UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ustalać

Chronologizacja

1839, W.A. Maciejowski, "Pamiętniki o dziejach piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian [...]", Tomy 1-2, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ustalam
 ustalamy
2 os. ustalasz
 ustalacie
3 os. ustala
 ustalają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ustalałem
+(e)m ustalał
 ustalałam
+(e)m ustalała
 ustalałom
+(e)m ustalało
 ustalaliśmy
+(e)śmy ustalali
 ustalałyśmy
+(e)śmy ustalały
2 os. ustalałeś
+(e)ś ustalał
 ustalałaś
+(e)ś ustalała
 ustalałoś
+(e)ś ustalało
 ustalaliście
+(e)ście ustalali
 ustalałyście
+(e)ście ustalały
3 os. ustalał
 ustalała
 ustalało
 ustalali
 ustalały

bezosobnik: ustalano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę ustalał
będę ustalać
 będę ustalała
będę ustalać
 będę ustalało
będę ustalać
 będziemy ustalali
będziemy ustalać
 będziemy ustalały
będziemy ustalać
2 os. będziesz ustalał
będziesz ustalać
 będziesz ustalała
będziesz ustalać
 będziesz ustalało
będziesz ustalać
 będziecie ustalali
będziecie ustalać
 będziecie ustalały
będziecie ustalać
3 os. będzie ustalał
będzie ustalać
 będzie ustalała
będzie ustalać
 będzie ustalało
będzie ustalać
 będą ustalali
będą ustalać
 będą ustalały
będą ustalać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ustalajmy
2 os. ustalaj
 ustalajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ustalałbym
bym ustalał
 ustalałabym
bym ustalała
 ustalałobym
bym ustalało
 ustalalibyśmy
byśmy ustalali
 ustalałybyśmy
byśmy ustalały
2 os. ustalałbyś
byś ustalał
 ustalałabyś
byś ustalała
 ustalałobyś
byś ustalało
 ustalalibyście
byście ustalali
 ustalałybyście
byście ustalały
3 os. ustalałby
by ustalał
 ustalałaby
by ustalała
 ustalałoby
by ustalało
 ustalaliby
by ustalali
 ustalałyby
by ustalały

bezosobnik: ustalano by

bezokolicznik: ustalać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ustalając

gerundium: ustalanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: ustalający

imiesłów przymiotnikowy bierny: ustalany

odpowiednik aspektowy: ustalić

Pochodzenie

Zob.  stały 

1. plan działania

Definicja

dyskutując z innymi osobami, zmierzać do zdecydowania, co ma być lub jakie ma być

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • ustalać cenę, datę, harmonogram prac, hasło, listę gości, kryteria, menu, normy, pisownię, plan działania, prawidła, przepisy, priorytety, procedury, prowizję, reguły, termin, warunki, strategię, szczegóły, trasę przejazdu
  • ustalać na naradzie, na zebraniu
  • ustalać z lekarzem, z mężem, z pracodawcą, z pracownikiem, z przyjaciółmi, z zarządem, z żoną
  • ustalać wstępnie, z góry; wspólnie
  • próbować, zacząć; należy, trzeba ustalać

Cytaty

Cena była na ogół ustalana przez telefon, zawsze jednak dochodziło do drobnych targów.

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999

Zwyczajowe prawa zostały porzucone i zastąpione zasadami ustalanymi przez bandy najemników [...]. Ten, kto był dowódcą silniejszego oddziału, automatycznie zostawał lokalnym prawodawcą.

źródło: NKJP: Powrót Wygnańca: Esensja, 2006

Wraca do Austrii i w którymś z bezpiecznych miast ustala z ojcem plan.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009

Jeżeli strony umowy ustalają, że ma być wpłacony zadatek, musi to być zaznaczone w umowie przedwstępnej.

źródło: NKJP: (mag): Umowa w sprawie umowy, Dziennik Łódzki, 2007-01-09

Sponsor wykłada pieniądze, ale też dyktuje warunki. Ustala, gdzie ma być widoczne jego logo.

źródło: NKJP: Piotr Stasiak: Post w karnawale, Polityka, 2004-12-25

Składnia

Rzosobowy + ustalać +
CO
Rzosobowy + ustalać +
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. fakty

Definicja

książk. 
badać lub analizować coś, w celu stwierdzenia istnienia określonego stanu rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • ekspert, policja, śledczy ustala; naukowcy ustalają
  • ustalać chronologię zdarzeń, liczbę ofiar, motywy, prawdę, fakty, ojcostwo, przyczyny, rozmiar strat, tożsamość, winę
  • próbować, zacząć; trzeba ustalać

Cytaty

Dość szybko ustalano sprawcę kradzieży, gdy dokonał jej ktoś ze służby, na nią bowiem najpierw padało podejrzenie.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy, 2009

[...] zastępca komornika [...] podjął zawieszone postępowanie egzekucyjne i umorzył je, ustalając, że komornik poprzednio prowadzący sprawę wyegzekwował i przekazał na rachunek sum depozytowych sądu kwotę 617 623,91 zł.

źródło: NKJP: Uchwała z dnia 16 października 2008 r., III CZP 90/08, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna, 2008-10-16

Policja ustala, jak doszło do tragedii.

źródło: NKJP: kchg: Tragedia w Dziwnówku, Gazeta Pomorska, 2009-07-13

Historycy ustalają, czy takie zdarzenie miało już miejsce w historii.

źródło: NKJP: Wojciech Chudziński, Przemysław Nowakowski: Kręgi, cuda, kwanty. 2009

Składnia

Rzosobowy + ustalać +
CO
Rzosobowy + ustalać +
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

3. przewagę

Definicja

czynić trwałym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • ustalać porządek, swoją pozycję, przewagę

Cytaty

A.M. Czandra - przeczytał radca. [...] Poniżej drobnymi literkami - dobroczyńca. I w rogu adres. [...] dziwaczne określenie „dobroczyńca” musiało mieć jakieś szczególne znaczenie, ustalać pozycję, wabić, budzić szacunek?

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Unia w Horodle potwierdza traktat w Krewie i ustala władzę Witolda na Litwie.

źródło: Internet

Specyficzne, fascynujące aktorstwo Garbo wywołało [...] poruszenie zarówno wśród publiczności, jak i krytyki, ustalając na długie lata artystyczny image aktorki.

źródło: Internet

Składnia

Rzosobowy + ustalać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN