UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kantor

Chronologizacja

1528, SPXVI

1. śpiewak

Definicja

śpiewak w kościele katolickim, protestanckim lub w żydowskiej synagodze

Pochodzenie

łac. cantor

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  śpiewak

Połączenia

  • słynny kantor
  • organista i kantor

Cytaty

Pop, wspomagany przez dwóch kantorów, odśpiewuje mszę monotonnym głosem, ale wierni zdają się nie zwracać uwagi na to, co dzieje się przy ołtarzu.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Ślub odbywał się na dziedzińcu synagogi, zazwyczaj o zachodzie słońca. Udzielał go rabin przy pomocy kantora i szkolnika, którzy za usługę pobierali określoną opłatę.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Kolędy, które przeżyły w XVII i XVIII wieku niebywały rozkwit, układali przeważnie anonimowi autorzy: kantorzy, bakałarze, duchowni, żacy.

źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994

[...] kantorzy przy wtórze harf i cymbałów zaintonowali hymn, którego treść pokrywała się z późniejszym Psalmem 24.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

Głos kantora leciał wysoką nutą w powietrze i drobny brzęk kryształowych balasków żyrandola rozdzwonił się we wnętrzu.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1975

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kantor
kantorowie
kantorzy
ndepr
kantory
depr
D. kantora
kantorów
C. kantorowi
kantorom
B. kantora
kantorów
N. kantorem
kantorami
Ms. kantorze
kantorach
W. kantorze
kantorowie
kantorzy
ndepr
kantory
depr

2. punkt wymiany walut

Definicja

punkt wymiany walut

Pochodzenie

niem. Kontor 'urząd, biuro, kancelaria'

z fr. comptoir 'lada, bufet, kontuar'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse waluta

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

  • bankowy; pobliski, stołeczny, zagraniczny; prywatny, własny kantor; kantor walutowy
  • kantor walut, wymiany walut
  • kantor i lombard; kantory i banki, kantory i biura maklerskie; sklepy i kantory
  • klienci, pracownica, pracownik, szef, właściciel, współwłaściciel kantoru; sieć kantorów
  • pieniądze z kantoru
  • napad, skok na kantor
  • ruch w kantorze
  • prowadzić; ograbić kantor
  • napaść na kantor
  • kupić, sprzedać, wymienić coś; pracować w kantorze

Cytaty

Naprawdę duże pieniądze przyniosło mu otwarcie na granicy niemieckiej, w połowie marca 1988 roku, pierwszych kantorów wymiany walut.

źródło: NKJP: Piotr Gabryel, Marek Zieleniewski: Piąta władza czyli Kto naprawdę rządzi Polską?, 1998

W warszawskich śródmiejskich kantorach wczoraj po południu panował zupełny spokój. Kursy walut praktycznie nie zmieniały się w stosunku do tych z godz. 12.00.

źródło: NKJP: Tomasz Świderek: W NBP dolar po 13 500, Gazeta Wyborcza, 1992-02-26

W kantorach i bankach państw OECD będzie można kupić złotówki. Nasza waluta stanie się niemal równoważna innym walutom pod względem zakresu wymienialności.

źródło: NKJP: Złotówka jak dolar?, Dziennik Polski, 1998-04-01

Dzieło sztuki to oczywiście nie dolary, które można wymienić na złotówki w każdym momencie w dowolnym kantorze.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Przewodnik po rynku malarstwa, 1999

Właściciel kantoru, świeżo upieczony milioner, dobrze znał się tylko na kursach walut.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kantor
kantory
D. kantoru
kantorów
C. kantorowi
kantorom
B. kantor
kantory
N. kantorem
kantorami
Ms. kantorze
kantorach
W. kantorze
kantory

3. biuro

Definicja

biuro firmy

Pochodzenie

niem. Kontor 'urząd, biuro, kancelaria'

z fr. comptoir 'lada, bufet, kontuar'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca miejsca pracy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kantorek
hiperonimy:  biuro

Cytaty

Z początku mierzył i wydawał drzewo, potem dopuszczono go do ksiąg, do biurka w kantorze, gdzie rachował i pisał specyfikacje.

źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z celulozy, 1952

Wiceprzewodniczący rady gminnej Maciej Jankowski przyjmuje mnie w kantorze Zakładu Przetwórstwa Mięsnego należącego do pana Karskiego.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Bitwa pod Grunwaldem, Gazeta Wyborcza, 1993-05-19

Biura i kantor zamówień znajdowały się w Kielcach, początkowo przy ul. Nowowarszawskiej 5, następnie przy ul. Sienkiewicza 55.

źródło: NKJP: Krzysztof Urbański: Leksykon dziejów ludności żydowskiej Kielc 1789-1999, 2000

Pracował w sklepowym kantorze tylko do obiadu.

źródło: NKJP: Joanna Kulmowa: Topografia myślenia, 2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kantor
kantory
D. kantoru
kantorów
C. kantorowi
kantorom
B. kantor
kantory
N. kantorem
kantorami
Ms. kantorze
kantorach
W. kantorze
kantory

4. instytucja handlowa

Definicja

instytucja zajmująca się transakcjami handlowymi

Pochodzenie

niem. Kontor 'urząd, biuro, kancelaria'

z fr. comptoir 'lada, bufet, kontuar'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

  • kantor handlowy, kupiecki

Cytaty

Byli aktywnymi członkami związku handlowego miast Hanzy, uczestniczyli w jej zjazdach, utrzymywali własny kantor handlowy [...].

źródło: Internet

Obowiązywała zasada, że mieszkano na piętrze, a kantor kupiecki bądź warsztat rzemieślniczy znajdował się na parterze w sieni i przylegającej do niej izbie.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

[...] na parterze mieścił się w nich kantor handlowy, na piętrze reprezentacyjne salony, na drugim piętrze bądź w oficynie pomieszczenia mieszkalne [...].

źródło: NKJP: Krzysztof Stefański: Wiedeńscy twórcy w Łodzi, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kantor
kantory
D. kantoru
kantorów
C. kantorowi
kantorom
B. kantor
kantory
N. kantorem
kantorami
Ms. kantorze
kantorach
W. kantorze
kantory

5. lada

Definicja

długi stół, zza którego sprzedawca podaje w sklepie towary

Pochodzenie

niem. Kontor 'urząd, biuro, kancelaria'

z fr. comptoir 'lada, bufet, kontuar'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  lada I

Cytaty

Mogli zasiąść za kupieckim kantorem lub objąć, marnie zresztą płatne, posady w kolei warszawsko-wiedeńskiej, dość długo podległej polskiej administracji.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Splątane korzenie, Polityka, 2006-02-04

Nawet pomocnik Willy'ego, rudy, bezinteresowny, wątły z wyglądu młodzieniec, udzielał niekiedy zza kantoru cennych wskazówek, wręczając pudełko papierosów [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kantor
kantory
D. kantoru
kantorów
C. kantorowi
kantorom
B. kantor
kantory
N. kantorem
kantorami
Ms. kantorze
kantorach
W. kantorze
kantory
Data ostatniej modyfikacji: 04.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj