UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pozabijać

Chronologizacja

1 połowa XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pozabijam
pozabijamy
2 os. pozabijasz
pozabijacie
3 os. pozabija
pozabijają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pozabijałem
+(e)m pozabijał
pozabijałam
+(e)m pozabijała
pozabijałom
+(e)m pozabijało
pozabijaliśmy
+(e)śmy pozabijali
pozabijałyśmy
+(e)śmy pozabijały
2 os. pozabijałeś
+(e)ś pozabijał
pozabijałaś
+(e)ś pozabijała
pozabijałoś
+(e)ś pozabijało
pozabijaliście
+(e)ście pozabijali
pozabijałyście
+(e)ście pozabijały
3 os. pozabijał
pozabijała
pozabijało
pozabijali
pozabijały

bezosobnik: pozabijano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pozabijajmy
2 os. pozabijaj
pozabijajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pozabijałbym
bym pozabijał
pozabijałabym
bym pozabijała
pozabijałobym
bym pozabijało
pozabijalibyśmy
byśmy pozabijali
pozabijałybyśmy
byśmy pozabijały
2 os. pozabijałbyś
byś pozabijał
pozabijałabyś
byś pozabijała
pozabijałobyś
byś pozabijało
pozabijalibyście
byście pozabijali
pozabijałybyście
byście pozabijały
3 os. pozabijałby
by pozabijał
pozabijałaby
by pozabijała
pozabijałoby
by pozabijało
pozabijaliby
by pozabijali
pozabijałyby
by pozabijały

bezosobnik: pozabijano by

bezokolicznik: pozabijać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pozabijawszy

gerundium: pozabijanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pozabijanie
pozabijania
D. pozabijania
pozabijań
C. pozabijaniu
pozabijaniom
B. pozabijanie
pozabijania
N. pozabijaniem
pozabijaniami
Ms. pozabijaniu
pozabijaniach
W. pozabijanie
pozabijania

imiesłów przymiotnikowy bierny: pozabijany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. pozabijany
pozabijany
pozabijany
pozabijane
pozabijana
D. pozabijanego
pozabijanego
pozabijanego
pozabijanego
pozabijanej
C. pozabijanemu
pozabijanemu
pozabijanemu
pozabijanemu
pozabijanej
B. pozabijanego
pozabijanego
pozabijany
pozabijane
pozabijaną
N. pozabijanym
pozabijanym
pozabijanym
pozabijanym
pozabijaną
Ms. pozabijanym
pozabijanym
pozabijanym
pozabijanym
pozabijanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. pozabijani
pozabijani
pozabijane
pozabijane
D. pozabijanych
pozabijanych
pozabijanych
pozabijanych
C. pozabijanym
pozabijanym
pozabijanym
pozabijanym
B. pozabijanych
pozabijanych
pozabijanych
pozabijane
N. pozabijanymi
pozabijanymi
pozabijanymi
pozabijanymi
Ms. pozabijanych
pozabijanych
pozabijanych
pozabijanych

Pochodzenie

Zob. bić

1. nożami

Definicja

spowodować śmierć wielu osób lub zwierząt przy użyciu jakiegoś przedmiotu, broni palnej lub własnych części ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

  • bandzior pozabija
  • pozabijać wrogów, przestępców, terrorystów, spiskowców, łobuzów, drani; rodziny, dzieci; przechodniów
  • pozabijać nożami, siekierą, mieczem, oszczepami
  • kazać; chcieć pozabijać
  • pozabijać, poranić

Cytaty

Groził im, że pozabija ich siekierą, a w napadach szału demolował sprzęty domowe, wszczynał awantury, obrzucał krewnych wyzwiskami, a także stosował przemoc fizyczną [...].

źródło: NKJP: (AK): Odetchnęli od domowego tyrana, Gazeta Poznańska, 2003-01-07

Bronili się tak zaciekle, że wielu, w tym kapitana, musiano pozabijać oszczepami.

źródło: NKJP: Bartłomiej Misiniec: Gladiatorzy i piraci, 2009

- Ratujcie, bo inaczej ten wariat nas pozabija! - błagała przerażona kobieta, dzwoniąca na telefon alarmowy policji.

