Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. łeb
1. zwierzęcia
Definicja
Warianty
- rzadziej łepek
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- ptasi łebek
- łebek ptaka
- odwrócić, pochylić, zwiesić; odrąbać, uciąć łebek
- kiwać, kręcić łebkiem
Cytaty
|
„Nawet Ciapa poczuł, że stąd nie ma wyjścia” - pomyślał na widok psiaka, który, zadarłszy wysoko łebek, skomlał rozpaczliwie w kącie. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954 |
|
|
W parę chwil wydobyliśmy na świat wymęczony wilgotny kłębuszek z ciężkim łebkiem, niepewnie trzymającym się na chudej szyjce, i ogonkiem cienkim jak u szczura. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
|
Podchodziły kury, przekręcały łebki i nadstawiały swoich kurzych uszu. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009 |
|
|
Postawiła swego kotka na ziemi przy kocicy. [...] Teodozja trąciła go łebkiem, a następnie zaczęła go pracowicie i nie bez czułości wylizywać. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Tego lata w Burbelkowie, 2000 |
|
|
Toteż nie namyślając się długo, podniósł ostrożnie rannego kruka, pogłaskał czule po czarnym, lśniącym łebku i zaniósł do izby ojcowej. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko (zebr): Klechdy domowe, 1960 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łebek |
łebki |
|
| D. | łebka |
łebków |
|
| C. | łebkowi |
łebkom |
|
| B. | łebek |
łebki |
|
| N. | łebkiem |
łebkami |
|
| Ms. | łebku |
łebkach |
|
| W. | łebku |
łebki |
2. człowieka
Definicja
Warianty
- rzadziej łepek
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Cytaty
|
Gdyby człowiek nie myślał, miałby mały łebek i nie cierpiałby, przynajmniej podczas porodu. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Kabaret metafizyczny, 1994 |
|
|
Obok kobieta w średnim wieku karmi piersią jedno, dwa lub może i trzy słodkie małe Cyganiątka z czarnymi łebkami. źródło: NKJP: Michał Witkowski: Margot, 2009 |
|
|
W naszych kinderskich łebkach nie mogło się pomieścić, że Sztejmes stał się inny, już nie taki wesoły i pogodny jak w chwili poznania. źródło: NKJP: Piotr Śliwiński: Dziki kąt, 2007 |
|
|
Proboszcz kropił rzetelnie, dzieciaki, ustawione i przywołane do porządku przez matki, ocierały łebki, buzie, żegnały się nabożnie. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łebek |
łebki |
|
| D. | łebka |
łebków |
|
| C. | łebkowi |
łebkom |
|
| B. | łebek |
łebki |
|
| N. | łebkiem |
łebkami |
|
| Ms. | łebku |
łebkach |
|
| W. | łebku |
łebki |
3. szpilki
Definicja
Warianty
- rzadziej łepek
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
- łebek gwoździa, szpilki, śrubki, zapałki
Cytaty
|
Popalonymi palcami kruszyłem nadwęglone łebki zapałek. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002 |
|
|
W kuchni Tonga szykowała warzywa na obiad. [...] odcinała łebki brokułom. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003 |
|
|
Wyglądał teraz jak mała purchawka z krzywo wyrośniętym łebkiem. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967 |
|
|
Oczekując aprobaty doktora, głaskałem delikatnie łebki rozkwitłych piwonii. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Hermańce, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łebek |
łebki |
|
| D. | łebka |
łebków |
|
| C. | łebkowi |
łebkom |
|
| B. | łebek |
łebki |
|
| N. | łebkiem |
łebkami |
|
| Ms. | łebku |
łebkach |
|
| W. | łebku |
łebki |
4. jedna osoba
Definicja
Warianty
- rzadziej łepek
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- ileś zł od łebka
- ileś zł na łebka
- płacić od łebka
- liczyć; przypada, wychodzi... ileś na łebka
Cytaty
|
- Dać mi tu zaraz dziesięciu na górę - wołał. - Taa jest, dziesięciu - powtórzył granatowy na dole. Podaj dalej, dziesięciu łebków. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971 |
|
|
Czy ktoś ci płaci, masz udziały od łebka? Jesteś naganiaczką? - pytam. źródło: NKJP: Krystyna Kofta, Fausta, 2010 |
|
|
Te wszystkie typy, które handlują na Rynku Bałuckim albo czają się w bramach w nadziei na skasowanie łebka i zrobienie flaszki, to są zapaleni gołębiarze. źródło: NKJP: Mariusz Grzebalski: Człowiek, który biegnie przez las, 2006 |
|
|
Rozmawiamy z właścicielem terenówki, ale ten chce sto birrów od łebka [...], co wydaje się ceną wygórowaną. źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łebek |
łebkowie |
ndepr |
| łebki |
depr | ||
| D. | łebka |
łebków |
|
| C. | łebkowi |
łebkom |
|
| B. | łebka |
łebków |
|
| N. | łebkiem |
łebkami |
|
| Ms. | łebku |
łebkach |
|
| W. | łebku |
łebkowie |
ndepr |
| łebki |
depr |
5. nieznany mężczyzna
Definicja
Warianty
- rzadziej łepek
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | typek |
Połączenia
- nieprzyjemne, podejrzane łebki
Cytaty
|
Kątem oka dostrzegłem, jak łebki z drużyny dyżurnej zsuwają się z piętra jeden za drugim po mosiężnej rurze. źródło: NKJP: Maciej Dajnowski: Promieniowanie reliktowe, 2004 |
|
|
Takich łebków cwanych to u nas po lotnisku pełno się kręciło. źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005 |
|
|
A oni się przede mną kryją i jeszcze matki z kijem napuszczają. Taka z łebkami robota. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954 |
|
|
To było rok temu, trzech łebków na motocyklach, zapadał zmierzch. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łebek |
łebkowie |
ndepr |
| łebki |
depr | ||
| D. | łebka |
łebków |
|
| C. | łebkowi |
łebkom |
|
| B. | łebka |
łebków |
|
| N. | łebkiem |
łebkami |
|
| Ms. | łebku |
łebkach |
|
| W. | łebku |
łebkowie |
ndepr |
| łebki |
depr |
6. w samochodzie
Definicja
Warianty
- rzadziej łepek
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- zabrać łebków
Cytaty
|
- Mówiłem mu, Gieniu, żeby się spieszył [...], ale gdzie tam, jak za pogrzebem. Jeszcze łebków brał po drodze. źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978 |
|
|
Sam kiedyś z konieczności byłem autostopowiczem, gdy nawaliło mi auto w szczerym polu i szczerze współczuję tym uczciwym, lecz mimo tej przygody nie biorę łebków jako kierowca. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | łebek |
łebkowie |
ndepr |
| łebki |
depr | ||
| D. | łebka |
łebków |
|
| C. | łebkowi |
łebkom |
|
| B. | łebka |
łebków |
|
| N. | łebkiem |
łebkami |
|
| Ms. | łebku |
łebkach |
|
| W. | łebku |
łebkowie |
ndepr |
| łebki |
depr |