Chronologizacja
Inne znaczenie: 'budowla'
Pochodzenie
łac. fabrica 'warsztat; rzemiosło'
1.a instytucja
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Fabryka Cukiernicza Kopernik, Fabryka Transformatorów i Aparatury Trakcyjnej, Rybnicka Fabryka Maszyn.
Wymowa
[fabryka] lub [fabryka]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca miejsca pracy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | przedsiębiorstwo |
Połączenia
- duża, gigantyczna, ogromna, olbrzymia, wielka; mała; najlepsza, znana; była, dawna; nowa, nowoczesna, stara; pobliska; państwowa; tajna; łódzka, tyska, wrocławska... ;amerykańska, francuska, niemiecka, polska...; zautomatyzowana, zmechanizowana; moja, nasza... fabryka; okoliczne; prywatyzowane, upadające fabryki; fabryka bawełniana, ceramiczna, chemiczna, farmaceutyczna, meblarska, metalurgiczna, motoryzacyjna, odzieżowa, obuwnicza, optyczna, samochodowa, sukiennicza, tytoniowa, włókiennicza, zbrojeniowa; fabryki krajowe, zagraniczne; przetwórcze
- fabryka chemikaliów, maszyn, urządzeń, wyrobów jedwabnych, porcelanowych...; farb, cementu; amunicji, broni; aut, samochodów, samolotów, wagonów; mebli; fortepianów; komputerów, lodówek, zegarków; ceraty, papieru; drutu, gwoździ, łożysk; opon; konfekcji, tekstyliów, włókien sztucznych; ubrań; mundurów, obuwia; chustek, koronek; papierosów, zapałek; beczek, naczyń emaliowanych; luster, porcelany; mydła; cukierków, cukru, czekolady, konserw, słodyczy, sztucznego miodu; coca-coli; fabryka Forda, Opla...
- fabryki i banki, fabryki i biura, fabryki i elektrownie, fabryki i huty, fabryki i kołchozy, fabryki i kopalnie, fabryki i magazyny, fabryki i przedsiębiorstwa, fabryki i sklepy, fabryki i stocznie, fabryki i szkoły, fabryki i urzędy, fabryki i warsztaty, fabryki i zakłady
- dyrekcja, władze, załoga; dyrektor, kierownik, pracownica, pracownik, robotnica, robotnicy, właściciel, założyciel; produkcja; historia; budynek, gmach, pawilon; teren; prywatyzacja fabryki
- zamówienia dla fabryki; inżynier, ludzie, robotnica, robotnik z fabryki
- produkcja, praca, robota; stanowisko, zmiana; sytuacja; majster w fabryce
- fabryka działa, produkuje; powstała, ruszyła
- mieć; prowadzić; otworzyć/otwierać, uruchomić/uruchamiać, zakładać/założyć; oddać/oddawać, przejąć/przejmować, wykupić; sprzedać/sprzedawać, zamknąć/zamykać, zlikwidować; niszczyć, ratować, uratować, zniszczyć; utrzymać; ewakuować fabrykę
- kierować, zarządzać fabryką
- trafić/trafiać, wrócić/wracać, należeć do fabryki; pochodzić; zwolnić kogoś, skradziony z fabryki
- zainwestować w fabrykę
- związany z fabryką
- pracować, robić, przepracować ileś lat; działać, zarabiać; zostać; coś powstało/powstaje, wykonać; produkowany, wyprodukowany, wytwarzany; zatrudniony w fabryce
Cytaty
|
W Ursusie protestujący robotnicy fabryki traktorów wyszli na tory i rozkręcili je, powodując zablokowanie na wiele godzin magistrali kolejowej Warszawa - Berlin. źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002 |
|
|
Podczas okupacji niemieckiej Karol Wojtyła pracował w fabryce chemicznej Solvay, zlikwidowanej dopiero w roku 1992. źródło: NKJP: (kż): Miasto mojego życia..., Dziennik Bałtycki, 2002-08-16 |
|
|
[...] mój teść miał przed pierwszą wojną wielką fabrykę konfekcji i dom mody, [...] źródło: NKJP: Krystyna Kofta : Wióry, 1980 |
|
|
Znany fizyk niemiecki, mieszkał właśnie tu, w Kolbergu. Prowadził jakieś badania, [...] i kierował fabryką produkującą elementy sterownicze do V-1 i V-2. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan) : Stawka większa niż życie , 1967 |
|
|
Jedna z najnowocześniejszych fabryk farmaceutycznych powstanie wkrótce w Strykowie. źródło: NKJP: (dj): Będą leki z „Leku”, Express Ilustrowany, 2002-09-28 |
|
|
W oddali widać budynki fabryk i doły kopalń odkrywkowych. źródło: NKJP: NKJP: Max Cegielski: Oko świata : od Konstantynopola do Stambułu, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fabryka |
fabryki |
|
| D. | fabryki |
fabryk |
|
| C. | fabryce |
fabrykom |
|
| B. | fabrykę |
