UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

albo

Chronologizacja

1424, SStp

Pochodzenie

psł. *alibo

Złożenie z psł. partykuły ali i partykuły wzmacniającej bo. Postać albo wyparła z języka polskiego starsze abo.

1. pięć albo sześć

Definicja

ze wskazanych elementów (dwóch lub kilku) tylko jeden może być powiedziany o tym, o czym mowa; nadawca, nie wiedząc, czy może to być to, co powiedział, podaje coś innego, co może być o tym powiedziane, o ile nie jest tak, że można o tym powiedzieć tamto

Noty o użyciu

1) może tworzyć struktury wyliczeniowe: albo) ..., albo..., albo ... 2) może otwierać wypowiedź będąca wycofaniem się mówiącego z tego, co powiedział wcześniej, np. Podaj mi młotek. Albo nie.

Warianty

rzadziej abo

Kategoria znaczeniowa

wykładnik wyboru

Relacje znaczeniowe

	(quasi)synonimy:	bądź, czy, lub
	(quasi)antonimy:	ani, i, ni, oraz

Cytaty

	Mówią, że to XVIII wiek. Robota francuska albo włoska. źródło: NKJP: Marcin Wojciechowski: Pomarańczowy majdan, 2006.
	- Jakaś rozpadająca się szybko substancja radioaktywna? Albo twarde promieniowanie? źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1995
	I dojdziesz do krawędzi, Siostro Dolorosa, i albo wrócisz, albo skoczysz, albo zaczniemy się szamotać i kto kogo zepchnie? źródło: NKJP: Jacek Bocheński:Tabu, 1965
	Zrobi sobie herbatę i jajko na miękko. Albo nie, z jajkiem tyle zachodu, lepiej zje kawałek chleba z serem. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993
	Jakże to wytłumaczyć? Albo mną pogardzał i lekceważył, albo... albo się lękał. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: właściwy szeregowy hipotetyczny

Składnia

_ albo _
szyk: stały: interpozycja względem członów

Informacja normatywna

przecinek przed drugim i kolejnym wystąpieniem albo

Skróty

2. Albo ja głupia jestem?

Definicja

pot.

mówiący nie sądzi, że tak jest i jest zdziwiony, że ktoś mógł myśleć, że tak jest

Warianty

abo
rzadziej alboż

Kategoria znaczeniowa

wykładnik pytania retorycznego

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:

czy, czyż II

Cytaty

	- Nie wie pan, gdzie są teraz Niemcy? - zapytałem. - Albo ja ich kiedy widziałem? - wzruszył ramionami. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	- Dziecko jest najważniejsze. - Albo to niemowlę? To już duży chłopak. Niech się hartuje. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998
	Pani tak pyta, jakby pani żyła na księżycu. Albo to pani nie wie, co się z ludźmi działo? źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996
	Albom to głupi czy co? źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Odmiana

część mowy: modyfikator deklaratywności

podklasa: operator wypowiedzeń pytajnych

Składnia

Albo (to) _ w Zd. _pyt.
aglutynacja: w wypowiedzeniach z Cz. _osob. może przyłączać końcówki osobowe: albom, alboś, albośmy, alboście
ograniczenia zakresu użycia: nie: przy Cz. _{t. rozk.}
szyk: stały: antepozycja

Frazeologizmy

albo co
albo i lepiej
albo rybki, albo akwarium
albo rybka, albo pipka
albo-albo

Data ostatniej modyfikacji: 17.11.2022