UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wykarmić

Chronologizacja

1475, SStp

Pochodzenie

Zob.  karmić 

1. potomstwo

Definicja

utrzymać przy życiu młode potomstwo, karmiąc je przez najwcześniejszy okres po jego narodzeniu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odkarmić
hiperonimy:  odżywić

Połączenia

  • matka wykarmiła
  • wykarmić potomstwo; bliźnięta, dzieci; pisklęta
  • wykarmić piersią; mlekiem
  • wykarmić i wychować; urodzić i wykarmić

Cytaty

[...] da się piersią wykarmić bliźnięta.

źródło: NKJP: Internet

Romulusa i jego brata wykarmiła wilczyca, a Phosphorosa wykarmi kocica.

źródło: NKJP: Leon Gomolicki: Odwiedziny Galileusza, 1986

[...] dzieci wykarmione mlekiem matki są zdrowsze, odporniejsze, a nawet dowiedziono, że górują inteligencją nad rówieśnikami chowanymi na sztucznym pokarmie.

źródło: NKJP: (KM): Dziecko w koszu, Dziennik Bałtycki, 2004-04-09

[...] młode osobniki zostaną należycie wykarmione przez matki i staną się samodzielne.

źródło: NKJP: Król Tatr buszuje, Dziennik Polski, 2000-07-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykarmię
 wykarmimy
2 os. wykarmisz
 wykarmicie
3 os. wykarmi
 wykarmią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykarmiłem
+(e)m wykarmił
 wykarmiłam
+(e)m wykarmiła
 wykarmiłom
+(e)m wykarmiło
 wykarmiliśmy
+(e)śmy wykarmili
 wykarmiłyśmy
+(e)śmy wykarmiły
2 os. wykarmiłeś
+(e)ś wykarmił
 wykarmiłaś
+(e)ś wykarmiła
 wykarmiłoś
+(e)ś wykarmiło
 wykarmiliście
+(e)ście wykarmili
 wykarmiłyście
+(e)ście wykarmiły
3 os. wykarmił
 wykarmiła
 wykarmiło
 wykarmili
 wykarmiły

bezosobnik: wykarmiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykarmmy
2 os. wykarm
 wykarmcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykarmiłbym
bym wykarmił
 wykarmiłabym
bym wykarmiła
 wykarmiłobym
bym wykarmiło
 wykarmilibyśmy
byśmy wykarmili
 wykarmiłybyśmy
byśmy wykarmiły
2 os. wykarmiłbyś
byś wykarmił
 wykarmiłabyś
byś wykarmiła
 wykarmiłobyś
byś wykarmiło
 wykarmilibyście
byście wykarmili
 wykarmiłybyście
byście wykarmiły
3 os. wykarmiłby
by wykarmił
 wykarmiłaby
by wykarmiła
 wykarmiłoby
by wykarmiło
 wykarmiliby
by wykarmili
 wykarmiłyby
by wykarmiły

bezosobnik: wykarmiono by

bezokolicznik: wykarmić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykarmiwszy

gerundium: wykarmienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykarmiony

odpowiedniki aspektowe: karmić , wykarmiać

Składnia

bez ograniczeń + wykarmić +
KOGO/CO + (CZYM)

2. rodzinę

Definicja

dostarczyć ilość jedzenia niezbędną do przeżycia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  używić, wyżywić

Połączenia

  • wykarmić ludzi, rodzinę, zwierzęta
  • być w stanie, móc, musieć, potrafić, zdołać wykarmić kogoś
  • wykarmić i odziać

Cytaty

Gdyby nie wojny, całe życie pasłby zapewne owce na stepowych równinach rodzinnego Dżauzdżanu albo jak ojciec [...] zginałby kark nad marnymi zagonami warzyw i poletkami pszenicy, modlił się i drżał, by dały plony i pozwoliły mu wykarmić rodzinę.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

- Ja mam męża pijaka i dwoje dzieci! Jak ja ich wykarmię z tej śmiesznej pensji?

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Ustalili, że ona pojedzie na kilka miesięcy do Holandii, żeby zarobić pieniądze na wesele. On nie może zostawić gospodarstwa, ale weźmie kredyt, kupi 60 prosiaków, wykarmi je, jeszcze lepiej obrobi ziemię i wesele będzie za co zrobić.

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Jeden procent nadziei, Polityka, 2004-06-12

Zoo ma do wykarmienia 1200 zwierzaków, które jedzą kilka ton posiłków dziennie.

źródło: NKJP: (ODK): Znowu jesień w zoo..., Dziennik Bałtycki, 1998-10-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykarmię
 wykarmimy
2 os. wykarmisz
 wykarmicie
3 os. wykarmi
 wykarmią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykarmiłem
+(e)m wykarmił
 wykarmiłam
+(e)m wykarmiła
 wykarmiłom
+(e)m wykarmiło
 wykarmiliśmy
+(e)śmy wykarmili
 wykarmiłyśmy
+(e)śmy wykarmiły
2 os. wykarmiłeś
+(e)ś wykarmił
 wykarmiłaś
+(e)ś wykarmiła
 wykarmiłoś
+(e)ś wykarmiło
 wykarmiliście
+(e)ście wykarmili
 wykarmiłyście
+(e)ście wykarmiły
3 os. wykarmił
 wykarmiła
 wykarmiło
 wykarmili
 wykarmiły

bezosobnik: wykarmiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykarmmy
2 os. wykarm
 wykarmcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykarmiłbym
bym wykarmił
 wykarmiłabym
bym wykarmiła
 wykarmiłobym
bym wykarmiło
 wykarmilibyśmy
byśmy wykarmili
 wykarmiłybyśmy
byśmy wykarmiły
2 os. wykarmiłbyś
byś wykarmił
 wykarmiłabyś
byś wykarmiła
 wykarmiłobyś
byś wykarmiło
 wykarmilibyście
byście wykarmili
 wykarmiłybyście
byście wykarmiły
3 os. wykarmiłby
by wykarmił
 wykarmiłaby
by wykarmiła
 wykarmiłoby
by wykarmiło
 wykarmiliby
by wykarmili
 wykarmiłyby
by wykarmiły

bezosobnik: wykarmiono by

bezokolicznik: wykarmić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykarmiwszy

gerundium: wykarmienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykarmiony

odpowiednik aspektowy: wykarmiać

Składnia

bez ograniczeń + wykarmić +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN