Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przysłówek
Pochodzenie
Od: instynkt
1. odruchowo
Definicja
Wymowa
[instyŋktownie] lub [ĩstyŋktownie] lub [instynktownie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | machinalnie, odruchowo |
Połączenia
- instynktownie obrócić się, odskoczyć, robić (coś), zrobić (coś)
Cytaty
|
Wicio poczuł raptowny ból, instynktownie wierzgnął nogą [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 2006 |
|
|
Żona zamruczała przez sen, odwróciła się na drugi bok, ale plecami też się instynktownie przytuliła do męża. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy Tom 2, 1996 |
|
|
Dziewczyna instynktownie uskoczyła w bok, on zaś zawołał: - Chyba się mnie pani nie boi, Ineczko. źródło: NKJP: Jaroslav Dietl: Szpital na peryferiach, 1991 |
|
|
Kiedy schodził wąską dróżką potknął się o kamień i boleśnie zranił duży palec u nogi. Instynktownie chwycił za nogę i palec i ku swemu zdumieniu zauważył, że rana przestała krwawić, a ból ustąpił. źródło: NKJP: Tadeusz Szewczyk: Reiki - sztuka uzdrawiania dla każdego, 2003 |
|
|
Jacek instynktownie odskoczył do tyłu, potknął się o coś i z trudem utrzymał równowagę. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999 |
2. intuicyjnie
Definicja
Wymowa
[instyŋktownie] lub [ĩstyŋktownie] lub [instynktownie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | intuicyjnie |
Połączenia
- instynktownie czuć (że,...), odczuwać (że,...), wyczuć/wyczuwać (że,...)
Cytaty
|
Krystianna czuła instynktownie, że w tej grze ona staje się silniejsza, a on uleglejszy. źródło: NKJP: Karol Estreicher: Krystianna, 1957 |
|
|
Hana instynktownie przeczuwa zagrożenie; wie, że ma szansę przeżycia jako aryjka; że starą, zniszczoną Żydówką nie zaopiekuje się nikt. źródło: NKJP: Władysław Zawistowski: Pamietniki polskiej Żydówki, Dodatek do Gazety Wyborczej , 1992-08-19 |
|
|
Gdzie niejeden dorosły stracił by w szoku głowę, tam nastolatek potrafi logicznie myśleć lub instynktownie znaleźć najlepsze wyjście ze skrajnie ekstremalnej sytuacji. źródło: NKJP: A.B.: Tornado nad obozem, Wieści Podwarszawskie, 2002-07-14 |
|
|
Instynktownie skłaniam się ku temu, by obserwować zjawiska, mając w zanadrzu potężne idee matematyczne [...]. źródło: NKJP: Karol Jałochowski: Nic, czyli coś, Polityka, 2007-12-22 |
|
|
Umiał zjednywać sobie ludzi i po mistrzowsku opanował sztukę błyskawicznej oceny sytuacji. Instynktownie wiedział, kiedy powiedzieć „tak”, a kiedy „nie”. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005 |