fabryki |
|
| N. | fabryką |
fabrykami |
|
| Ms. | fabryce |
fabrykach |
|
| W. | fabryko |
fabryki |
Składnia
|
+ | fabryka | + |
(CZEGO)
|
1.b budynek
Definicja
Wymowa
[fabryka] lub [fabryka]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca miejsca pracy
Połączenia
- opuszczona, podziemna; nieczynna; zrujnowana fabryka
- fabryki i domy, fabryki i drogi, fabryki i i maszyny
- część; brama, dach, komin, korpus, mur, ściana; dziedziniec, podwórze; kontury; budowa, demontaż; pożar fabryki
- droga, wejście do fabryki
- wizyta; pożar w fabryce
- fabryka stanęła/stoi
- budować, pobudować, postawić, wybudować, zbudować; odwiedzić/odwiedzać, zwiedzić/zwiedzać; opuścić/opuszczać; kupić/kupować; zbombardować fabrykę
- chodzić, iść, pójść; dojechać/dojeżdżać, jechać, pojechać, przyjechać/przyjeżdżać; dotrzeć do fabryki; wyjść/wychodzić, wyjechać; wynieść/wynosić coś z fabryki
- być/bywać w fabryce
Cytaty
|
[...]zobaczył, że od strony fabryki zbliżają się ludzie w różnym wieku, wzajemnie się podtrzymując i niosąc walizki i tobołki. źródło: NKJP: Andrzej Bart: Fabryka Muchłapek, 2008 |
|
|
Już z daleka widział bramę fabryki, a za nią obóz. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006 |
|
|
Idę do fabryki, na nocną zmianę. źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Błogosławiony wiek, 2006 |
|
|
Dziś w Łodzi francuski biznesmen remontuje zabytkową fabrykę na siedzibę polskiego Muzeum Sztuki. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007 |
|
|
Wstawała codziennie o piątej rano i dojeżdżała na drugi koniec miasta do przychodni położonej obok fabryki kosmetyków. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Budowa fabryki pochłonęła około 25 mln dolarów, [...] źródło: NKJP: Piotr Gabryel , Marek Zieleniewski:Piąta władza czyli Kto naprawdę rządzi Polską?, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fabryka |
fabryki |
|
| D. | fabryki |
fabryk |
|
| C. | fabryce |
fabrykom |
|
| B. | fabrykę |
fabryki |
|
| N. | fabryką |
fabrykami |
|
| Ms. | fabryce |
fabrykach |
|
| W. | fabryko |
fabryki |
Składnia
|
|
+ | fabryka | + |
(CZEGO)
|
1.c ludzie
Definicja
Wymowa
[fabryka] lub [fabryka]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł osoby związane z przemysłem
Cytaty
|
[...] w Radomiu zastrajkowała fabryka Waltera produkująca broń dla wojska. źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek : życie i narodziny legendy, 2002 |
|
|
[...] dzień wcześniej cała fabryka chodziła od rana w nerwach. Szykowali się na wizytację. źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae czyli Kartonowa sieć, 2009 |
|
|
W początkowym okresie produkcji lornetek dochodziło do częstych nieporozumień między fabryką a rzeczoznawcą COMU na tle metod badania gotowych wyrobów, ocen ich jakości, itp. źródło: NKJP: Piotr Matejuk: Wojskowe przyrządy optyczne w II Rzeczypospolitej , 1997 |
|
|
Do dziś fabryka jest nam winna 3,5 mld starych złotych - mówi prezes Agencji Małych i Średnich Przedsiębiorstw [...] źródło: NKJP: Janusz Kędracki, Kielce; Dorota Sajnug; Artur Morka: Fosko na Warszawę, Gazeta Wyborcza,1995-02-02 |
|
|
Trwają rozmowy z różnymi fabrykami części samochodowych w Polsce na temat współpracy technologicznej, utworzenia spółek joint venture lub przejęcia niektórych zakładów w całości przez koncern General Motors. źródło: NKJP: Andrzej Kublik: Opel na Żeraniu, Gazeta Wyborcza, 1994-11-07 |
|
|
Do końca roku szefostwo fabryki przedstawi jej konkretne projekty, a także listy intencyjne lub umowy podpisane z partnerami. Fabryka nie chce jeszcze zdradzać, jakie będą koszty tych wszystkich inwestycji. źródło: NKJP: (WG): Toruń. 5,2 tys miejsc pracy może powstać na terenach Elany, Gazeta Pomorska , 2009-10-27 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fabryka |
fabryki |
|
| D. | fabryki |
fabryk |
|
| C. | fabryce |
fabrykom |
|
| B. | fabrykę |
fabryki |
|
| N. | fabryką |
fabrykami |
|
| Ms. | fabryce |
fabrykach |
|
| W. | fabryko |
fabryki |
Składnia
|
|
+ | fabryka | + |
(CZEGO)
|