UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zatroszczyć się

Chronologizacja

1861, SJPWil

Pochodzenie

Zob. troska

1. zadbać

Definicja

zainteresować się sytuacją jakieś osoby lub rzeczy, chcąc, aby ich stan był jak najlepszy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • zatroszczyć się o bezpieczeństwo, o czyjeś dobro, o porządek, o swoje zdrowie, o własny rozwój, o czyjąś przyszłość

Cytaty

Doktor poszedł do pacjentki, a Barbara Graves zatroszczyła się o gości.

źródło: NKJP: Marek Jarosz, Nieznane przygody Sherlocka Holmesa , 2002

[...] kobiety mówią przede wszystkim o swoich trudnych relacjach małżeńskich i rodzinnych. Doradzam im wtedy: zadbaj o siebie, zatroszcz się o swoje życie duchowe, wypoczynek, dokształcenie intelektualne.

źródło: NKJP: Józef Augustyn: Rozmowy o księżach rodzinie i życiu duchowym, 2010

Ursynowscy włodarze zatroszczyli się też o bezdomne zwierzęta. Od kilku miesięcy w gminie funkcjonują tzw. przytuliska, czyli minischroniska utworzone na terenie prywatnych posesji, w których przebywają bezdomne psy.

źródło: NKJP: Straż hojnie obdarowana, Życie Warszawy nr 23/11, 2001

Ustawodawca zatroszczył się, aby naszymi pieniędzmi nie mogli zarządzać malwersanci i ludzie o wątpliwej przeszłości.

źródło: NKJP: Małgorzata Dygas: Być w dobrym towarzystwie, Gazeta Ubezpieczeniowa, 1999-03-23

Tarnowski zatroszczył się, czy kieliszki jego gości są pełne, i wrócił na swój fotel pod oknem.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski, Prąd zatokowy, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatroszczę się
 zatroszczymy się
2 os. zatroszczysz się
 zatroszczycie się
3 os. zatroszczy się
 zatroszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatroszczyłem się
+(e)m się zatroszczył
 zatroszczyłam się
+(e)m się zatroszczyła
 zatroszczyłom się
+(e)m się zatroszczyło
 zatroszczyliśmy się
+(e)śmy się zatroszczyli
 zatroszczyłyśmy się
+(e)śmy się zatroszczyły
2 os. zatroszczyłeś się
+(e)ś się zatroszczył
 zatroszczyłaś się
+(e)ś się zatroszczyła
 zatroszczyłoś się
+(e)ś się zatroszczyło
 zatroszczyliście się
+(e)ście się zatroszczyli
 zatroszczyłyście się
+(e)ście się zatroszczyły
3 os. zatroszczył się
 zatroszczyła się
 zatroszczyło się
 zatroszczyli się
 zatroszczyły się

bezosobnik: zatroszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatroszczmy się
2 os. zatroszcz się
 zatroszczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatroszczyłbym się
bym się zatroszczył
 zatroszczyłabym się
bym się zatroszczyła
 zatroszczyłobym się
bym się zatroszczyło
 zatroszczylibyśmy się
byśmy się zatroszczyli
 zatroszczyłybyśmy się
byśmy się zatroszczyły
2 os. zatroszczyłbyś się
byś się zatroszczył
 zatroszczyłabyś się
byś się zatroszczyła
 zatroszczyłobyś się
byś się zatroszczyło
 zatroszczylibyście się
byście się zatroszczyli
 zatroszczyłybyście się
byście się zatroszczyły
3 os. zatroszczyłby się
by się zatroszczył
 zatroszczyłaby się
by się zatroszczyła
 zatroszczyłoby się
by się zatroszczyło
 zatroszczyliby się
by się zatroszczyli
 zatroszczyłyby się
by się zatroszczyły

bezosobnik: zatroszczono by się

bezokolicznik: zatroszczyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatroszczywszy się

gerundium: zatroszczenie się

odpowiednik aspektowy: troszczyć się

Składnia

Rzosobowy + zatroszczyć się +
o KOGO/CO
Rzosobowy + zatroszczyć się +
żeby ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. zaniepokoić się

Definicja

zacząć myśleć o czymś z niepokojem i obawą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

- Pan ma gorączkę - zatroszczyła się księżna, kładąc mi rękę na czole.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1995

