UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

okropny

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Wyraz wyłącznie polski; przymiotnik z przyrostkiem -ny od przedrostkowego czasownika okropić 'spryskać, pokropić', dawniej też 'ochlapać, pochlapać, pobrudzić (błotem, kałem)'; zatem pierwotne znaczenie 'ochlapany (np. błotem, nieczystościami), pobrudzony, bardzo brudny', stąd dalsze 'odrażający, przerażający, budzący grozę (swoim wyglądem)', następnie 'budzący grozę (np. wielkością), ogromny, olbrzymi, bardzo intensywny' (Bor); zob. kropić.

1. wypadek

Definicja

budzący strach i odrazę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  potworny, straszliwy, straszny

Połączenia

  • okropny widok; wypadek; wrzask; sen; okropna choroba; zbrodnia; okropne zdarzenie; okropne sceny

Cytaty

W trzynastowiecznej Kronice wielkopolskiej [...] jako jedynej pojawia się informacja o Bolesławie, pierworodnym synu Mieszka II [...]. Kronika nie jest mu przychylna i wspomina o jego okropnych zbrodniach, za które został skazany na wieczne zapomnienie.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

Patrzę, a z tych kikutów i dziury w brzuchu wychodzą małe, białe robaki, które rozłażą się wokół i ludzie odsuwają się... ktoś nawet zwymiotował... Boże, to był okropny widok!

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Sądzili, że im okropniejsze będą wizje piekielnych zaświatów, tym szybsze i bardziej radykalne będzie również nawrócenie.

źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okropny
okropny
okropny
okropne
okropna
D. okropnego
okropnego
okropnego
okropnego
okropnej
C. okropnemu
okropnemu
okropnemu
okropnemu
okropnej
B. okropnego
okropnego
okropny
okropne
okropną
N. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
okropną
Ms. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
okropnej
W. okropny
okropny
okropny
okropne
okropna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okropni
okropni
okropne
okropne
D. okropnych
okropnych
okropnych
okropnych
C. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
B. okropnych
okropnych
okropnych
okropne
N. okropnymi
okropnymi
okropnymi
okropnymi
Ms. okropnych
okropnych
okropnych
okropnych
W. okropni
okropni
okropne
okropne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okropniejszy
okropniejszy
okropniejszy
okropniejsze
okropniejsza
D. okropniejszego
okropniejszego
okropniejszego
okropniejszego
okropniejszej
C. okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszej
B. okropniejszego
okropniejszego
okropniejszy
okropniejsze
okropniejszą
N. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszą
Ms. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okropniejsi
okropniejsi
okropniejsze
okropniejsze
D. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
C. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
B. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejsze
N. okropniejszymi
okropniejszymi
okropniejszymi
okropniejszymi
Ms. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych

2. człowiek

Definicja

taki, który bardzo nie podoba się mówiącemu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  potworny, straszny

Połączenia

  • okropny człowiek; dzień; smak, zapach; okropna rzecz; pogoda; okropne słowa; warunki; czasy

Cytaty

Ale i tak zrobiła się awantura, bo przełożona pielęgniarek, sekretarz partii, złożyła donos na matkę i na doktora. Okropna baba.

źródło: NKJP: Andrzej Krzywicki: Diabelski młyn, 2005

Większość domów została zbudowana stosunkowo niedawno, od lat sześćdziesiątych poczynając. Przeważały wśród nich okropne jednopiętrowe kostki o płaskich dachach.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S.A., 1997

[...] włoskie słowa wymawiał tak nieskładnie i takim okropnym akcentem, że Janek się wreszcie zirytował. - Przestań wygłupiać się - powiedział.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania (Kochankowie), 2006

[...] już nie sens się liczy, lecz walka. Nie dowód, ale zarzut. Nie fakty, lecz plotki. Czym okropniejsze i bardziej sensacyjne - tym łatwiej się przebiją.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Śledztwo we własnej sprawie, czyli jak zostałem agentem, Polityka, 2004-11-13

Tak, czekanie to najokropniejsza rzecz na świecie, pomyślała Marta i zaraz sama skarciła się w myślach za egocentryzm.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okropny
okropny
okropny
okropne
okropna
D. okropnego
okropnego
okropnego
okropnego
okropnej
C. okropnemu
okropnemu
okropnemu
okropnemu
okropnej
B. okropnego
okropnego
okropny
okropne
okropną
N. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
okropną
Ms. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
okropnej
W. okropny
okropny
okropny
okropne
okropna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okropni
okropni
okropne
okropne
D. okropnych
okropnych
okropnych
okropnych
C. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
B. okropnych
okropnych
okropnych
okropne
N. okropnymi
okropnymi
okropnymi
okropnymi
Ms. okropnych
okropnych
okropnych
okropnych
W. okropni
okropni
okropne
okropne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okropniejszy
okropniejszy
okropniejszy
okropniejsze
okropniejsza
D. okropniejszego
okropniejszego
okropniejszego
okropniejszego
okropniejszej
C. okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszej
B. okropniejszego
okropniejszego
okropniejszy
okropniejsze
okropniejszą
N. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszą
Ms. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okropniejsi
okropniejsi
okropniejsze
okropniejsze
D. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
C. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
B. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejsze
N. okropniejszymi
okropniejszymi
okropniejszymi
okropniejszymi
Ms. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych

3. ból

Definicja

mający znaczne rozmiary lub znaczną intensywność, co mówiący podkreśla i co uważa za trudne do zniesienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  niemożebny, potworny, straszny

Połączenia

  • okropny ból, kac, strach; deszcz; bałagan; fetor, smród; okropna awantura; okropne zamieszanie; okropne wyrzuty sumienia

Cytaty

Mamy dzisiaj przyjęcie z okazji festiwalu - wyjaśniła. Okropne nudy, ale niech mi będzie wolno narazić pana na to nudziarstwo, proszę to zrobić dla mnie.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1995

Nie, nie wiedziałem, jak odbywa się kolektywizacja, no skąd! Zresztą tego okropnego głodu chyba jeszcze wtedy nie było, tylko w parę miesięcy później.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Pomieszczenie pozbawione było okna i panował w nim okropny zaduch.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S.A., 1997

Odrobina alkoholu może i poprawi na jakiś czas samopoczucie, ale natychmiast wrócą objawy upojenia, a później i tak czeka nas... kac (być może będzie to ten najokropniejszy: kac - gigant!).

źródło: NKJP: ELKA: Konsumenckie sprawy, Gazeta Poznańska, 2001-12-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okropny
okropny
okropny
okropne
okropna
D. okropnego
okropnego
okropnego
okropnego
okropnej
C. okropnemu
okropnemu
okropnemu
okropnemu
okropnej
B. okropnego
okropnego
okropny
okropne
okropną
N. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
okropną
Ms. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
okropnej
W. okropny
okropny
okropny
okropne
okropna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okropni
okropni
okropne
okropne
D. okropnych
okropnych
okropnych
okropnych
C. okropnym
okropnym
okropnym
okropnym
B. okropnych
okropnych
okropnych
okropne
N. okropnymi
okropnymi
okropnymi
okropnymi
Ms. okropnych
okropnych
okropnych
okropnych
W. okropni
okropni
okropne
okropne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. okropniejszy
okropniejszy
okropniejszy
okropniejsze
okropniejsza
D. okropniejszego
okropniejszego
okropniejszego
okropniejszego
okropniejszej
C. okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszemu
okropniejszej
B. okropniejszego
okropniejszego
okropniejszy
okropniejsze
okropniejszą
N. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszą
Ms. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. okropniejsi
okropniejsi
okropniejsze
okropniejsze
D. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
C. okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
okropniejszym
B. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejsze
N. okropniejszymi
okropniejszymi
okropniejszymi
okropniejszymi
Ms. okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych
okropniejszych

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniu z rzeczownikami oznaczającymi zjawiska, emocje pozytywne.

Data ostatniej modyfikacji: 05.09.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj