UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

receptor

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

1. w organizmie

Definicja

komórka, jej część lub substancja odpowiedzialna za odbieranie i przewodzenie bodźców

Pochodzenie

ang. receptor

fr. récepteur

niem. Rezeptor

z łac. receptor 'przyjmujący'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

nasze, niektóre, odpowiednie, różne, swoiste receptory; receptor błonowy, komórkowy; cytoplazmatyczny, estrogenowy, insulinowy; receptory powierzchniowe, skórne; białkowe, nikotynowe; bólowe, czuciowe, smakowe, węchowe, wzrokowe, zapachowe; wrażliwe na coś
receptory bólu, ciepła, czucia, dotyku, smaku, temperatury, węchu, wzroku, zimna; insuliny; komórek, mózgu, siatkówki oka
receptory dla aminokwasów, dla antybiotyku, dla białek, dla estrogenów, dla hormonów, dla przeciwciał
receptory na powierzchni komórki; w komórce, w kubkach smakowych, w mózgu, w nosie, w płucach, w skórze, w stopie
receptory i przekaźniki różnych sygnałów, receptory i stymulatory
grupy, rodzaje, typy; ekspresja, funkcje, rola; obecność, liczba, wrażliwość; blokada, działanie, pobudzanie; antagonista, antagonizm receptorów
za pomocą, za pośrednictwem receptorów
powinowactwo do receptorów; bodźce, impulsy, informacje, sygnały... z receptorów
badania nad receptorami
receptory występują, znajdują się gdzieś; powodują coś, reagują na coś, rozpoznają coś, rozróżniają coś, wykrywają coś
coś jest rozpoznawane przez receptory
coś zawiera; blokuje, pobudza receptory
coś działa, oddziałuje, wpływa na receptory
łączyć się, wiązać się z receptorami

Cytaty

	Najogólniejszym wnioskiem, jaki da się wyciągnąć z przeprowadzonych badań, jest wniosek następujący: mózg oprócz znanych nam funkcji pełni funkcję receptora stałego pola magnetycznego. źródło: NKJP: Lech Stefański: Od magii do psychotroniki, 1996
	Receptory mogą się znajdować w błonie komórkowej (tzw. receptory błonowe), cytoplazmie komórki (tzw. receptory cytozolowe) oraz w chromatynie jądra komórkowego. źródło: NKJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów , 1996
	[...] receptory czuciowe nie są równomiernie rozłożone w naszym organizmie. Dłonie, twarz, stopy mają ich znacznie więcej niż klatka piersiowa, plecy, pośladki, uda i ramiona. źródło: NKJP: Paweł Walewski: Ból z głowy, Polityka, 2004-02-14
	Komórki niektórych kubków smakowych wyposażone są w receptory wiążące różne klasy substancji smakowych. Mamy więc odrębne receptory dla substancji o smaku gorzkim, kwaśnym, słodkim i słonym. źródło: NKJP: Przemysław Bieńkowski: Umami jak u mamy, Polityka, 2005-09-10
	Połączenie poliaminy z błoną może modyfikować odpowiedzi roślin na hormony, np. przez blokowanie receptorów hormonów lub przeciwdziałanie zmianom w przepuszczalności błon dla hormonów [...]. źródło: NKJP: Jankiewicz Leszek S. (red.): Regulatory wzrostu i rozwoju roślin, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	receptor	receptory
D.	receptora	receptorów
C.	receptorowi	receptorom
B.	receptor	receptory
N.	receptorem	receptorami
Ms.	receptorze	receptorach
W.	receptorze	receptory

Składnia

	+	receptor	+	CZEGO
	+	receptor	+	JAKI

2. w urządzeniu

Definicja

techn.

element urządzenia automatycznego reagujący na bodźce zewnętrzne

Pochodzenie

Por. receptor 1

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:

czujka, czujnik, sensor

Połączenia

receptor żyro
głowica receptora

Cytaty

Kasownik ma swój receptor w postaci fotokomórki.

źródło: NKJP: Świadomość, Usenet -- pl.sci.psychologia, 2004-05-09

Obraz, czy dźwięk nagrywa się na kasetę w ten sposób, że pojedyncze bity informacji dostarczonej przez receptor (czy to fotokomórkę, czy to impuls elektryczny powstały w wyniku ucisku membrany) zostają „odciśnięte” na nośniku informacji tej kasety.

źródło: NKJP: Hipnoza, Usenet -- pl.sci.psychologia, 1999-07-22

Fotochemiczne receptory, z których zbudowany jest dozymetr, zmieniają swój kolor, w miarę jak zwiększa się poziom wchłoniętego promieniowania.

źródło: NKJP: (SN): Opalanie z nalepką, Dziennik Polski, 2000-07-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	receptor	receptory
D.	receptora	receptorów
C.	receptorowi	receptorom
B.	receptor	receptory
N.	receptorem	receptorami
Ms.	receptorze	receptorach
W.	receptorze	receptory

Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2014