UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nagły

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *naglъ

1. raptowny

Definicja

pojawiający się szybko, niespodziewanie i w sposób zaskakujący

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • nagły błysk, ruch, ogień; atak, manewr, napad, wybuch; wyjazd, wypadek; napływ, przypływ, wzrost, spadek; impuls, odruch; pośpiech; lęk; zgon; wniosek; zwrot, obrót sprawy; przypadek, tryb
  • nagła eksplozja; awaria; cisza; decyzja, myśl; choroba, niedyspozycja, śmierć, zapaść; fala, furia; przemiana, zmiana; odwilż; konieczność, potrzeba, sprawa, sytuacja; nagłe hamowanie, szarpnięcie; odejście, odwołanie, pogorszenie, zagrożenie; zachorowanie; wprowadzenie; nagłe wydarzenia, zdarzenia
  • nagły i dramatyczny, nagły i gwałtowny, nagły i nieoczekiwany, nagły i nieprzewidziany, nagły i niespodziewany, nagły i radykalny, nagły i silny, nagły i ukradkowy
  • bardzo nagły
  • coś nagłego, nic nagłego

Cytaty

– Nie możesz! Wtedy ja nie miałbym żadnego sensu! – odepchnął go ordynarnie i nagłym ruchem zatrzasnął drzwi.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003

Zapowiadał się gorący, upojny, obfitujący w nagłe zwroty akcji i tajemnice poliszynela wieczór.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008

– Tak – ucięła krótko, pochyliła głowę. Miedziane loki opadły z karku, zasłoniły twarz. Wyczuł jej nagłą zmianę nastroju. Czyżby powiedział coś niestosownego?

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z zycia pozamałżeńskiego, 2007

Dyżurny naszej komendy został powiadomiony przez pogotowie ratunkowe o nagłym zgonie mężczyzny.

źródło: NKJP:Łukasz Zep: Złodziej zmarł porażony prądem, Tygodnik Tucholski, 2008

Najprawdopodobniej przyczyną wypadku było nagłe wtargnięcie pieszych na jezdnię.

źródło: NKJP: IS: Śmierć na jezdni, Nakielski Czas, 2001-12-12

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. nagły
nagły
nagły
nagłe
nagła
D. nagłego
nagłego
nagłego
nagłego
nagłej
C. nagłemu
nagłemu
nagłemu
nagłemu
nagłej
B. nagłego
nagłego
nagły
nagłe
nagłą
N. nagłym
nagłym
nagłym
nagłym
nagłą
Ms. nagłym
nagłym
nagłym
nagłym
nagłej
W. nagły
nagły
nagły
nagłe
nagła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. nagli
nagli
nagłe
nagłe
D. nagłych
nagłych
nagłych
nagłych
C. nagłym
nagłym
nagłym
nagłym
B. nagłych
nagłych
nagłych
nagłe
N. nagłymi
nagłymi
nagłymi
nagłymi
Ms. nagłych
nagłych
nagłych
nagłych
W. nagli
nagli
nagłe
nagłe

2. pilny

Definicja

wymagający natychmiastowej reakcji i działania, zanim będzie za późno

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  naglący, palący I, pilny

Połączenia

  • nagły przypadek, tryb, wypadek; nagła konieczność, potrzeba, sprawa, sytuacja
  • bardzo nagły; nic nagłego

Cytaty

W przypadku nagłej konieczności decyzję o stanie wojny podejmuje prezydent po zasięgnięciu opinii Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 31.07.1992

Jeśli nic nagłego i pilnego mi nie wypadnie, na wasz najbliższy mecz na pewno przyjdę! - obiecał.

źródło: NKJP: /ZS/: Piękne i wysportowane, Echo Dnia, 2006-04-03

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. nagły
nagły
nagły
nagłe
nagła
D. nagłego
nagłego
nagłego
nagłego
nagłej
C. nagłemu
nagłemu
nagłemu
nagłemu
nagłej
B. nagłego
nagłego
nagły
nagłe
nagłą
N. nagłym
nagłym
nagłym
nagłym
nagłą
Ms. nagłym
nagłym
nagłym
nagłym
nagłej
W. nagły
nagły
nagły
nagłe
nagła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. nagli
nagli
nagłe
nagłe
D. nagłych
nagłych
nagłych
nagłych
C. nagłym
nagłym
nagłym
nagłym
B. nagłych
nagłych
nagłych
nagłe
N. nagłymi
nagłymi
nagłymi
nagłymi
Ms. nagłych
nagłych
nagłych
nagłych
W. nagli
nagli
nagłe
nagłe

Frazeologizmy

krew zalała kogoś
nagła krew zalała kogoś
krew zalewa kogoś
nagła krew zalewa kogoś
nagła śmierć
niech nagła krew zaleje kogoś/coś
Data ostatniej modyfikacji: 09.01.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj