UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przewidywać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. widzieć; być może kalka fr. prévoir lub niem. voraussehen (Bańk)

1. o naukowcu

Definicja

kierując się wiedzą lub doświadczeniem, domyślać się, że coś się wydarzy lub jaki będzie miało przebieg

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  antycypować

Połączenia

  • analitycy, ekonomiści, eksperci, fachowcy, meteorolodzy, naukowcy, specjaliści przewidują
  • przewidywać przyszłość; kłopoty, konsekwencje, skutek, zachowanie; koszty, pogodę; wzrost czegoś
  • trafnie przewidywać
  • najczarniejsze, pesymistyczne przewidywania; umiejętność, zdolność przewidywania; wbrew przewidywaniom

Cytaty

Tak zmienna pogoda ma utrzymać się do końca lipca. Meteorolodzy przewidują poprawę dopiero w sierpniu.

źródło: NKJP: Sebastian Ferens: Czarne chmury, Dziennik Słupski, 2000-07-21

Nim zaczniemy działać, musimy rozważyć każdy krok i przewidywać skutki.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Naukowcy przewidują, że na początku XXI wieku ponad połowa ludności świata, a więc więcej niż 3 miliardy, mieszkać będzie w miastach.

źródło: NKJP: Iwona: Ekorozwój. Dwa oblicza wielkich miast, Magazyn Puls Studenta, 1999, nr 15

Trzeba zawsze pisać do kogoś. Trzeba mieć przed oczami model czytelnika. Trzeba przewidywać, jak on to odbierze.

źródło: KWSJP: Stefan Lenkiewicz: Kuternoga na linie, 1985

Jeśli spełnią się najczarniejsze przewidywania, niektórzy ubezpieczyciele mogą być zmuszeni do poświęcenia nawet dwuletnich zysków na pokrycie szkód wynikłych ze strat.

źródło: NKJP: Polskie echo globalnych zmian cz. 2, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2000-05-31

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewiduję
przewidujemy
2 os. przewidujesz
przewidujecie
3 os. przewiduje
przewidują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewidywałem
+(e)m przewidywał
przewidywałam
+(e)m przewidywała
przewidywałom
+(e)m przewidywało
przewidywaliśmy
+(e)śmy przewidywali
przewidywałyśmy
+(e)śmy przewidywały
2 os. przewidywałeś
+(e)ś przewidywał
przewidywałaś
+(e)ś przewidywała
przewidywałoś
+(e)ś przewidywało
przewidywaliście
+(e)ście przewidywali
przewidywałyście
+(e)ście przewidywały
3 os. przewidywał
przewidywała
przewidywało
przewidywali
przewidywały

bezosobnik: przewidywano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę przewidywał
będę przewidywać
będę przewidywała
będę przewidywać
będę przewidywało
będę przewidywać
będziemy przewidywali
będziemy przewidywać
będziemy przewidywały
będziemy przewidywać
2 os. będziesz przewidywał
będziesz przewidywać
będziesz przewidywała
będziesz przewidywać
będziesz przewidywało
będziesz przewidywać
będziecie przewidywali
będziecie przewidywać
będziecie przewidywały
będziecie przewidywać
3 os. będzie przewidywał
będzie przewidywać
będzie przewidywała
będzie przewidywać
będzie przewidywało
będzie przewidywać
będą przewidywali
będą przewidywać
będą przewidywały
będą przewidywać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewidujmy
2 os. przewiduj
przewidujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewidywałbym
bym przewidywał
przewidywałabym
bym przewidywała
przewidywałobym
bym przewidywało
przewidywalibyśmy
byśmy przewidywali
przewidywałybyśmy
byśmy przewidywały
2 os. przewidywałbyś
byś przewidywał
przewidywałabyś
byś przewidywała
przewidywałobyś
byś przewidywało
przewidywalibyście
byście przewidywali
przewidywałybyście
byście przewidywały
3 os. przewidywałby
by przewidywał
przewidywałaby
by przewidywała
przewidywałoby
by przewidywało
przewidywaliby
by przewidywali
przewidywałyby
by przewidywały

bezosobnik: przewidywano by

bezokolicznik: przewidywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: przewidując

gerundium: przewidywanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przewidywanie
przewidywania
D. przewidywania
przewidywań
C. przewidywaniu
przewidywaniom
B. przewidywanie
przewidywania
N. przewidywaniem
przewidywaniami
Ms. przewidywaniu
przewidywaniach
W. przewidywanie
przewidywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: przewidujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewidujący
przewidujący
przewidujący
przewidujące
przewidująca
D. przewidującego
przewidującego
przewidującego
przewidującego
przewidującej
C. przewidującemu
przewidującemu
przewidującemu
przewidującemu
przewidującej
B. przewidującego
przewidującego
przewidujący
przewidujące
przewidującą
N. przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującą
Ms. przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewidujący
przewidujący
przewidujące
przewidujące
D. przewidujących
przewidujących
przewidujących
przewidujących
C. przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującym
B. przewidujących
przewidujących
przewidujących
przewidujące
N. przewidującymi
przewidującymi
przewidującymi
przewidującymi
Ms. przewidujących
przewidujących
przewidujących
przewidujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewidywany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewidywany
przewidywany
przewidywany
przewidywane
przewidywana
D. przewidywanego
przewidywanego
przewidywanego
przewidywanego
przewidywanej
C. przewidywanemu
przewidywanemu
przewidywanemu
przewidywanemu
przewidywanej
B. przewidywanego
przewidywanego
przewidywany
przewidywane
przewidywaną
N. przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywaną
Ms. przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewidywani
przewidywani
przewidywane
przewidywane
D. przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
C. przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
B. przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
przewidywane
N. przewidywanymi
przewidywanymi
przewidywanymi
przewidywanymi
Ms. przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych

odpowiednik aspektowy: przewidzieć

Składnia

Rzosobowy + przewidywać +
CO
Rzosobowy + przewidywać +
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. o ustawie

Definicja

ustalać lub zakładać coś z góry

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

  • budżet, kodeks, koncepcja, konstytucja, kontrakt, konwencja, norma, ordynacja, plan, porozumienie, prawo, program, projekt, przepis, rezolucja, rozporządzenie, strategia, uchwała, umowa, ustawa przewiduje; prognozy, sondaże przewidują
  • przewidywać karę, odszkodowania, opłaty, rekompensaty, sankcje, zwolnienia; budowę, kontynuację, likwidację, modernizację, montaż, obniżenie, powstanie, przekazanie, przyznanie, utworzenie, zniesienie czegoś

Cytaty

Przyjmę od jutra sto trzy kobiety. […] Na początku przewiduję wynagrodzenie w wysokości tysiąca siedmiuset złotych netto.

źródło: KWSJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Już w 1928 roku przewidywano wykorzystywanie czołgów zarówno do bezpośredniego wsparcia piechoty […], jak i rzutu manewrowego.

źródło: KWSJP: Z.G.: Radzieckie armie pancerne w wielkiej wojnie narodowej ZSRR, Myśl Wojskowa, 1977, nr 7

Za usiłowanie zabójstwa i czynną napaść na policjantów kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolności na co najmniej osiem lat.

źródło: NKJP: Olgierd Lubelski: Czekałem na skruchę..., Detektyw, 1999, nr 5

Wstępne plany zagospodarowania budynku przewidywały zaadaptowanie go na lokale socjalne.

źródło: KWSJP: Andrzej Dembowski: Hospicjum w Czerniewicach, Gazeta Miejska, 2000, nr 22

Pierwotnie przewidywano, że remont zakończy się 30 sierpnia 1997 r., jednak w trakcie prac natrafiono na problemy.

