Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *kǫsъ 'odgryziony, ugryziony kawałek'
1. mięsa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- drobny, mały, niewielki, spory, wielki; kolejny, ostatni, pierwszy kęs; smakowite kęsy
- jeden kęs
- kęs bułki, chleba, ciasta, kanapki, mięsa...
- odgryźć/odgryzać, ugryźć; połykać, przełknąć kęs
- jeść (dużymi/mniejszymi) kęsami
Cytaty
|
Wypija cały kieliszek i bierze z półmiska nogę, tę z zastygłym tłuszczem. Odgryza duży kęs. źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005 |
|
|
Dzielono się jajkiem i składano sobie życzenia. Pierwszy kęs rzucany na podłogę przeznaczano dla zmarłych dusz przodków. źródło: NKJP: Elżbieta Kurowska: Zwyczaje wciąż kultywowane, Dziennik Polski, 2006-04-15 |
|
|
Pamiętajmy o pewnych kardynalnych zasadach: jeść trzeba zawsze na siedząco, powoli, bez pośpiechu, delektując się każdym kęsem. źródło: NKJP: Święta liczone w kaloriach, Dziennik Polski, 1998-04-10 |
|
|
Antek przełknął kęs bułki. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski, Prąd zatokowy, 2003 |
|
|
Filiżankę kawy zamień na sok owocowy. Cenne rady - Podczas posiłku nie czytaj gazet i nie oglądaj telewizji - zjesz mniej. - Między kolejnymi kęsami rób dłuższą chwilę przerwy. źródło: NKJP: Astrodieta, prasa, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kęs |
kęsy |
|
| D. | kęsa |
kęsów |
|
| C. | kęsowi |
kęsom |
|
| B. | kęs |
kęsy |
|
| N. | kęsem |
kęsami |
|
| Ms. | kęsie |
kęsach |
|
| W. | kęsie |
kęsy |
2. ziemi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kawałek |
Połączenia
- lodowy, śnieżny kęs
- kęs drogi, ziemi; władzy; czasu
Cytaty
|
Największy kęs ziemi po jednostce wojskowej w Dębicy przypadłby [...] gminie Żyraków. źródło: NKJP: Transakcja wiązana..., Dziennik Polski, 2002-08-03 |
|
|
Kloss wielokrotnie meldował centrali o wewnętrznych zapasach i bojach niemieckiego wywiadu, o krwawych zemstach i nienawiściach, którymi żyła ta sfora lepszych i gorszych agentów Canarisa i Kaltenbrunnera, walczących o większy kęs władzy [...]. źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 2000 |
|
|
Z książki można także dowiedzieć się, jak ktoś będący u szczytu swych możliwości twórczych - ks. Heller ma prawie tysiąc publikacji, jest znany na obu półkulach - znajduje czas na uprawianie tak wielu dyscyplin. Tajemnica wydaje się prosta; wykorzystuje każdy kęs czasu, jak nie pisze, to czyta, jak nie czyta, to tłumaczy [...]. źródło: NKJP: Marek Oramus: Z głową w chmurach, Dziennik Polski, 2006-06-07 |
|
|
Mało mieli jeść, bo z daleka szli. Idą. Uszli kęs drogi, gorąco piekło, polegali zbójnikowie w cieniu i pospali się. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960 |
|
|
Tego typu lawina spada w wielkich śnieżnych kęsach. Waga 1 m sześciennego takiego śniegu dochodzi do 250 kg i zasypany przez tego rodzaju lawinę człowiek z reguły nie ma szans na przeżycie. źródło: NKJP: Adam Marasek, Tygodnik Podhalański, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kęs |
kęsy |
|
| D. | kęsa |
kęsów |
|
| C. | kęsowi |
kęsom |
|
| B. | kęs |
kęsy |
|
| N. | kęsem |
kęsami |
|
| Ms. | kęsie |
kęsach |
|
| W. | kęsie |
kęsy |
Składnia
|
+ | kęs | + |
CZEGO
|
3. półwyrób stalowy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kawałek |
Cytaty
|
Huta Katowice stała się zakładem typu surowcowego, nie przystającym do aktualnych tendencji światowych w tej branży. Skutkiem takiego postępowania jest sprzedaż surowej stali w kęsach i kęsiskach, a jej przetwarzaniem zajmują się inne podmioty gospodarcze. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.04.1997 |
|
|
Wuju, przecież Sędzimir ma się połączyć z Katowicami w kombinat-gigant, który cały świat zaleje tymi, jak im tam, wlewkami i kęsami. - Przypuszczam, że wątpię. W stali jest dekoniunktura. źródło: NKJP: W.Giełżyński: Asia się troszczy, Tygodnik Ciechanowski, 2002-05-07 |
|
|
Czy nie dojdzie do takiej sytuacji, że polskie huty będą zamykane, a tańszy produkt będzie sprowadzany właśnie z Kazachstanu, tak jak np. jest to w przypadku kęsów, które w Kazachstanie są o wiele tańsze niż kęsy dostarczane innym hutom przez Hutę Katowice? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.01.2004 |
|
|
Po likwidacji zgniatacza, walcowni ciągłej kęsów i drobnej oraz po przekazaniu walcowni drutu niezależnej [...] spółce każda opuszczająca hutę tona stali przechodzi przez walcarki [...]. źródło: NKJP: None: Gorący dywan blachy, Dziennik Polski, 2001-07-13 |
|
|
Unowocześnianie huty wymagało zasadniczych posunięć - zatrzymana została produkcja stali martenowskiej, zlikwidowano dwie baterie koksownicze i wielki piec. Taki sam los czeka tego roku zgniatacz i walcownię kęsów. źródło: NKJP: None: Dym nie zna granic, Dziennik Polski, 1999-08-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kęs |
kęsy |
|
| D. | kęsa |
kęsów |
|
| C. | kęsowi |
kęsom |
|
| B. | kęs |
kęsy |
|
| N. | kęsem |
kęsami |
|
| Ms. | kęsie |
kęsach |
|
| W. | kęsie |
kęsy |
4. ząb
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta drapieżne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ząb |
Cytaty
|
Dla myśliwego - trofeisty ładnie oprawiony na ciemnej tarczy czerep drapieżnika z lśniącymi kęsami będzie równie wartościowy jak kozioł czy byk. źródło: Internet |
|
|
Kęsy w czaszce drapieżnika i oręż są bardzo podatne na pękanie gdy po gotowaniu zaraz podda się je działaniu zimnej wody. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kęs |
kęsy |
|
| D. | kęsa |
kęsów |
|
| C. | kęsowi |
kęsom |
|
| B. | kęs |
kęsy |
|
| N. | kęsem |
kęsami |
|
| Ms. | kęsie |
kęsach |
|
| W. | kęsie |
kęsy |
Inne uwagi
Zwykle lm