • powitać brawami, okrzykiem, owacjami, skinieniem głowy, uściskiem
  • powitać kogoś na dworcu, na lotnisku, na peronie; na przyjęciu, na uroczystości
  • powitać przed bramą, przed drzwiami
  • powitać w domu, w drzwiach, w przedpokoju
  • powitać z ukłonem, z uśmiechem
  • powitać ciepło, entuzjastycznie, radośnie, serdecznie, spontanicznie, wesoło, życzliwie

Cytaty

Na dziedzińcu powitał gościa przeor Santa Maria.

źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Ciemności kryją ziemię, 1957

Ojciec Święty serdecznie powitał łódzkich pielgrzymów, podziękował za honory i pobłogosławił sztandar miasta.

źródło: NKJP: Monika Pietras: Zaślubiny z miastem, Dziennik Łódzki, 2003-05-24

Helena już była na nogach, otworzyła drzwi, kiedy zaczął przy zamku manipulować nieznanymi sobie kluczami. […] Rzuciła mu się na szyję i powitała długim pocałunkiem.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

Z pewnością z otwartymi ramionami powitają cię w stolicy.

źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Ciemności kryją ziemię, 1957

- Dzień dobry - powitał mnie jak długo oczekiwanego gościa.

źródło: KWSJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. powitam
 powitamy
2 os. powitasz
 powitacie
3 os. powita
 powitają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powitałem
+(e)m powitał
 powitałam
+(e)m powitała
 powitałom
+(e)m powitało
 powitaliśmy
+(e)śmy powitali
 powitałyśmy
+(e)śmy powitały
2 os. powitałeś
+(e)ś powitał
 powitałaś
+(e)ś powitała
 powitałoś
+(e)ś powitało
 powitaliście
+(e)ście powitali
 powitałyście
+(e)ście powitały
3 os. powitał
 powitała
 powitało
 powitali
 powitały

bezosobnik: powitano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. powitajmy
2 os. powitaj
 powitajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powitałbym
bym powitał
 powitałabym
bym powitała
 powitałobym
bym powitało
 powitalibyśmy
byśmy powitali
 powitałybyśmy
byśmy powitały
2 os. powitałbyś
byś powitał
 powitałabyś
byś powitała
 powitałobyś
byś powitało
 powitalibyście
byście powitali
 powitałybyście
byście powitały
3 os. powitałby
by powitał
 powitałaby
by powitała
 powitałoby
by powitało
 powitaliby
by powitali
 powitałyby
by powitały

bezosobnik: powitano by

bezokolicznik: powitać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powitawszy

gerundium: powitanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: powitany

odpowiednik aspektowy: witać

Składnia

Rzżywotny + powitać +
KOGO + JAK
Rzosobowy + powitać +
KOGO + CZYM
Rzosobowy + powitać +
MOWA WPROST + (JAK)

2. propozycję

Definicja

zareagować na jakieś zjawiska, zdarzenia lub na pojawienie się jakiejś osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przywitać

Połączenia

  • powitać pomysł, propozycję, zmianę; Nowy Rok
  • powitać narzekaniem, pretensjami, wymówką
  • powitać z entuzjazmem, z radością, z życzliwością
  • powitać chłodno, cierpko, entuzjastycznie

Cytaty

Stany Zjednoczone zawarły układ z Francją, zakupując Luizjanę za 15 mln dolarów. Zakup Luizjany powitano z wielkim zadowoleniem.

źródło: KWSJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Zmianę okupanta powitała ludność Królestwa z mieszanymi uczuciami.

źródło: KWSJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

Stara Doris, która nie wiedziała, że to on był przyczyną zamętu i morderstw, powitała go narzekaniem.

źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Duce z zadowoleniem powitał propozycję nowego spotkania [...].

źródło: KWSJP: Karol Grünberg, Bolesław Otręba: Joachim von Ribbentrop: szef hitlerowskiej dyplomacji, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. powitam
 powitamy
2 os. powitasz
 powitacie
3 os. powita
 powitają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powitałem
+(e)m powitał
 powitałam
+(e)m powitała
 powitałom
+(e)m powitało
 powitaliśmy
+(e)śmy powitali
 powitałyśmy
+(e)śmy powitały
2 os. powitałeś
+(e)ś powitał
 powitałaś
+(e)ś powitała
 powitałoś
+(e)ś powitało
 powitaliście
+(e)ście powitali
 powitałyście
+(e)ście powitały
3 os. powitał
 powitała
 powitało
 powitali
 powitały

bezosobnik: powitano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. powitajmy
2 os. powitaj
 powitajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powitałbym
bym powitał
 powitałabym
bym powitała
 powitałobym
bym powitało
 powitalibyśmy
byśmy powitali
 powitałybyśmy
byśmy powitały
2 os. powitałbyś
byś powitał
 powitałabyś
byś powitała
 powitałobyś
byś powitało
 powitalibyście
byście powitali
 powitałybyście
byście powitały
3 os. powitałby
by powitał
 powitałaby
by powitała
 powitałoby
by powitało
 powitaliby
by powitali
 powitałyby
by powitały

bezosobnik: powitano by

bezokolicznik: powitać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powitawszy

gerundium: powitanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: powitany

odpowiednik aspektowy: witać

Składnia

Rzosobowy + powitać +
KOGO/CO + JAK

3. deszczem

Definicja

znaleźć się w określonym stanie lub w określonej sytuacji w momencie przybycia jakiejś osoby lub osób

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przywitać

Połączenia

  • miasto, miejsce powitało kogoś czymś
  • powitać pasażerów, przybyłych, turystów, zwiedzających
  • powitać deszczem, śniegiem, widokiem

Cytaty

Ranek powitał nas deszczem.

źródło: Internet

Miasto powitało nas dawno tam niewidzianym śniegiem.

źródło: Internet

[...] Zurych powitał go zapachem gorącej czekolady i przejrzałych mandarynek.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Opowieści chłodnego morza, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. powitam
 powitamy
2 os. powitasz
 powitacie
3 os. powita
 powitają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powitałem
+(e)m powitał
 powitałam
+(e)m powitała
 powitałom
+(e)m powitało
 powitaliśmy
+(e)śmy powitali
 powitałyśmy
+(e)śmy powitały
2 os. powitałeś
+(e)ś powitał
 powitałaś
+(e)ś powitała
 powitałoś
+(e)ś powitało
 powitaliście
+(e)ście powitali
 powitałyście
+(e)ście powitały
3 os. powitał
 powitała
 powitało
 powitali
 powitały

bezosobnik: powitano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. powitajmy
2 os. powitaj
 powitajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powitałbym
bym powitał
 powitałabym
bym powitała
 powitałobym
bym powitało
 powitalibyśmy
byśmy powitali
 powitałybyśmy
byśmy powitały
2 os. powitałbyś
byś powitał
 powitałabyś
byś powitała
 powitałobyś
byś powitało
 powitalibyście
byście powitali
 powitałybyście
byście powitały
3 os. powitałby
by powitał
 powitałaby
by powitała
 powitałoby
by powitało
 powitaliby
by powitali
 powitałyby
by powitały

bezosobnik: powitano by

bezokolicznik: powitać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powitawszy

gerundium: powitanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: powitany

odpowiednik aspektowy: witać

Składnia

Rznieżywotny + powitać +
KOGO + CZYM
Rznieżywotny + powitać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 21.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN