UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przeczyć

Chronologizacja

SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *perčiti 'sprzeciwiać się, nie zgadzać się, przeszkadzać'

Forma prasłowiańska to czasownik odprzymiotnikowy od psł. *perkъ 'poprzeczny, leżący w poprzek, naprzeciwko czegoś'

1. zarzutom

Definicja

twierdzić, że to, co wcześniej ktoś powiedział, nie jest prawdziwe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zaprzeczać
	antonimy:	potwierdzać

Połączenia

premier, prezydent; oskarżony, podejrzany przeczy; mieszkańcy, urzędnicy przeczą
przeczyć faktom, jakimś informacjom, istnieniu czegoś, plotkom, pogłoskom, czyimś słowom, jakimś twierdzeniom, zarzutom; wszystkiemu
przeczyć ruchem głowy
przeczyć gwałtownie, kategorycznie, stanowczo, stale, uparcie, zdecydowanie; publicznie
chcieć, próbować, usiłować; nie sposób, trudno przeczyć
przeczyć i twierdzić,że..., przeczyć i utrzymywać, że...

Cytaty

	Przeczył wszystkim zarzutom i odmówił składania wyjaśnień. źródło: NKJP: Fikcyjna kolizja, Dziennik Polski, 2002-03-08
	W tym pomieszaniu plątał się i przeczył sam sobie. źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tabu, 1965
	Nie przeczę, że szereg wyroków było fałszywych i może gdyby wydawali je inni sędziowie, zapobieglibyśmy wielu pomyłkom. źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1997
	Rząd iracki przeczy, jakoby prowadzone były prace nad bronią bakteriologiczną. źródło: NKJP: Jacek Kalabiński: Sankcje wobec Iraku pozostaną, Gazeta Wyborcza, 1995-04-12
	- Absolutnie nie chodziło tutaj o wykorzystywanie kogoś do darmowej pracy - przeczy współwłaścicielka. źródło: NKJP: (MPA): Sprytni pracodawcy, Dziennik Polski, 2003-11-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przeczę	przeczymy
2 os.	przeczysz	przeczycie
3 os.	przeczy	przeczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeczyłem +(e)m przeczył	przeczyłam +(e)m przeczyła	przeczyłom +(e)m przeczyło	przeczyliśmy +(e)śmy przeczyli	przeczyłyśmy +(e)śmy przeczyły
2 os.	przeczyłeś +(e)ś przeczył	przeczyłaś +(e)ś przeczyła	przeczyłoś +(e)ś przeczyło	przeczyliście +(e)ście przeczyli	przeczyłyście +(e)ście przeczyły
3 os.	przeczył	przeczyła	przeczyło	przeczyli	przeczyły

bezosobnik: przeczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę przeczył będę przeczyć	będę przeczyła będę przeczyć	będę przeczyło będę przeczyć	będziemy przeczyli będziemy przeczyć	będziemy przeczyły będziemy przeczyć
2 os.	będziesz przeczył będziesz przeczyć	będziesz przeczyła będziesz przeczyć	będziesz przeczyło będziesz przeczyć	będziecie przeczyli będziecie przeczyć	będziecie przeczyły będziecie przeczyć
3 os.	będzie przeczył będzie przeczyć	będzie przeczyła będzie przeczyć	będzie przeczyło będzie przeczyć	będą przeczyli będą przeczyć	będą przeczyły będą przeczyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przeczmy
2 os.	przecz	przeczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeczyłbym bym przeczył	przeczyłabym bym przeczyła	przeczyłobym bym przeczyło	przeczylibyśmy byśmy przeczyli	przeczyłybyśmy byśmy przeczyły
2 os.	przeczyłbyś byś przeczył	przeczyłabyś byś przeczyła	przeczyłobyś byś przeczyło	przeczylibyście byście przeczyli	przeczyłybyście byście przeczyły
3 os.	przeczyłby by przeczył	przeczyłaby by przeczyła	przeczyłoby by przeczyło	przeczyliby by przeczyli	przeczyłyby by przeczyły

bezosobnik: przeczono by

bezokolicznik: przeczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: przecząc

gerundium: przeczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przeczenie	przeczenia
D.	przeczenia	przeczeń
C.	przeczeniu	przeczeniom
B.	przeczenie	przeczenia
N.	przeczeniem	przeczeniami
Ms.	przeczeniu	przeczeniach
W.	przeczenie	przeczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: przeczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przeczący	przeczący	przeczący	przeczące	przecząca
D.	przeczącego	przeczącego	przeczącego	przeczącego	przeczącej
C.	przeczącemu	przeczącemu	przeczącemu	przeczącemu	przeczącej
B.	przeczącego	przeczącego	przeczący	przeczące	przeczącą
N.	przeczącym	przeczącym	przeczącym	przeczącym	przeczącą
Ms.	przeczącym	przeczącym	przeczącym	przeczącym	przeczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przeczący	przeczący	przeczące	przeczące
D.	przeczących	przeczących	przeczących	przeczących
C.	przeczącym	przeczącym	przeczącym	przeczącym
B.	przeczących	przeczących	przeczących	przeczące
N.	przeczącymi	przeczącymi	przeczącymi	przeczącymi
Ms.	przeczących	przeczących	przeczących	przeczących

odpowiednik aspektowy: zaprzeczyć

Składnia

Rz_osobowy	+	przeczyć	+	KOMU/CZEMU
Rz_osobowy	+	przeczyć	+	że ZDANIE \| jakoby ZDANIE
Rz_osobowy	+	przeczyć	+	MOWA WPROST

2. czyny słowom