źródło: NKJP: (dj): Znęcał się nad rodziną, pobił policjanta, Express Ilustrowany, 2001-08-03

Ilu ludzi wywieźli na Sybir, pozabijali bez wyroków w jenieckich obozach, gonili po całej Rosji.

źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Chcica, czyli Billie Holiday..., 2006

Przyjęcie przyszykowano wspaniałe, pozabijano kilkadziesiąt sztuk drobiu, dwie świnie, napieczono placków i ciast najrozmaitszych.

źródło: NKJP: B.A. Symołon: Smotryszów - życie salonowe, Gazeta Radomszczańska, 2009-02-18

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
KOGO/CO + (CZYM)

2. grad

Definicja

spowodować, w sposób niezależny od człowieka, śmierć wielu osób lub zwierząt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

  • (ptasia,...) grypa; wojna pozabijała

Cytaty

Grad zniszczył też dachy domów z mocnej cementowej dachówki, pozabijał dziesiątki ptaków i małych dzikich zwierząt.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Łódź mogła strzaskać burty i pozabijać ludzi.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Nie o siebie obawiali się, lecz o zaginionych, których podobny obwał, gdyby znajdowali się blisko, mógł poranić lub pozabijać.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
KOGO/CO

3. bakterie

Definicja

zniszczyć wiele szkodliwych organizmów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt mikroorganizmy

Połączenia

  • pozabijać bakterie; paskudztwo

Cytaty

Trzeba pozabijać bakterie, bo to brud i choroby. Są bardzo niebezpieczne więc woda z octem musi być bardzo gorąca [...].

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

Wapno powinno pozabijać pierwotniaki, odpowiedzialne za mętnienie wody.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
CO

4. uczucia

Definicja

pot. 
zniszczyć lub zlikwidować wiele jakichś uczuć, stanów psychicznych lub wartości

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

Najlepszym sposobem jest pozabijać uczucia i olać ją.

źródło: Internet: zapytaj.onet.p

Te wszystkie uczucia chciałaby pozabijać.

źródło: Internet: tekstowo.pl

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
CO

5. okna

Definicja

pot. 
przybić deski do wielu otworów, znajdujących się w czymś, tak, żeby te otwory przestały być widoczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

  • pozabijać okna, drzwi
  • pozabijać deskami, jakimiś płytami

Cytaty

[...] Jesienią pozabijam dechami drzwi i okna, by duchom tego domu nikt nie zakłócał spokoju [...].

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Dom nad Oniego, 2006

Okna ktoś pozabijał deskami i musiał zapalić zapałkę.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955

Część okien pozabijaliśmy dyktą, a przy części zarobił szklarz.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Przed ponad rokiem budynek wynajęli fałszerze. Zamurowali i pozabijali dechami okna, uszczelnili ściany.

źródło: NKJP: Szymon Jakubowski: Złamany monopol, Super Express, nr 3/4, 1998

Teraz wejścia do magazynów są pozabijane deskami.

źródło: NKJP: Mariusz Szpilarewicz: Bez zmian, Gazeta Wrocławska, 2002-03-05

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
CO + CZYM

6. skrzynie

Definicja

pot. 
wbić gwoździe w wiele przedmiotów, tak, żeby nie można było ich otworzyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

  • pozabijać gwoździami

Cytaty

Wieczorem pozabijaliśmy gwoździami co ruchliwsze okiennice, zaopatrzyliśmy się w świece i dodatkowe, kartonowe puszki z mlekiem i czekamy, co to będzie.

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabeł: opowiadania i reportaże, 2007

W pozabijanych skrzyniach kołyszą się [...]: drewniane chodaki, japońska porcelana [...], kimona i inne tkaniny tokijskie, słodycze oraz malowidła [...].

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
CO + CZYM

7. argumentami

Definicja

pot. 
zaskoczyć rozmówcę swoimi wypowiedziami lub sposobem mówienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Pozabija nas argumentami, żywą retoryką i pięknym staropolskim językiem.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + pozabijać +
KOGO + CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 19.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj