UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kromka

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

płn. psł. *kromъka 'coś odciętego, skraj, krawędź, brzeg; odcięty kawałek czegoś'

Definicja

płaski, odkrojony kawałek chleba lub bułki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pajda, skiba
hiperonimy:  porcja

Połączenia

  • duża, mała; cienka, gruba kromka
  • dwie, trzy kromki; pół kromki
  • kromka bułki, chleba, pieczywa
  • kromka z masłem, z pasztetem, z pomidorem, z serem, z szynką
  • ukroić; jeść, zjeść kromkę; rozdawać kromki (chleba)
  • pracować na kromkę (chleba); prosić, żebrać o kromkę (chleba); sięgnąć, wyciągać rękę po kromkę (chleba); pokroić (chleb) na kromki
  • położyć, rozsmarować, układać coś na kromce

Cytaty

Umyj się, a ja zrobię śniadanie. Zaparzę kawę albo lepiej herbatę. Może zjesz jajecznicę?
– Nie... Kawa i kromka z masłem wystarczy.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

Ręce z dnia na dzień stawały się coraz słabsze, aż w końcu nie mogłam rozsmarować masła na kromce chleba.

źródło: NKJP: Lek z łaski kasy, Dziennik Polski, 2001-03-02

Mam świetny sposób na niemarnowanie chleba [...]: kupuję świeży chlebek, kroję go na kromki i wkładam do zamrażalnika i w razie potrzeby wyciągam kromkę, w 2 minuty jest rozmrożony i świeżutki, rewelacja.

źródło: NKJP: Niedebetowi muszą oszczędzać, Dziennik Polski, 2008-11-16

IV książę Sandwich wymyślił kanapkę zwaną potem od jego imienia sandwiczem. Jako pierwszy w Polsce pomysł podchwycił i rozwinął [...] krakowski kupiec Antoni Hawełka. [...] Na początku ich [...] rozmiary były niewielkie: kromki bułki posmarowane świeżym, śmietankowym masłem, kawałek homara, sos majonezowy, plasterek surowego ogórka lub jajka na twardo.

źródło: NKJP: Pępek świata, czyli najsampierw Kraków, Dziennik Polski, 2000-06-03

Najpierw nastolatek poprosił o kromkę chleba. Gdy sędziwa gospodyni przyjęła małego gościa, do mieszkania weszła jeszcze około 30-letnia Cyganka. [...] Oboje zostali ugoszczeni przez staruszkę. W tym czasie ktoś trzeci wszedł do domu i zabrał z kuchni portmonetkę, w której było 700 złotych.

źródło: NKJP: (BH): Poprosił o kromkę..., Dziennik Polski, 2005-10-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kromka
kromki
D. kromki
kromek
C. kromce
kromkom
B. kromkę
kromki
N. kromką
kromkami
Ms. kromce
kromkach
W. kromko
kromki

Frazeologizmy

bułka z masłem
kromka chleba z masłem
ktoś dzieli się ostatnim kawałkiem chleba
ktoś dzieli się ostatnią kromką chleba
ktoś podzielił się ostatnim kawałkiem chleba
ktoś podzielił się ostatnią kromką chleba
Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj