UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odwrót

Chronologizacja

2 połowa XVI w., SPXVI

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego odwrócić; zob. wrócić

1. cywilny

Definicja

opuszczenie jakiegoś miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

droga odwrotu
rozpocząć; blokować, odciąć odwrót

Cytaty

	Drzwi uchyliły się i do pokoju zajrzała ładna, ale lalkowata blondynka w białym fartuchu, z torbą w ręku. - Przepraszam, chyba się pomyliłam - bąknęła przestraszona. - Ależ skąd znowu - Skwarski wysunął się błyskawicznie na korytarz, blokując sprytnie odwrót blondynce i jej dwu koleżankom, obładowanym fryzjersko-kosmetycznym sprzętem. źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978
	- Sewentin dolars! - obniżył tymczasem cenę Arab. Gdy zszedł do szesnastu, a erekcja młodszego nie ustępowała, Lewicki zarządził odwrót - zaczęli zbierać manele, zwijali ręczniki i karimaty. Młodszy Arab ustawił się tak, żeby podziwiać wypięty tyłek Izaury. źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009
	Złapała go za rękę, nie bacząc na nic, ale się wywinął do tyłu i sprawdzał rozbieganymi oczami, czy korzenie drzewa nie zamykają mu odwrotu. Ucieknie! źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990
	Cena na metce i tak nakazywała odwrót. - W biodrach są w sam raz - wycedziła Karolina. - Tylko, niestety, na siedzeniu się tak jakoś dziwnie marszczą, fałdują. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrót	odwroty
D.	odwrotu	odwrotów
C.	odwrotowi	odwrotom
B.	odwrót	odwroty
N.	odwrotem	odwrotami
Ms.	odwrocie	odwrotach
W.	odwrocie	odwroty

Inne uwagi

Zwykle lp

2. wojskowy

Definicja

cofanie się z pola walki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

odwrót armii, oddziału, wojsk
rozkaz odwrotu
hasło, rozkaz do odwrotu
rozpocząć; rozkazać; osłaniać; blokować odwrót
być, znajdować się w odwrocie

Cytaty

Kto się tu za was narażał i ginął? A osłaniał odwrót Napoleona? A powstaniami odciągał od was Rosję i Prusy?

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Sprawne oko długoletniego policjanta natychmiast dojrzało krew oblepiającą dziurę w głowie, kawałki metalu tkwiące w piersi i w udach, połamane paznokcie i zryty tynk ściany. – Spóźnił się pewnie podczas odwrotu – szepnął Eberhard do brata, przełknąwszy ślinę. – Jego ludzie już zamknęli właz, a on drapał ścianę, dopóki go nie dosięgnął ruski granat.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Włócząc się po Paryżu, poznaje Afgańczyków, którzy w tanich hotelowych pokojach snują nieskończone opowieści o potyczkach, zasadzkach w górach, obozowiskach i odwrotach.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrót	odwroty
D.	odwrotu	odwrotów
C.	odwrotowi	odwrotom
B.	odwrót	odwroty
N.	odwrotem	odwrotami
Ms.	odwrocie	odwrotach
W.	odwrocie	odwroty

Inne uwagi

Zwykle lp

3. od decyzji

Definicja

zmiana planów lub decyzji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

nie mieć odwrotu od czegoś

Cytaty

	Czekały na nas te ważniejsze, obywatelskie sprawy, od których nie ma odwrotu. Weronika i Seweryn oddali się im bez wahania. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006
	Zapłaciłem czterysta złotych przewoźnikowi. Wyładował sprawnie ze swym pomagierem garstkę mebli i parę kartonów. I tak zakończył się ostatecznie najdłuższy etap mojego życia. Nie było odwrotu. W Poznaniu pozostał jedynie cmentarz. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009
	Nie ma dla nas odwrotu. Musimy iść do przodu. Frik, masz talent do robienia pieniędzy. Razem mamy wielki talent. Możemy zmienić pół tego kraju, a nie tylko to zaszczane podwórko. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion czyli Cłopcy z Mielczarskiego : to było nieprawdopodobne, to piękne, to było coś, czego u nas jeszcze nie było, 1999
	Zdusiłem po raz wtóry pragnienie, by ją przytulić, pogłaskać jej ciało. Żałowałem, że nie wykonała jednego ruchu więcej. Może wtedy nie miałbym odwrotu. Nie chciałem jej jednak zranić. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrót	odwroty
D.	odwrotu	odwrotów
C.	odwrotowi	odwrotom
B.	odwrót	odwroty
N.	odwrotem	odwrotami
Ms.	odwrocie	odwrotach
W.	odwrocie	odwroty

Inne uwagi

Zwykle lp

4. kartki

Definicja

przeciwna strona

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Cytaty

	Smutne konferencje prasowe z grubym łotrem serwującym z dialektyczną wprawą steki kłamstw, kiełbasę od złodzieja, pielgrzymki karaluchów po opustoszałych ladach spożywczego, marmoladę w blokach, szare i upodlone ogony pod sklepami, syrenki otwierane na odwrót, bokserki kiwające na pożegnanie głowami w tych syrenkach? źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005
	Wyjął z kieszeni swoją wizytówkę i na odwrocie szybko napisał dwa wyrazy. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010
	Właściwie każdy wówczas marzył, aby mieć z hali cokolwiek, choćby lusterko z Marilyn Monroe na odwrocie. źródło: NKJP: Marek Idczak: Słony wiatr, 2007
	Dziadek [...] całymi dniami przeglądał stare fotografie, porządkował swoje archiwum, dopisywał na odwrotach kartoników brakujące daty, imiona osób, nazwy miejsc [...]. źródło: NKJP: Paweł Huelle: Mercedes-benz. Z listów do Hrabala, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrót	odwroty
D.	odwrotu	odwrotów
C.	odwrotowi	odwrotom
B.	odwrót	odwroty
N.	odwrotem	odwrotami
Ms.	odwrocie	odwrotach
W.	odwrocie	odwroty

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

na odwrót I

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2014