Chronologizacja
1. świątobliwy
Definicja
Pochodzenie
psł. *mъnichъ
z st.-w.-niem. munih
Źródłem jest średniowieczna łacińska forma monicus, która wywodzi się z łac. monachus, pochodzącego z gr. monachós 'pustelnik' (od gr. mónos 'sam, jedyny') (Bor)
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Połączenia
- fanatyczny, pobożny, skromny, świątobliwy, święty; uczony, wykształcony; młody, sędziwy, stary; tajemniczy; brodaty; zakapturzony; były mnich; chrześcijańscy; prawosławni; bizantyjscy, łacińscy; buddyjscy, tybetańscy; scytyjscy; egipscy, greccy, irlandzcy, chińscy, francuscy, hiszpańscy...; autentyczni, prawdziwi; średniowieczni; biali; wędrowni, słynni, żebrzący mnisi; mnisi augustiańscy, benedyktyńscy, cysterscy...
- mnich i kapłan; mnisi i mniszki
- cele; habity, szaty; chór; modlitwy; postacie; garstka, grupa, liczba; setki, tysiące; klasztor, życie mnichów
- mnisi z (góry) Athos, z Citaux, z jakiegoś klasztoru, opactwa, z zakonu cystersów, benedyktynów, franciszkanów...
- mnich w białym, brązowym, czarnym... habicie; mnisi w klasztorze
- mnisi modlą się, mieszkają gdzieś, przybyli dokądś, śpiewają, pracują, żyją w celibacie, w odosobnieniu, we wspólnocie...
- być, zostać mnichem
- przeznaczony dla mnichów
- żyć jak mnich
Cytaty
|
Jestem mnichem, mieszkam w klasztorze, który żyje pewną kulturą duchową (do której należy: określony porządek dnia, milczenie, modlitwa wspólnotowa, półgodzinna medytacja, czytanie Pisma Świętego). źródło: NKJP: Włodzimierz Zatorski: Oto jestem, stoję przed Tobą, prasa, 1994 |
|
|
Pierwotne przeznaczenie wykutych w skale sal i korytarzy jest zagadką. [...] Później, u zarania chrześcijaństwa, zamieszkiwali je mnisi, szukający ucieczki od grzesznego świata. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Kameduli znani są ze swojej surowej reguły, postów i milczenia. W miniony poniedziałek białe habity mnichów, których długie brody wystawały spod szpiczastych kapturów, widać było wszędzie. źródło: NKJP: (SIE): Nikt nie śpi w trumnie, Dziennik Polski - Kraków, 2003-11-12 |
|
|
Obecnie w klasztorze mieszka 9 mnichów oraz 4 kandydatów przed ślubami wieczystymi. W okresie międzywojennym liczba mnichów w eremie dochodziła nawet do czterdziestu. źródło: NKJP: (WT): Przywrócić przecinkę, Dziennik Polski - Kraków, 1999-10-29 |
|
|
Św. Hieronim podkreślał, że modlitwa pełni pierwszoplanową rolę w życiu mnichów będąc nierozłącznym elementem ścisłego kontaktu z Bogiem; zwracał uwagę na wartość modlitwy ciągłej, którą należało jednakże godzić z innymi zajęciami i z pracą [...] źródło: NKJP: Waldemar Ceran: Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej (1800-1998), 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mnich |
mnisi |
ndepr |
| mnichy |
depr | ||
| D. | mnicha |
mnichów |
|
| C. | mnichowi |
mnichom |
|
| B. | mnicha |
mnichów |
|
| N. | mnichem |
mnichami |
|
| Ms. | mnichu |
mnichach |
|
| W. | mnichu |
mnisi |
ndepr |
| mnichy |
depr |
Inne uwagi
Spotykane użycia form M. lm mnichowie.
2. dachówka
Definicja
Pochodzenie
Kalka niem. Mönch
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Połączenia
- mnich i mniszka
Cytaty
|
Podstawowe rodzaje dachówek ceramicznych - karpiówka, esówka, zakładkowa oraz mnich i mniszka - dostępne są w szerokiej gamie kolorystycznej. źródło: NKJP: (MŚ): Lekkie i ciężkie pokrycia dachowe, Dziennik Polski, 2004-02-11 |
|
|
Najpopularniejsze z nich to dachówka zakładkowa o prostokątnym kształcie i fałdowanej powierzchni, karpiówka o kształcie zaokrąglonej tarczy, holenderka, inaczej zwana esówką, wygięta w kształt litery S i zestaw dwóch dachówek tworzących jedną całość - mnich i mniszka. źródło: NKJP: Magdalena Krasny: Czym pokryć dach?, Dziennik Polski, 2000-12-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mnich |
mnichy |
|
| D. | mnicha |
mnichów |
|
| C. | mnichowi |
mnichom |
|
| B. | mnich |
mnichy |
|
| N. | mnichem |
mnichami |
|
| Ms. | mnichu |
mnichach |
|
| W. | mnichu |
mnichy |
Inne uwagi
Zwykle lp