Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mózg |
mózgi |
|
| D. | mózgu |
mózgów |
|
| C. | mózgowi |
mózgom |
|
| B. | mózg |
mózgi |
|
| N. | mózgiem |
mózgami |
|
| Ms. | mózgu |
mózgach |
|
| W. | mózgu |
mózgi |
Pochodzenie
psł. *mozgъ 'szpik kostny, mózg'
1. narząd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | narząd |
Połączenia
- mały, niewielki, większy; sztuczny mózg; mózg kobiecy, ludzki
- mózg człowieka, kobiety, mężczyzny, osób chorych, palących, zdrowych..., płodu; małp, ssaków, szczura, zwierząt
- budowa, części, obszar, partie, struktura; objętość, pojemność, wielkość; komórki nerwowe, kora, neurony, płat; płeć; choroby, schorzenia, uraz, uszkodzenie, zmiany, zwyrodnienie; glejak, guz, krwiak, martwica, naczyniak, niedokrwienie, niedotlenienie, nowotwór, obrzęk, porażenie, rak, stłuczenie, śmierć, tętniak, wstrząs, wstrząśnienie, zapalenie; aktywność, czynności, funkcjonowanie, praca, reakcje, sprawność; badanie (tomograficzne), operacja, tomografia komputerowa mózgu
- przerzuty, wylew krwi do mózgu
- badania nad mózgiem
- wiedza o mózgu; ośrodek w mózgu
- mózg działa; mózgi wyewoluowały
- badać mózg
- sterować mózgiem
- działać, oddziaływać, szkodzić, wpływać na mózg
Cytaty
|
W trzecim tygodniu ciąży zaczyna bić serce dziecka i kształtuje się jego mózg, w szóstym tygodniu rejestruje się fale elektromagnetyczne wysyłane przez tenże mózg, w dziesiątym tygodniu dziecko odczuwa ból [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.07.1992 |
|
|
Badania dowiodły, że mózg człowieka osiąga pełny rozwój przed siódmym rokiem życia. źródło: NKJP: Angielski od kołyski, Życie Warszawy, 2002 |
|
|
Piesza doznała urazu głowy, wstrząśnienia mózgu, oraz ogólnych potłuczeń i została przewieziona do Szpitala Klinicznego im. Jurasza w Bydgoszczy. źródło: NKJP: ST: Dziewczyna kontra autobus, Nakielski Czas, 2003-12-10 |
|
|
[...] wśród fizyków mamy do czynienia w tej chwili z prawdziwą eksplozją zainteresowania problematyką związaną z mózgiem. źródło: NKJP: Mózg, czyli układ fizyczny, Dziennik Polski, 2001-01-31 |
|
|
[...] mózg człowieka, choć większy, jest zasadniczo taki sam jak mózgi innych wyższych ssaków, zwłaszcza naczelnych [...]. źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996 |
2. metafora człowieka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Połączenia
- najtęższe mózgi
- drenaż, ucieczka; trust mózgów
Cytaty
|
Od momentu zerwania rozmów mózgi propagandowe centrolewicy starają się przekonać Włochów, że ich głos na „tak” przyczyni się do uzdrowienia świata mediów audiowizualnych [...]. źródło: NKJP: Miłada Jędrysik: W niedzielę Włosi rozstrzygną o losie Silvio Berlusconiego, Gazeta Wyborcza, 1995-06-09 |
|
|
Polskie mózgi pracują zarówno u Siemensa, jak i w innych markowych koncernach. źródło: NKJP: Agnieszka Wróblewska: Garaż, który był werandą, Gazeta Wyborcza, 1998-04-03 |
|
|
Nie mamy w polskiej polityce zagranicznej jakiejś szczególnej koncentracji wielkich mózgów, więc sięgnijmy po porady zagraniczne. źródło: NKJP: Głupota na eksport, Dziennik Polski, 2000-03-03 |
|
|
Liczę, że prof. Zieliński stworzy wokół siebie trust mózgów ekonomistów i polityków społecznych, którzy pokuszą się o formułowanie myśli strategicznej, kojarzącej konieczność rozwoju i sprawiedliwości - co stanowi najważniejszy problem naszych czasów. źródło: NKJP: Andrzej Micewski: Dlaczego Zieliński, Gazeta Wyborcza, 1995-07-18 |
|
|
W Chinach jednak wciąż brakuje wykwalifikowanych inżynierów [...]. To się jednak wkrótce zmieni, gdyż do kraju zaczynają wracać chińscy stypendyści, którzy wyjechali do USA w ciągu ostatnich 20 lat [...]. Teraz wychowują zastępy młodych mózgów. źródło: NKJP: Wejście smoka, Enter, 2004 |
3. siedlisko myśli
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka
Połączenia
- mózgi społeczeństw
- tajemnice, zakamarki mózgu
- zawładnąć mózgami
Cytaty
|
[...] komunizm w Chinach nie poczynił spustoszeń w mózgach mieszkańców i winduje kraj na szczyty nowoczesnej gospodarki. źródło: NKJP: praca, Usenet -- pl.sci.psychologia, 2002-03-07 |
|
|
Świat dorosłych wdarł się do mózgów i opanował wyobraźnię dzieci? źródło: NKJP: Mordobicie jak z bajki, Dziennik Polski, 2001-04-06 |
4. gangu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Połączenia
- główny, prawdziwy mózg
- mózg drużyny, gangu, grupy, ministerstwa, partii, zespołu; afery, operacji, przedsięwzięcia
- być mózgiem gangu, grupy, partii; ministerstwa...; nazywać kogoś mózgiem czegoś
Cytaty
|
Mimo słabych warunków fizycznych ma szanse zaistnieć w seniorskiej piłce, piłkarz inteligent. - kapitan, mózg zespołu, bardzo dobrze wykonuje stałe fragmenty gry, bardzo dobrze wyszkolony technicznie. źródło: NKJP: (PAN): Mają być najlepsi, Dziennik Polski, 2000-07-11 |
|
|
[...] jakkolwiek byśmy patrzyli na Sztab Generalny, musi on być zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny mózgiem armii. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.11.1995 |
|
|
[...] Jan K. był mózgiem gangu i organizatorem handlu fiatami. źródło: NKJP: Okazyjne fiaty, Tygodnik Podhalański, 1997 |
|
|
Hirohito miał niewiele do powiedzenia. Pełnił funkcję twarzy państwa, mózgiem była generalicja [...]. źródło: NKJP: Sumienie, www.forumowisko.pl, 2007-08-20 |
|
|
Turowicz był jednym z mózgów tego zespołu, z którym osiągnęliśmy porozumienie i do którego, poza kardynałem Macharskim, wchodzili też tacy ludzie jak ksiądz Musiał i redaktor Wilkanowicz - również z „Tygodnika Powszechnego”. źródło: NKJP: Turowicza zastapić się nie da, Gazeta Wyborcza, 1999-01-29 |