UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cienko

Chronologizacja

1534, SPXVI

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy cienko
stopień wyższy cieniej

Pochodzenie

Zob. cienki

1. posmarować

Definicja

tak, że to, o czym mowa, ma niewielki przekrój poprzeczny

Wymowa

[ćeŋko]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lekko
antonimy:  grubo I

Cytaty

Tłuszcz na talerzu kilkulatka powinien pojawiać się w minimalnych ilościach. Cienko posmarowana masłem kromka, odrobina oliwy z oliwek do surówek albo do zupy wystarczą.

źródło: NKJP: (MAD): Jadłospis malucha, Dziennik Łódzki, 2001-10-13

Jest w jej kompozycjach kilka warstw: tło to najczęściej bardzo cienko malowany obrazek na dykcie, tekturze, blasze lub drewienku.

źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Obrazy przemijania, Gazeta Wyborcza, 1994-07-29

2. pokroić

Definicja

w taki sposób, że przeciwległe powierzchnie lub krawędzie czegoś są niezbyt oddalone od siebie

Wymowa

[ćeŋko]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

antonimy:  grubo I

Połączenia

  • cienko pokroić, rozwałkować

Cytaty

Przygotowując warzywa do suszenia, należy je dokładnie umyć, cienko pokroić [...], a następnie rozłożyć [...] na słońcu lub na stole czy półce.

źródło: NKJP: Stanisława Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni czyli Powrót do dawnego naturalnego sposobu odżywiania, 1993

Tu [...] obowiązuje zasada: im krótszy czas smażenia (gotowania) - tym drobniej i cieniej należy kroić składniki.

źródło: NKJP: Paweł Albrzykowski: Kuchnie Dalekiego Wschodu, Kuchnia, nr 5, 1998

Sięgam po zachwycający kawałek cienko krojonego wędzonego kanadyjskiego łososia [...].

źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002

3. piszczeć

Definicja

wysokim i piskliwym głosem

Wymowa

[ćeŋko]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

antonimy:  grubo I, nisko

Połączenia

  • cienko pisnąć, wrzasnąć, zapiszczeć

Cytaty

Uderzone drzwi otwarły się z hukiem i impetem, i to takim, że wyrwany z odrzwi skobel wyleciał przez okno jak meteor. Adela wrzasnęła cienko i przeraźliwie.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Wszędzie stwierdziłem to samo: aktorzy umieją skakać i fikać koziołki, mówić cienko czy grubo, chętnie rozumieją wymowę ogólną utworu [...]. Natomiast cierpią na zadziwiający bezwład wyobraźni psychologicznej [...].

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

Kot wykonał długi sus, przygwożdżona pazurami mysz zapiszczała cienko.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Kiedy był Portosem, starał się mówić grubo, a kiedy kobietą - cienko.

źródło: NKJP: Andrzej Bart: Fabryka Muchłapek, 2008

4. ubrać się

Definicja

w ubranie zrobione z lekkiego i przewiewnego materiału

Wymowa

[ćeŋko]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lekko
antonimy:  grubo I

Połączenia

  • ubrać się cienko

Cytaty

Byłam cienko ubrana, a w hali było około 10 stopni.

źródło: NKJP: Małgorzata Derwich: Marcysia ze Złotopolskich kolęduje, Gazeta Poznańska, 2002-01-18

Najważniejsze, aby dziecka nie ubierać ani za ciepło, ani za cienko – po prostu stosownie do pogody.

źródło: NKJP: (D): Maluch na spacerze, Dziennik Łódzki, 2005-01-18

U dziecka sprawdza się temp. na karku, włóż rękę za kołnierz i zobacz: jak jest spocona, znaczy, że jest za grubo ubrana, jak zbyt chłodna, to znaczy, że za cienko - wyciągnij wnioski i popraw na następnym spacerze.

źródło: NKJP: Internet

5. z myśleniem

Definicja

pot. 
tak, że dana rzecz oceniana jest jako znajdująca się na niskim poziomie

Wymowa

[ćeŋko]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Wiem, że cienko mi wyszła ta reklama, ale człowiek uczy się na błędach [...].

źródło: NKJP: Internet

Z jego wzrokiem od dzieciństwa było cienko i coraz grubsze szkła poprawiały sytuację tylko częściowo.

źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Boże!!! Napisałam „na przykład” łącznie!!! No, faktycznie coś cienko z tym myśleniem...

źródło: NKJP: Internet

[...] jutro pani odda kartkówki z chemii; czuję, że cienko mi poszło, bo nie było mnie na ostatniej lekcji i nie rozumiałam.

źródło: NKJP: Internet

Frazeologizmy

ktoś cienko przędzie
ktoś cienko śpiewa
Data ostatniej modyfikacji: 12.12.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj