Chronologizacja
1927, SJPWar
W SJPDor cytowane z pism I. Krasickiego (1735-1801).
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zwalniam się |
zwalniamy się |
|||
| 2 os. |
zwalniasz się |
zwalniacie się |
|||
| 3 os. |
zwalnia się |
zwalniają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zwalniałem się +(e)m się zwalniał |
zwalniałam się +(e)m się zwalniała |
zwalniałom się +(e)m się zwalniało |
zwalnialiśmy się +(e)śmy się zwalniali |
zwalniałyśmy się +(e)śmy się zwalniały |
| 2 os. |
zwalniałeś się +(e)ś się zwalniał |
zwalniałaś się +(e)ś się zwalniała |
zwalniałoś się +(e)ś się zwalniało |
zwalnialiście się +(e)ście się zwalniali |
zwalniałyście się +(e)ście się zwalniały |
| 3 os. |
zwalniał się |
zwalniała się |
zwalniało się |
zwalniali się |
zwalniały się |
bezosobnik: zwalniano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się zwalniał będę się zwalniać |
będę się zwalniała będę się zwalniać |
będę się zwalniało będę się zwalniać |
będziemy się zwalniali będziemy się zwalniać |
będziemy się zwalniały będziemy się zwalniać |
| 2 os. |
będziesz się zwalniał będziesz się zwalniać |
będziesz się zwalniała będziesz się zwalniać |
będziesz się zwalniało będziesz się zwalniać |
będziecie się zwalniali będziecie się zwalniać |
będziecie się zwalniały będziecie się zwalniać |
| 3 os. |
będzie się zwalniał będzie się zwalniać |
będzie się zwalniała będzie się zwalniać |
będzie się zwalniało będzie się zwalniać |
będą się zwalniali będą się zwalniać |
będą się zwalniały będą się zwalniać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zwalniajmy się |
|
| 2 os. |
zwalniaj się |
zwalniajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zwalniałbym się bym się zwalniał |
zwalniałabym się bym się zwalniała |
zwalniałobym się bym się zwalniało |
zwalnialibyśmy się byśmy się zwalniali |
zwalniałybyśmy się byśmy się zwalniały |
| 2 os. |
zwalniałbyś się byś się zwalniał |
zwalniałabyś się byś się zwalniała |
zwalniałobyś się byś się zwalniało |
zwalnialibyście się byście się zwalniali |
zwalniałybyście się byście się zwalniały |
| 3 os. |
zwalniałby się by się zwalniał |
zwalniałaby się by się zwalniała |
zwalniałoby się by się zwalniało |
zwalnialiby się by się zwalniali |
zwalniałyby się by się zwalniały |
bezosobnik: zwalniano by się
bezokolicznik: zwalniać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zwalniając się
gerundium: zwalnianie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zwalnianie się |
zwalniania się |
| D. | zwalniania się |
zwalniań się |
| C. | zwalnianiu się |
zwalnianiom się |
| B. | zwalnianie się |
zwalniania się |
| N. | zwalnianiem się |
zwalnianiami się |
| Ms. | zwalnianiu się |
zwalnianiach się |
| W. | zwalnianie się |
zwalniania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zwalniający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zwalniający się |
zwalniający się |
zwalniający się |
zwalniające się |
zwalniająca się |
| D. | zwalniającego się |
zwalniającego się |
zwalniającego się |
zwalniającego się |
zwalniającej się |
| C. | zwalniającemu się |
zwalniającemu się |
zwalniającemu się |
zwalniającemu się |
zwalniającej się |
| B. | zwalniającego się |
zwalniającego się |
zwalniający się |
zwalniające się |
zwalniającą się |
| N. | zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającą się |
| Ms. | zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zwalniający się |
zwalniający się |
zwalniające się |
zwalniające się |
| D. | zwalniających się |
zwalniających się |
zwalniających się |
zwalniających się |
| C. | zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającym się |
zwalniającym się |
| B. | zwalniających się |
zwalniających się |
zwalniających się |
zwalniające się |
| N. | zwalniającymi się |
zwalniającymi się |
zwalniającymi się |
zwalniającymi się |
| Ms. | zwalniających się |
zwalniających się |
zwalniających się |
zwalniających się |
odpowiednik aspektowy: zwolnić się
Pochodzenie
Zob. wolny
1. z lekcji
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
Połączenia
- zwalniać się na (jeden) dzień, na godzinę, na tydzień
- zwalniać się z dyżuru, z lekcji, z pracy, wykładu
Cytaty
|
Sukcesem było „załatwienie” ślubu w godzinach popołudniowych, tak by narzeczeni nie musieli zwalniać się z zakładu pracy. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004 |
|
|
Udajesz ból zęba i zwalniasz się z arytmetyki (nie odrobiłeś okropnego zadania o dwu rurach i napełniającym się basenie). źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954 |
|
|
Czasem dochodzi do sytuacji, że zwalniamy się z wykładów. To z kolei nie zawsze podoba się naszym profesorom. źródło: NKJP: (SIK): Po południu tylko na stopa, Dziennik Bałtycki, 2004-04-21 |
Składnia
|
+ | zwalniać się | + |
(z CZEGO)
|
2. z firmy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | angażować się, przyjmować się, zatrudniać się | |
| hiperonimy: | odchodzić, rezygnować |
Połączenia
- zwolnić się z firmy, z pracy gdzieś
- chcieć, musieć zwalniać się
Cytaty
|
Anestezjolodzy zaczęli zwalniać się miesiąc temu. źródło: NKJP: Anestezjolodzy ciągle odchodzą, 1999-02-03, Gazeta Wyborcza |
|
|
- Albo wam się chce pracować, albo dziękuję bardzo, zwalniacie się, ja szukam nowych ludzi. źródło: NKJP: Bartłomiej Dobroczyński: Orkiestra Klubu Pomocnych Serc, czyli Monolog wodospad Jurka Owsiaka, 1999 |
|
|
Górnicy i pracownicy powierzchni, zwalniani, bądź zwalniający się z kopalń, poszukują nowych miejsc pracy. źródło: NKJP: Bogumiła Hrapkowicz: Gdy górnik chce zostać artystą kowalem..., 2001-10-02 |
|
|
– Zwalniają się kierowcy. Jeden za drugim albo odchodzą do konkurencji, albo wyjeżdżają za granicę. źródło: NKJP: Beata Sypuła: Tanio już było, Dziennik Zachodni, 2007-08-07 |
|
|
Pracownicy, który czują się dręczeni przez swoich szefów, często popadają w depresje, a w końcu sami zwalniają się z firmy, w której nie są mile widziani. źródło: NKJP: Renata Grochal: Urząd zadręczonych, Gazeta Wrocławska, 2002-11-30 |
Składnia
|
|
+ | zwalniać się | + |
(z CZEGO)
|
3. o pokoju/posadzie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | opróżniać się |
Połączenia
- pokój, mieszkanie zwalnia się
- miejsce, stanowisko zwalnia się
Cytaty
|
W dwóch wielkich firmach komputerowych zwalniają się najważniejsze fotele. źródło: NKJP: Giełda pracy dla bogaczy, Gazeta Wyborcza, 1999-04-27 |
|
|
Co chwila zwalniało się któreś z łóżek i zaraz znów ktoś na nim leżał. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996 |
|
|
Za granicę wyjeżdżała pracująca tu siostra. Zwalniał się jej etat. źródło: NKJP: (jh): Klient to wyzwanie!, Dziennik Zachodni, 2002-06-26 |
|
|
Widząc, że zajmujemy zwalniający się w pobliżu stolik, zrobił zapraszający gest. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
|
|
- Na zwalnianie się gminnych mieszkań ma wpływ także powstawanie nowych budynków Toruńskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego, do których przeprowadzają się niekiedy najemcy mieszkań komunalnych. źródło: NKJP: Andrzej Dembowski: Czekanie na dom, Gazeta Miejska nr 1(95), 2002 |