UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uderzać się

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. uderzyć

1. ręką w głowę

Definicja

zadawać sobie samemu cios

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

uderzać się dłonią, ręką; młotkiem; biczem
uderzać się w brzuch, czoło, głowę, kark, kolano, palec, plecy
uderzać się po karku, nodze, policzkach

Cytaty

Nie wiem z kim cię mogłem pomylić... Łukasz uderza się w głowę dłonią. Ale ze mnie cymbał...

źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie, Odcinek 257, 2002

Koło Piły zaczęła mnie z kolei morzyć senność. Co chwilę z półsnu wyrywał mnie odgłos kół zjeżdżających na pobocze. Zacząłem uderzać się z otwartej pięści po policzkach. Niestety był to półśrodek.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Samochód zwolnił, drogę zagrodził pochód biczowników. Mężczyźni i kobiety, półnadzy i zakrwawieni, z oszalałymi oczami, szli i uderzali się biczami w plecy.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uderzam się	uderzamy się
2 os.	uderzasz się	uderzacie się
3 os.	uderza się	uderzają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uderzałem się +(e)m się uderzał	uderzałam się +(e)m się uderzała	uderzałom się +(e)m się uderzało	uderzaliśmy się +(e)śmy się uderzali	uderzałyśmy się +(e)śmy się uderzały
2 os.	uderzałeś się +(e)ś się uderzał	uderzałaś się +(e)ś się uderzała	uderzałoś się +(e)ś się uderzało	uderzaliście się +(e)ście się uderzali	uderzałyście się +(e)ście się uderzały
3 os.	uderzał się	uderzała się	uderzało się	uderzali się	uderzały się

bezosobnik: uderzano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się uderzał będę się uderzać	będę się uderzała będę się uderzać	będę się uderzało będę się uderzać	będziemy się uderzali będziemy się uderzać	będziemy się uderzały będziemy się uderzać
2 os.	będziesz się uderzał będziesz się uderzać	będziesz się uderzała będziesz się uderzać	będziesz się uderzało będziesz się uderzać	będziecie się uderzali będziecie się uderzać	będziecie się uderzały będziecie się uderzać
3 os.	będzie się uderzał będzie się uderzać	będzie się uderzała będzie się uderzać	będzie się uderzało będzie się uderzać	będą się uderzali będą się uderzać	będą się uderzały będą się uderzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uderzajmy się
2 os.	uderzaj się	uderzajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uderzałbym się bym się uderzał	uderzałabym się bym się uderzała	uderzałobym się bym się uderzało	uderzalibyśmy się byśmy się uderzali	uderzałybyśmy się byśmy się uderzały
2 os.	uderzałbyś się byś się uderzał	uderzałabyś się byś się uderzała	uderzałobyś się byś się uderzało	uderzalibyście się byście się uderzali	uderzałybyście się byście się uderzały
3 os.	uderzałby się by się uderzał	uderzałaby się by się uderzała	uderzałoby się by się uderzało	uderzaliby się by się uderzali	uderzałyby się by się uderzały

bezosobnik: uderzano by się

bezokolicznik: uderzać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: uderzając się

gerundium: uderzanie się

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uderzanie się	uderzania się
D.	uderzania się	uderzań się
C.	uderzaniu się	uderzaniom się
B.	uderzanie się	uderzania się
N.	uderzaniem się	uderzaniami się
Ms.	uderzaniu się	uderzaniach się
W.	uderzanie się	uderzania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: uderzający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uderzający się	uderzający się	uderzający się	uderzające się	uderzająca się
D.	uderzającego się	uderzającego się	uderzającego się	uderzającego się	uderzającej się
C.	uderzającemu się	uderzającemu się	uderzającemu się	uderzającemu się	uderzającej się
B.	uderzającego się	uderzającego się	uderzający się	uderzające się	uderzającą się
N.	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającą się
Ms.	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uderzający się	uderzający się	uderzające się	uderzające się
D.	uderzających się	uderzających się	uderzających się	uderzających się
C.	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się
B.	uderzających się	uderzających się	uderzających się	uderzające się
N.	uderzającymi się	uderzającymi się	uderzającymi się	uderzającymi się
Ms.	uderzających się	uderzających się	uderzających się	uderzających się

odpowiednik aspektowy: uderzyć się

Składnia

Rz żywotny	+	uderzać się	+	CZYM + w CO
Rz żywotny	+	uderzać się	+	CZYM + po CZYM

2. głową o ścianę

Definicja

stykać się, zwykle niespodziewanie, gwałtownie i boleśnie, daną częścią swojego ciała z jakimś przedmiotem, obiektem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

uderzać się głową, ramieniem, ręką o coś
uderzać się o kamień; biurko, kant czegoś, stół; ścianę; w głowę

Cytaty

Wyobraził sobie, że ostry dźwięk dzwonka podrywa ją z łóżka i sprawia, że [...] uderza się o drewnianą poręcz mebla albo, co gorsza, o kant szklanego stolika. Niewykluczone, że kilka kropel krwi upadnie wówczas na stary manuskrypt - i tak powstanie plama absolutnie nie do usunięcia.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

[...] rzuciła się do drzwi, uderzając się ramieniem o framugę.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uderzam się	uderzamy się
2 os.	uderzasz się	uderzacie się
3 os.	uderza się	uderzają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uderzałem się +(e)m się uderzał	uderzałam się +(e)m się uderzała	uderzałom się +(e)m się uderzało	uderzaliśmy się +(e)śmy się uderzali	uderzałyśmy się +(e)śmy się uderzały
2 os.	uderzałeś się +(e)ś się uderzał	uderzałaś się +(e)ś się uderzała	uderzałoś się +(e)ś się uderzało	uderzaliście się +(e)ście się uderzali	uderzałyście się +(e)ście się uderzały
3 os.	uderzał się	uderzała się	uderzało się	uderzali się	uderzały się

bezosobnik: uderzano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się uderzał będę się uderzać	będę się uderzała będę się uderzać	będę się uderzało będę się uderzać	będziemy się uderzali będziemy się uderzać	będziemy się uderzały będziemy się uderzać
2 os.	będziesz się uderzał będziesz się uderzać	będziesz się uderzała będziesz się uderzać	będziesz się uderzało będziesz się uderzać	będziecie się uderzali będziecie się uderzać	będziecie się uderzały będziecie się uderzać
3 os.	będzie się uderzał będzie się uderzać	będzie się uderzała będzie się uderzać	będzie się uderzało będzie się uderzać	będą się uderzali będą się uderzać	będą się uderzały będą się uderzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uderzajmy się
2 os.	uderzaj się	uderzajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uderzałbym się bym się uderzał	uderzałabym się bym się uderzała	uderzałobym się bym się uderzało	uderzalibyśmy się byśmy się uderzali	uderzałybyśmy się byśmy się uderzały
2 os.	uderzałbyś się byś się uderzał	uderzałabyś się byś się uderzała	uderzałobyś się byś się uderzało	uderzalibyście się byście się uderzali	uderzałybyście się byście się uderzały
3 os.	uderzałby się by się uderzał	uderzałaby się by się uderzała	uderzałoby się by się uderzało	uderzaliby się by się uderzali	uderzałyby się by się uderzały

bezosobnik: uderzano by się

bezokolicznik: uderzać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: uderzając się

gerundium: uderzanie się

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uderzanie się	uderzania się
D.	uderzania się	uderzań się
C.	uderzaniu się	uderzaniom się
B.	uderzanie się	uderzania się
N.	uderzaniem się	uderzaniami się
Ms.	uderzaniu się	uderzaniach się
W.	uderzanie się	uderzania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: uderzający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uderzający się	uderzający się	uderzający się	uderzające się	uderzająca się
D.	uderzającego się	uderzającego się	uderzającego się	uderzającego się	uderzającej się
C.	uderzającemu się	uderzającemu się	uderzającemu się	uderzającemu się	uderzającej się
B.	uderzającego się	uderzającego się	uderzający się	uderzające się	uderzającą się
N.	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającą się
Ms.	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uderzający się	uderzający się	uderzające się	uderzające się
D.	uderzających się	uderzających się	uderzających się	uderzających się
C.	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się	uderzającym się
B.	uderzających się	uderzających się	uderzających się	uderzające się
N.	uderzającymi się	uderzającymi się	uderzającymi się	uderzającymi się
Ms.	uderzających się	uderzających się	uderzających się	uderzających się

odpowiednik aspektowy: uderzyć się

Składnia

Rz żywotny	+	uderzać się	+	CZYM + o CO
Rz żywotny	+	uderzać się	+	w CO

Frazeologizmy

ktoś uderza się w piersi
ktoś uderza się w pierś

Data ostatniej modyfikacji: 25.06.2014