Chronologizacja
Pochodzenie
st.-w.-niem. t(h)rōn
z łac. thronus
Możliwe, że zapożyczenie jest bezpośrednie z łac..
1. mebel
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | krzesło |
Połączenia
- złoty; wysoki; carski, królewski, papieski tron
- tron dla papieża
- ustawić tron
- wstać z tronu
- siedzieć na tronie; ktoś siedzący na tronie
Cytaty
|
Na pierwszym planie dwie kobiety wyrywają sobie dziecko, a Salomon siedzi na złotym tronie i wsparłszy głowę na ręku, myśli. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999 |
|
|
[...] Trzy stopnie wyżej znajdzie się stół eucharystyczny, a na najwyższym poziomie ołtarza stanie papieski tron. źródło: NKJP: Dominika Olszewska: Wiślana barka dla Ojca Świętego, prasa, 2006 |
|
|
W Zamku Królewskim ustawiono tron, przywieziono z Moskwy koronę królów polskich, wcześniej zrabowaną przez Rosjan. źródło: NKJP: S.Żagiel: Nie tylko walczący patrioci..., Tygodnik Ciechanowski, 2006-04-09 |
|
|
Zgodnie z tradycją, królowa przemawia do parlamentarzystów, siedząc na tronie w Izbie Lordów, ubrana w suknię przeznaczoną tylko na tę okazję i w koronie na głowie. źródło: NKJP: (PAP): Mowa na tronie, Dziennik Polski, 2002-11-14 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | tron |
trony |
|
| D. | tronu |
tronów |
|
| C. | tronowi |
tronom |
|
| B. | tron |
trony |
|
| N. | tronem |
tronami |
|
| Ms. | tronie |
tronach |
|
| W. | tronie |
trony |
2. władza
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Połączenia
- brytyjski, kabulski, polski…; papieski, Piotrowy tron
- tron Izraela, Polski, Szwecji…; królestwa czegoś; biskupa, Boga, cesarza, emira, króla, księcia jakiegoś, mistrza, Pana; Dawida, Stanisława Augusta, Stefana Batorego…
- tron w Hiszpanii, w Polsce, w Szwecji…; w niebie
- dziedzictwo, dziedziczność, sukcesja; dziedzic, następca tronu
- kandydat, pretendent, rywal; droga, kolejka; prawo, pretensje do tronu
- kandydat; powrót, szansa, wybór na tron; gra, rywalizacja, walka, wojna o tron
- miejsce, sukcesja, zmiana; kobieta, następca, władca; Habsburg, Jagiellon, Piastowie… na tronie
- pozbawić kogoś; zrzec się tronu
- dziedziczyć, objąć, odzyskać, przywrócić, ratować, stracić, utracić, zająć tron; dziedziczenie, odzyskanie, objęcie, przejęcie, przywrócenie, zdobycie tronu
- usunąć, zrezygnować z tronu
- wprowadzić, wracać, wynieść na tron; walczyć o tron; powołanie, wyniesienie na tron; ktoś wyniesiony na tron
- stać przed tronem
- osadzić/osadzać, posadzić, utrzymać się na tronie; osadzenie, panowanie na tronie; osadzony na tronie
Cytaty
|
Od sześciu lat była żoną Fryderyka, pruskiego następcy tronu, od 1888 r. cesarza Fryderyka III Wilhelma. źródło: NKJP: (waw): Uroczysko Buk, Góra Wiktorii i wolnomularze, Nowiny Raciborskie, 2003-09-17 |
|
|
Wedle legendy, Kronos, ojciec Zeusa, został ostrzeżony, że syn pozbawi go tronu. źródło: NKJP: M.Barwicka: Na Krecie historia wygląda z każdego zakątka, Tygodnik Ciechanowski, 2006-09-11 |
|
|
Kryzys pogłębiały częste zmiany na tronie cesarskim, bo już nie senat, ale wojsko decydowało o wyborze panującego. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie : od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
|
W tysiącletniej afgańskiej historii żaden z władców nie został wyniesiony na tron z woli poddanych. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | tron |
trony |
|
| D. | tronu |
tronów |
|
| C. | tronowi |
tronom |
|
| B. | tron |
trony |
|
| N. | tronem |
tronami |
|
| Ms. | tronie |
tronach |
|
| W. | tronie |
trony |