źródło: KWSJP: Odwiedziny przyjaciół z Netphen, Goniec Żagański, 1998, nr 2

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewiduję
przewidujemy
2 os. przewidujesz
przewidujecie
3 os. przewiduje
przewidują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewidywałem
+(e)m przewidywał
przewidywałam
+(e)m przewidywała
przewidywałom
+(e)m przewidywało
przewidywaliśmy
+(e)śmy przewidywali
przewidywałyśmy
+(e)śmy przewidywały
2 os. przewidywałeś
+(e)ś przewidywał
przewidywałaś
+(e)ś przewidywała
przewidywałoś
+(e)ś przewidywało
przewidywaliście
+(e)ście przewidywali
przewidywałyście
+(e)ście przewidywały
3 os. przewidywał
przewidywała
przewidywało
przewidywali
przewidywały

bezosobnik: przewidywano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę przewidywał
będę przewidywać
będę przewidywała
będę przewidywać
będę przewidywało
będę przewidywać
będziemy przewidywali
będziemy przewidywać
będziemy przewidywały
będziemy przewidywać
2 os. będziesz przewidywał
będziesz przewidywać
będziesz przewidywała
będziesz przewidywać
będziesz przewidywało
będziesz przewidywać
będziecie przewidywali
będziecie przewidywać
będziecie przewidywały
będziecie przewidywać
3 os. będzie przewidywał
będzie przewidywać
będzie przewidywała
będzie przewidywać
będzie przewidywało
będzie przewidywać
będą przewidywali
będą przewidywać
będą przewidywały
będą przewidywać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przewidujmy
2 os. przewiduj
przewidujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przewidywałbym
bym przewidywał
przewidywałabym
bym przewidywała
przewidywałobym
bym przewidywało
przewidywalibyśmy
byśmy przewidywali
przewidywałybyśmy
byśmy przewidywały
2 os. przewidywałbyś
byś przewidywał
przewidywałabyś
byś przewidywała
przewidywałobyś
byś przewidywało
przewidywalibyście
byście przewidywali
przewidywałybyście
byście przewidywały
3 os. przewidywałby
by przewidywał
przewidywałaby
by przewidywała
przewidywałoby
by przewidywało
przewidywaliby
by przewidywali
przewidywałyby
by przewidywały

bezosobnik: przewidywano by

bezokolicznik: przewidywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: przewidując

gerundium: przewidywanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przewidywanie
przewidywania
D. przewidywania
przewidywań
C. przewidywaniu
przewidywaniom
B. przewidywanie
przewidywania
N. przewidywaniem
przewidywaniami
Ms. przewidywaniu
przewidywaniach
W. przewidywanie
przewidywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: przewidujący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewidujący
przewidujący
przewidujący
przewidujące
przewidująca
D. przewidującego
przewidującego
przewidującego
przewidującego
przewidującej
C. przewidującemu
przewidującemu
przewidującemu
przewidującemu
przewidującej
B. przewidującego
przewidującego
przewidujący
przewidujące
przewidującą
N. przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującą
Ms. przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewidujący
przewidujący
przewidujące
przewidujące
D. przewidujących
przewidujących
przewidujących
przewidujących
C. przewidującym
przewidującym
przewidującym
przewidującym
B. przewidujących
przewidujących
przewidujących
przewidujące
N. przewidującymi
przewidującymi
przewidującymi
przewidującymi
Ms. przewidujących
przewidujących
przewidujących
przewidujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewidywany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przewidywany
przewidywany
przewidywany
przewidywane
przewidywana
D. przewidywanego
przewidywanego
przewidywanego
przewidywanego
przewidywanej
C. przewidywanemu
przewidywanemu
przewidywanemu
przewidywanemu
przewidywanej
B. przewidywanego
przewidywanego
przewidywany
przewidywane
przewidywaną
N. przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywaną
Ms. przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przewidywani
przewidywani
przewidywane
przewidywane
D. przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
C. przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
przewidywanym
B. przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
przewidywane
N. przewidywanymi
przewidywanymi
przewidywanymi
przewidywanymi
Ms. przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych
przewidywanych

odpowiednik aspektowy: przewidzieć

Składnia

bez ograniczeń + przewidywać +
CO
bez ograniczeń + przewidywać +
że ZDANIE
Data ostatniej modyfikacji: 07.11.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj