Chronologizacja
Pochodzenie
Dotychczas przyjmowano, że jest to rzeczownik z przyrostkiem -ik od dawnego przymiotnika rówieśny ‘będący z kimś w jednym wieku, mający tyleż lat’ < psł. *orvesьnъ - z przyr. *-ьnъ od niepoświadczonego samodzielnie rzeczownika *orvo, *orvese (Bor).
Poczynione ostatnio szczegółowe badania dotyczące zasięgu wyrazu wskazują raczej, że został on utworzony na gruncie wschodniosłowiańskim, skąd przeniknął do części gwar zachodniosłowiańskich, a późne poświadczenia sugerują jego ludowy charakter (Janczulewicz, Polonica).
Por. równy.
1. osoba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Połączenia
- mój, nasz, twój... rówieśnik; europejscy; francuscy, niemieccy, polscy; żydowscy; czarni; niepełnosprawni, zdrowi rówieśnicy
- rówieśnik autora
- rówieśnicy z zachodu, z zagranicy; z Europy; z Czech, z Irlandii, z Niemiec, z Polski, z Ukrainy...; z innych krajów, szkół...; z klasy, z zespołu
- rówieśnik i kolega, rówieśnik i przyjaciel, rówieśnicy i dorośli, rówieśnicy i młodsi, rówieśnicy i starsi, rówieśnicy i nauczyciele, rówieśnicy i rodzice
- gromada, grono, grupa, krąg, środowisko, tłum, towarzystwo, większość; przyjaźń; przykład, wpływ; presja; akceptacja; na tle; ze strony rówieśników
- kontakt, relacje; przyjaźń, znajomość; współpraca, rywalizacja, zabawa; spotkanie; rozmowy; konflikty z rówieśnikami
- akceptowany, lubiany; potępiany, prześladowany, szykanowany, wyśmiewany; odrzucenie przez rówieśników
- spotykać się, spędzić/spędzać czas; bawić się, rywalizować; rozmawiać; korespondować; dogadać się/dogadywać się; mieć problemy z rówieśnikami; obcowanie z rówieśnikami
- mniej więcej rówieśnik; razem, wraz z rówieśnikami
Cytaty
[...] przyszedł do mnie mój rówieśnik Antoś, sąsiad z przylegającego do naszego podwórka domu. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985 |
|
Adam obecnie ma lat sześćdziesiąt cztery. Przed pierwszą wojną światową, w wieku lat trzynastu, poznał na ślizgawce swego rówieśnika Andrzeja. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966 |
|
Andrzej, uczeń prywatnego liceum w Warszawie, w zeszłym roku spędził dwa tygodnie we Francji. Swoim francuskim rówieśnikom zazdrości w zasadzie tylko tego, że łatwiej znajdują sezonową pracę, by zarobić na dobre wakacje [...]. źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Tacy sami, Polityka, 2003-02-22 |
|
[...] dziecko nagle zmienia się, reaguje inaczej niż dotychczas; [...] izoluje się – nie ma przyjaciół, nie spotyka się z nikim, nie spędza czasu z rówieśnikami . źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001 |
|
Chłopcy, którzy mają głęboki, ale bezinteresowny (tzn. nie naznaczony zaborczością) kontakt uczuciowy z matką, zwykle są bardziej łagodni emocjonalnie tak wobec dziewcząt, jak i rówieśników tej samej płci. źródło: NKJP: Józef Augustyn: Wychowanie seksualne w rodzinie i w szkole, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | rówieśnik |
rówieśnicy |
ndepr |
rówieśniki |
depr | ||
D. | rówieśnika |
rówieśników |
|
C. | rówieśnikowi |
rówieśnikom |
|
B. | rówieśnika |
rówieśników |
|
N. | rówieśnikiem |
rówieśnikami |
|
Ms. | rówieśniku |
rówieśnikach |
|
W. | rówieśniku |
rówieśnicy |
ndepr |
rówieśniki |
depr |
Składnia
+ | rówieśnik | + |
(KOGO)
|
|
+ | rówieśnik | + |
(CZYJ)
|
2. rzecz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Cytaty
[..] nie przypadkiem impresjonizm i fotografia są rówieśnikami [...]. źródło: NKJP: Adam Szymanowski: Czy komputer pożre książkę, Gazeta Wyborcza, 1996-02-24 |
|
[...] XVII-wieczne pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, odkryte w początkach XIX w., są polskim prawie rówieśnikiem słynnych dzienników Samuela Pepysa. źródło: NKJP: Maria Dąbrowska: Dzienniki 1, 2009 |
|
Imię tego sędziwego drzewa - którego wiek jeszcze przed półwieczem szacowano na 1000 lat - również nawiązuje do epoki, w której rzekomo wyrosło. Nazwano go „Chrześcijaninem” na znak, że może być rówieśnikiem chrztu Polski (966 r). źródło: NKJP:PAWEŁ ZARZYŃSKI, ROBERT TOMUSIAK: Najsłynniejsze drzewa Polski Dąb „Chrześcijanin” z Januszkowie, Las Polski, 2009-04-16 |
|
Pani Gertruda mieszka w domu, o którym można powiedzieć, że jest jej rówieśnikiem. źródło: NKJP: Michał Palica: Rodzina rybnickich krawców,Tygodnik Rybnicki, 2008-07-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | rówieśnik |
rówieśnicy |
ndepr |
rówieśniki |
depr | ||
D. | rówieśnika |
rówieśników |
|
C. | rówieśnikowi |
rówieśnikom |
|
B. | rówieśnika |
rówieśników |
|
N. | rówieśnikiem |
rówieśnikami |
|
Ms. | rówieśniku |
rówieśnikach |
|
W. | rówieśniku |
rówieśnicy |
ndepr |
rówieśniki |
depr |
Składnia
+ | rówieśnik | + |
(CZEGO/KOGO)
|