Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
Zob. milczeć
1. zaczepkę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przemilczeć |
Połączenia
- zmilczeć docinki, propozycję, prowokację, uwagę, zaczepkę
Cytaty
|
W trakcie schodzenia stromym i eksponowanym terenem [...] trzykrotnie proponował odwrót. Przewodnik trzykrotnie zmilczał tę propozycję. źródło: KWSJP: Marek Grocholski: Upadek górskich obyczajów?, Tygodnik Podhalański, 1997, nr 43 |
|
|
Zmilczał nową zaczepkę. Może nadarzy się odpowiednia chwila, wtedy wygarnie, co mu leży na sercu. źródło: KWSJP: Władysław Dunarowski: Skazani na dożywocie, 1985 |
|
|
Do tej pory zmilczał wszystko: odsunięcie od władzy, szkodliwe obmowy i posądzenia o chęć ucieczki. źródło: KWSJP: Zbigniew Góralski: Stanisław August w insurekcji kościuszkowskiej, 1988 |
|
|
Rozsądek nakazywał jej zmilczeć te słowa albo obrócić w gniewny żart. źródło: KWSJP: Henryk Panas: Grzesznicy, 1966 |
|
|
Poczerwieniał z gniewu, ale zmilczał - wiedział, że gdyby podjął spór [...], ośmieszyłby się. źródło: KWSJP: Maria Klimas-Błachutowa: Siedem krów tłustych, 1965 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zmilczę |
zmilczymy |
|||
| 2 os. |
zmilczysz |
zmilczycie |
|||
| 3 os. |
zmilczy |
zmilczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zmilczałem +(e)m zmilczał |
zmilczałam +(e)m zmilczała |
zmilczałom +(e)m zmilczało |
zmilczeliśmy +(e)śmy zmilczeli |
zmilczałyśmy +(e)śmy zmilczały |
| 2 os. |
zmilczałeś +(e)ś zmilczał |
zmilczałaś +(e)ś zmilczała |
zmilczałoś +(e)ś zmilczało |
zmilczeliście +(e)ście zmilczeli |
zmilczałyście +(e)ście zmilczały |
| 3 os. |
zmilczał |
zmilczała |
zmilczało |
zmilczeli |
zmilczały |
bezosobnik: zmilczano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zmilczmy |
|
| 2 os. |
zmilcz |
zmilczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zmilczałbym bym zmilczał |
zmilczałabym bym zmilczała |
zmilczałobym bym zmilczało |
zmilczelibyśmy byśmy zmilczeli |
zmilczałybyśmy byśmy zmilczały |
| 2 os. |
zmilczałbyś byś zmilczał |
zmilczałabyś byś zmilczała |
zmilczałobyś byś zmilczało |
zmilczelibyście byście zmilczeli |
zmilczałybyście byście zmilczały |
| 3 os. |
zmilczałby by zmilczał |
zmilczałaby by zmilczała |
zmilczałoby by zmilczało |
zmilczeliby by zmilczeli |
zmilczałyby by zmilczały |
bezosobnik: zmilczano by
bezokolicznik: zmilczeć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zmilczawszy
gerundium: zmilczenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zmilczenie |
zmilczenia |
| D. | zmilczenia |
zmilczeń |
| C. | zmilczeniu |
zmilczeniom |
| B. | zmilczenie |
zmilczenia |
| N. | zmilczeniem |
zmilczeniami |
| Ms. | zmilczeniu |
zmilczeniach |
| W. | zmilczenie |
zmilczenia |
Składnia
| Rzosobowy | + | zmilczeć | + |
CO
|
2. prawdę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przemilczeć, zamilczeć |
Połączenia
- zmilczeć czyjeś imię
- zmilczeć o kłopotach, o jakichś sprawach
- zmilczeć przed rodzicami, przed sądem
- zmilczeć z grzeczności, z szacunku
- zmilczeć dyskretnie, taktownie
Cytaty
|
Lepiej już o tym wszystkim zmilczeć... źródło: KWSJP: Władysław Terlecki: Drabina Jakubowa Albo Podróż, 1988 |
|
|
Widząc go tak uradowanym, zmilczeli o sprawach innych, przykrych i bolesnych. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
|
Żem pozbawiony patriotyzmu drań [...]. Tej strasznej prawdy dowiedziałem się z wykładu księdza profesora [...], którego imię zmilczę z szacunku dla zbliżającej się Wielkanocy. źródło: KWSJP: Zbigniew Górniak: Na jedno kopyto, Głos Pomorza, 2006 |
|
|
Ktoś się może posprzeczał, może coś zmilczał przed kimś, a ta druga osoba przychodzi, by wszystko wyjaśnić. źródło: Internet |
|
|
Popularny magazyn dla kobiet, zmilczymy jaki, porównał Ryszarda Rynkowskiego do Humphreya Bogarta. źródło: KWSJP: Listy, CKM, 2001, nr 5 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zmilczę |
zmilczymy |
|||
| 2 os. |
zmilczysz |
zmilczycie |
|||
| 3 os. |
zmilczy |
zmilczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zmilczałem +(e)m zmilczał |
zmilczałam +(e)m zmilczała |
zmilczałom +(e)m zmilczało |
zmilczeliśmy +(e)śmy zmilczeli |
zmilczałyśmy +(e)śmy zmilczały |
| 2 os. |
zmilczałeś +(e)ś zmilczał |
zmilczałaś +(e)ś zmilczała |
zmilczałoś +(e)ś zmilczało |
zmilczeliście +(e)ście zmilczeli |
zmilczałyście +(e)ście zmilczały |
| 3 os. |
zmilczał |
zmilczała |
zmilczało |
zmilczeli |
zmilczały |
bezosobnik: zmilczano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zmilczmy |
|
| 2 os. |
zmilcz |
zmilczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zmilczałbym bym zmilczał |
zmilczałabym bym zmilczała |
zmilczałobym bym zmilczało |
zmilczelibyśmy byśmy zmilczeli |
zmilczałybyśmy byśmy zmilczały |
| 2 os. |
zmilczałbyś byś zmilczał |
zmilczałabyś byś zmilczała |
zmilczałobyś byś zmilczało |
zmilczelibyście byście zmilczeli |
zmilczałybyście byście zmilczały |
| 3 os. |
zmilczałby by zmilczał |
zmilczałaby by zmilczała |
zmilczałoby by zmilczało |
zmilczeliby by zmilczeli |
zmilczałyby by zmilczały |
bezosobnik: zmilczano by
bezokolicznik: zmilczeć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zmilczawszy
gerundium: zmilczenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zmilczenie |
zmilczenia |
| D. | zmilczenia |
zmilczeń |
| C. | zmilczeniu |
zmilczeniom |
| B. | zmilczenie |
zmilczenia |
| N. | zmilczeniem |
zmilczeniami |
| Ms. | zmilczeniu |
zmilczeniach |
| W. | zmilczenie |
zmilczenia |
Składnia
| Rzosobowy | + | zmilczeć | + |
o CZYM +
(przed KIM)
|
| Rzosobowy | + | zmilczeć | + |
CO +
(przed KIM)
|