- Trzeba go jakoś odnieść... - zatroszczył się Jerzy o rannego.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatroszczę się
 zatroszczymy się
2 os. zatroszczysz się
 zatroszczycie się
3 os. zatroszczy się
 zatroszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatroszczyłem się
+(e)m się zatroszczył
 zatroszczyłam się
+(e)m się zatroszczyła
 zatroszczyłom się
+(e)m się zatroszczyło
 zatroszczyliśmy się
+(e)śmy się zatroszczyli
 zatroszczyłyśmy się
+(e)śmy się zatroszczyły
2 os. zatroszczyłeś się
+(e)ś się zatroszczył
 zatroszczyłaś się
+(e)ś się zatroszczyła
 zatroszczyłoś się
+(e)ś się zatroszczyło
 zatroszczyliście się
+(e)ście się zatroszczyli
 zatroszczyłyście się
+(e)ście się zatroszczyły
3 os. zatroszczył się
 zatroszczyła się
 zatroszczyło się
 zatroszczyli się
 zatroszczyły się

bezosobnik: zatroszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatroszczmy się
2 os. zatroszcz się
 zatroszczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatroszczyłbym się
bym się zatroszczył
 zatroszczyłabym się
bym się zatroszczyła
 zatroszczyłobym się
bym się zatroszczyło
 zatroszczylibyśmy się
byśmy się zatroszczyli
 zatroszczyłybyśmy się
byśmy się zatroszczyły
2 os. zatroszczyłbyś się
byś się zatroszczył
 zatroszczyłabyś się
byś się zatroszczyła
 zatroszczyłobyś się
byś się zatroszczyło
 zatroszczylibyście się
byście się zatroszczyli
 zatroszczyłybyście się
byście się zatroszczyły
3 os. zatroszczyłby się
by się zatroszczył
 zatroszczyłaby się
by się zatroszczyła
 zatroszczyłoby się
by się zatroszczyło
 zatroszczyliby się
by się zatroszczyli
 zatroszczyłyby się
by się zatroszczyły

bezosobnik: zatroszczono by się

bezokolicznik: zatroszczyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatroszczywszy się

gerundium: zatroszczenie się

odpowiednik aspektowy: troszczyć się

Składnia

Rzosobowy + zatroszczyć się +
MOWA WPROST

3. postarać się

Definicja

postarać się, żeby coś było tam, gdzie jest potrzebne

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

Przed igrzyskami w Barcelonie, będąc członkiem kadry olimpijskiej, otrzymywała stypendium z PKOl. Po powrocie z Hiszpanii znów musiała sama zatroszczyć się o pieniądze na bilety lotnicze, hotele i posiłki.

źródło: NKJP: Marek Michałowski: Wejść do setki, Gazeta Wyborcza, 1992-11-07

Zabawę dla 118 dzieci z przedszkola organizuje Koło Rodzin Skockich, Burmistrz Skoków i Grupa Artystyczna Skoczki. Dwóch pierwszych organizatorów zatroszczyło się o paczki dla dzieci [...].

źródło: NKJP: WAK: Będą bawić i śpiewać, Gazeta Poznańska, 2003-01-15

Sąd Apelacyjny w Legnicy odrzucił złożone przez Andrzeja Ganskę zażalenie od wyroku nakazującego zwrócić gminie Zagrodno dzierżawiony zamek.
- To i radość, i kłopot, bo teraz my musimy szybko zatroszczyć się o środki na jego remont - mówi wójt [...].

źródło: NKJP: Piotr Kanikowski: Koniec wojny, Gazeta Wrocławska, 2002-02-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatroszczę się
 zatroszczymy się
2 os. zatroszczysz się
 zatroszczycie się
3 os. zatroszczy się
 zatroszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatroszczyłem się
+(e)m się zatroszczył
 zatroszczyłam się
+(e)m się zatroszczyła
 zatroszczyłom się
+(e)m się zatroszczyło
 zatroszczyliśmy się
+(e)śmy się zatroszczyli
 zatroszczyłyśmy się
+(e)śmy się zatroszczyły
2 os. zatroszczyłeś się
+(e)ś się zatroszczył
 zatroszczyłaś się
+(e)ś się zatroszczyła
 zatroszczyłoś się
+(e)ś się zatroszczyło
 zatroszczyliście się
+(e)ście się zatroszczyli
 zatroszczyłyście się
+(e)ście się zatroszczyły
3 os. zatroszczył się
 zatroszczyła się
 zatroszczyło się
 zatroszczyli się
 zatroszczyły się

bezosobnik: zatroszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatroszczmy się
2 os. zatroszcz się
 zatroszczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatroszczyłbym się
bym się zatroszczył
 zatroszczyłabym się
bym się zatroszczyła
 zatroszczyłobym się
bym się zatroszczyło
 zatroszczylibyśmy się
byśmy się zatroszczyli
 zatroszczyłybyśmy się
byśmy się zatroszczyły
2 os. zatroszczyłbyś się
byś się zatroszczył
 zatroszczyłabyś się
byś się zatroszczyła
 zatroszczyłobyś się
byś się zatroszczyło
 zatroszczylibyście się
byście się zatroszczyli
 zatroszczyłybyście się
byście się zatroszczyły
3 os. zatroszczyłby się
by się zatroszczył
 zatroszczyłaby się
by się zatroszczyła
 zatroszczyłoby się
by się zatroszczyło
 zatroszczyliby się
by się zatroszczyli
 zatroszczyłyby się
by się zatroszczyły

bezosobnik: zatroszczono by się

bezokolicznik: zatroszczyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatroszczywszy się

gerundium: zatroszczenie się

Składnia

Rzosobowy + zatroszczyć się +
o CO
Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN