UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zarzucać

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zarzucam	zarzucamy
2 os.	zarzucasz	zarzucacie
3 os.	zarzuca	zarzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zarzucałem +(e)m zarzucał	zarzucałam +(e)m zarzucała	zarzucałom +(e)m zarzucało	zarzucaliśmy +(e)śmy zarzucali	zarzucałyśmy +(e)śmy zarzucały
2 os.	zarzucałeś +(e)ś zarzucał	zarzucałaś +(e)ś zarzucała	zarzucałoś +(e)ś zarzucało	zarzucaliście +(e)ście zarzucali	zarzucałyście +(e)ście zarzucały
3 os.	zarzucał	zarzucała	zarzucało	zarzucali	zarzucały

bezosobnik: zarzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zarzucał będę zarzucać	będę zarzucała będę zarzucać	będę zarzucało będę zarzucać	będziemy zarzucali będziemy zarzucać	będziemy zarzucały będziemy zarzucać
2 os.	będziesz zarzucał będziesz zarzucać	będziesz zarzucała będziesz zarzucać	będziesz zarzucało będziesz zarzucać	będziecie zarzucali będziecie zarzucać	będziecie zarzucały będziecie zarzucać
3 os.	będzie zarzucał będzie zarzucać	będzie zarzucała będzie zarzucać	będzie zarzucało będzie zarzucać	będą zarzucali będą zarzucać	będą zarzucały będą zarzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zarzucajmy
2 os.	zarzucaj	zarzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zarzucałbym bym zarzucał	zarzucałabym bym zarzucała	zarzucałobym bym zarzucało	zarzucalibyśmy byśmy zarzucali	zarzucałybyśmy byśmy zarzucały
2 os.	zarzucałbyś byś zarzucał	zarzucałabyś byś zarzucała	zarzucałobyś byś zarzucało	zarzucalibyście byście zarzucali	zarzucałybyście byście zarzucały
3 os.	zarzucałby by zarzucał	zarzucałaby by zarzucała	zarzucałoby by zarzucało	zarzucaliby by zarzucali	zarzucałyby by zarzucały

bezosobnik: zarzucano by

bezokolicznik: zarzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zarzucając

gerundium: zarzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zarzucanie	zarzucania
D.	zarzucania	zarzucań
C.	zarzucaniu	zarzucaniom
B.	zarzucanie	zarzucania
N.	zarzucaniem	zarzucaniami
Ms.	zarzucaniu	zarzucaniach
W.	zarzucanie	zarzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zarzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zarzucający	zarzucający	zarzucający	zarzucające	zarzucająca
D.	zarzucającego	zarzucającego	zarzucającego	zarzucającego	zarzucającej
C.	zarzucającemu	zarzucającemu	zarzucającemu	zarzucającemu	zarzucającej
B.	zarzucającego	zarzucającego	zarzucający	zarzucające	zarzucającą
N.	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającą
Ms.	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zarzucający	zarzucający	zarzucające	zarzucające
D.	zarzucających	zarzucających	zarzucających	zarzucających
C.	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającym	zarzucającym
B.	zarzucających	zarzucających	zarzucających	zarzucające
N.	zarzucającymi	zarzucającymi	zarzucającymi	zarzucającymi
Ms.	zarzucających	zarzucających	zarzucających	zarzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zarzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zarzucany	zarzucany	zarzucany	zarzucane	zarzucana
D.	zarzucanego	zarzucanego	zarzucanego	zarzucanego	zarzucanej
C.	zarzucanemu	zarzucanemu	zarzucanemu	zarzucanemu	zarzucanej
B.	zarzucanego	zarzucanego	zarzucany	zarzucane	zarzucaną
N.	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanym	zarzucaną
Ms.	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zarzucani	zarzucani	zarzucane	zarzucane
D.	zarzucanych	zarzucanych	zarzucanych	zarzucanych
C.	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanym	zarzucanym
B.	zarzucanych	zarzucanych	zarzucanych	zarzucane
N.	zarzucanymi	zarzucanymi	zarzucanymi	zarzucanymi
Ms.	zarzucanych	zarzucanych	zarzucanych	zarzucanych

odpowiednik aspektowy: zarzucić

Pochodzenie

Zob. rzucać

1. kłamstwo

Definicja

mówić o kimś, że zrobił coś złego, zrobił coś w nieodpowiedni do sytuacji sposób lub charakteryzuje się niekorzystną w danej sytuacji cechą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oskarżać

Połączenia

zarzucać politykom, przeciwnikowi, rządowi
zarzucać antysemityzm, błędy, brak czegoś, kłamstwo, nieprawdę, nieuczciwość, niewiedzę, stronniczość, złą wolę
bezpodstawnie, niesłusznie zarzucać

Cytaty

	Prokuratura zarzuca im korupcję. źródło: KWSJP: Dariusz Delmanowicz: Na sali będzie tłok, Nowiny, 2006
	Ci chłopcy, którym zarzucają, że pobili Drzymałę, to zwykli mili ludzie, żadni bandyci. źródło: KWSJP: Piotr Pytlakowski: Mord na skarpie, Polityka, 2005
	Już wcześniej zarzucano Napoleonowi rozpustne życie, teraz ten temat rozwinięto. źródło: KWSJP: Bogdan Borucki: Napolen, Focus. Poznać i zrozumieć świat, 2003, nr 9
	Róża Żarska zarzuca nam kłamstwo i naruszenie dóbr osobistych. źródło: KWSJP: Anna Nalewajska: Świat według Róży, Życie Warszawy, 2001, nr 5/12
	Zarzucał dworzanom skłonność do kłamstwa, złośliwość i obłudę. źródło: KWSJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Składnia

Rz_osobowy	+	zarzucać	+	KOMU + CO
Rz_osobowy	+	zarzucać	+	KOMU + że ZDANIE

2. papierami

Definicja

rzucając, zajmować jakieś miejsce dużą ilością jakichś rzeczy

Noty o użyciu

Przeważnie używane w celu wskazania, że obiektów, o których mowa, jest zbyt dużo albo że są w określonym miejscu niepotrzebne.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

zarzucać papierami

Cytaty

Z tą rzeką latami ząb za ząb się ciął, patykami ją zastawiał, kołkami zabijał, zarzucał kamieniami, toteż każdy kamień znaleziony czy z ziemi wyorany szedł na tę rzekę, stare wiadra wrzucał, a brzeg wierzbiną obsadzał.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967

Czy można zrozumieć faceta, który w desperacki sposób łapie za ręce i klęka na ulicy lub zarzuca biurko kwiatami w miejscu pracy?

źródło: NKJP: Internet

Składnia

Rz_osobowy

zarzucać

CO + CZYM

3. towarem

Definicja

dostarczać zbyt dużą ilość produktów na rynek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

PepsiCo. zarzuca rynek nowymi produktami.

źródło: NKJP: : Robert Frank: PepsiCo. zarzuca rynek nowymi produktami, Gazeta Wyborcza, 1995-12-04

Wydawcy coraz śmielej zarzucają rynek tłumaczeniami zagranicznych komiksów, a nie wszystkie publikowane pozycje zasługują na uwagę odbiorców.

źródło: NKJP: Po komiks marsz: Wrzesień 2009, Esensja, 2009-09-08, nr 07

Składnia

zarzucać

CO + CZYM

4. pytaniami

Definicja

kierować do kogoś wiele wypowiedzi lub pism zawierających treści określone sąsiadującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bombardować, zasypywać

Połączenia

zarzucać urzędy
zarzucać petycjami, pytaniami, skargami

Cytaty

	Zarzucała mnie pytaniami. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006
	Paweł zapamiętywał tego Henia w dwurzędowej jesionce i podniszczonych bucikach, aby z nim potem nieustannie się spierać, aby się do niego odwoływać, zarzucać go pytaniami, na które Henio nie odpowiadał wcale, zawsze milczący, kapryśny młokos żydowski o czerwonych, łakomych ustach źródło: KWSJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986
	Przecież zarzucano ją wciąż od nowa tymi samymi pytaniami, a ona cierpliwie godziła się na nie odpowiadać. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996
	Wiesław Białoskórski z Gogolewa ma już dość. Telekomunikacja Polska zarzuca go fakturami, za które nie powinien płacić. źródło: KWSJP: Wioletta Mordasiewicz: Ma płacić za cudze błędy, Głos Szczeciński, 2006

Składnia

Rz_osobowy

zarzucać

KOGO + CZYM

5. sznur na płot

Definicja

szybkim ruchem umieszczać coś w jakimś miejscu, przerzucając tę rzecz przez coś, zawieszając ją lub zaczepiając o coś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

zarzucać sznur, pętlę; worek; karabin
zarzucać na belkę, na gałąź, na płot; na ramię

Cytaty

	Sandra, stojąc u jej stóp, patrzyła z lękiem i mocno zaciskała dłoń na rączce Johnny'ego, ilekroć jego tata wychylał się z bombką ku odległej gałęzi lub szerokim zamachem zarzucał na szczyt świerku sznur lampek. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Mężczyzna pozwala się prowadzić Tutu pod drzewo. Tutu zarzuca krawat na gałąź. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999
	Asystowałem jej w odległości kilku metrów, robiąc zdjęcia. Zarzucała włosy do tyłu. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009
	Kątem oka widział, jak jeździec zeskakuje z kulbaki, zarzuca wodze na bezlistny krzak i idzie ku niemu, ostrożnie stąpając po śliskiej tafli. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 2001
	[...] na czele stał były komsomolec z Polski. W Warszawie zarzucał transparenty na druty tramwajowe. źródło: NKJP: Aleksander Wat: Mój wiek: pamiętnik mówiony, 1990
	[...] przeczuwała, że gdy już włamywacz przyjdzie i zacznie zarzucać na dach te swoje linki z kotwicami, prawdopodobnie ona sama dostanie palpitacji z przejęcia. źródło: NKJP: Marcin Pałasz: Dziwne przypadki Ferdynanda Szkodnika, 2010

Składnia

Rz_osobowy

zarzucać

CO + (KOMU/CZEMU) + na CO

6. koc na łóżko

Definicja

pot.

zasłaniać powierzchnię przedmiotu, okrywając ją dokładnie czymś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

zarzucać obrus, narzutę

Cytaty

W pokoju dziewczyn jest kanapa. Chciałabym ożywić jej wygląd. Zarzucamy na nią narzutę, ale jak to przy dzieciach, ciągle zjeżdża i opada.

źródło: Internet

Cały pokój będzie brązowy, więc jakoś inny kolor sofy mi nie podszedł, ale jak widać na zdjęciu zarzucam narzutę (muszę coś sensownego kupić), więc może szybko się nie zabrudzi...

źródło: Internet

Też zarzucam koc na górę, ale koc cienki, najczęściej jednak śpię pod samą cienką kołderką.

źródło: Internet

Składnia

Rz_osobowy

zarzucać

CO + na CO

7. płaszcz

Definicja

pot.

wkładać szybko i niedbale określoną część ubrania na ramiona

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	narzucać
	hiperonimy:	zakładać

Połączenia

zarzucać kurtkę, płaszcz

Cytaty

	Zarzucam ci na plecy swoją kurtkę, a ty przytulasz się do mnie i tak czekamy, aż pokażą się gwiazdy. źródło: KWSJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003
	Genowefcia zarzuca jej na ramiona różową jedwabną pelerynkę - to tylko do czesania - i zaczyna rozczesywać długie, gęste włosy Ewity. źródło: KWSJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1960
	Gdy skończę czynność sznurowania wracam do pokoju po plecak, zarzucam kurtkę na siebie, zakładam teczkę na plecy i wychodzę z domu. źródło: Internet
	Gdy było chłodno, zakładali na goły tułów koszulki z krótkimi rękawami i zarzucali na ramiona wzorzyste płaszcze, które w nocy służyły im za kołdrę. źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963
	Legioniści, przywykli do nagłych wycieczek nocnych prefekta, zrywali się bez oporu i namysłu z posłania i zarzucali na siebie w pośpiechu zbroje, wiedząc z długiego doświadczenia, że wszelka zwłoka naraziłaby ich na karę surową. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958

Składnia

Rz_osobowy	+	zarzucać	+	CO + (na KOGO/CO)
Rz_osobowy	+	zarzucać	+	CO + (KOMU) + na CO

8. wędkę

Definicja

wrzucać do wody określoną rzecz, aby za jej pomocą złowić rybę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Połączenia

zarzucać przynętę, sieć, wędkę

Cytaty

Płacimy po 100 zł za stanowisko łowieckie, zarzucamy wędki i nic.

źródło: NKJP: Karina Sieradzka: Mutant nie pirania!, Dziennik Zachodni, 2006-10-26

Woda została spuszczona – dla karpi to znak, że długo już nie pociągną. Rybacy zarzucają wielką sieć.

źródło: NKJP: Wojciech Trzcionka: Żniwa w stawach, Dziennik Zachodni, 2006-11-10

Szczęśliwy łowca, wędkujący w miejscu, gdzie i my chcieliśmy się rozłożyć, zdaniem Roberta doskonale wiedział, co robi, zarzucając przynętę właśnie tam.

źródło: NKJP: Sebastian Mensfeld: Wędkarstwo okiem siłacza, Gazeta Krakowska, 2007-09-10

Składnia

Rz_osobowy

zarzucać

9. działalność

Definicja

przestawać się czymś zajmować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	porzucać
	hiperonimy:	rezygnować

Połączenia

zarzucać myśli, plany

Cytaty

	Mimo chwilowego pozyskania dla swoich przedstawień obszernej Volksbühne, Reinhardt nie zarzucał myśli o stworzeniu własnej „trzeciej sceny”. źródło: KWSJP: Małgorzata Leyko: Reżyser masowej wyobraźni: Max Reinhardt i jego teatr dla pięciu tysięcy, 2002
	Ćwiczenia Elżuni nie zawsze były interesujące, chociaż czasami zarzucała ona swoje uczone wokalizy i cały ranek zanurzona w nutach, przetrzymywała Edgara, który jej akompaniował, i śpiewała pieśni Schumanna, Schuberta czy Brahmsa. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	W latach 90. blisko 70-letni artysta ulega magii grafiki komputerowej. Nie zarzuca malarstwa, ale koncentruje się na tworzeniu wirtualnych wizji. źródło: KWSJP: Piotr Sarzyński: Czerwony ptak, Polityka, 2005
	W osiemnastym stuleciu opozycja wobec nauki pokartezjańskiej znajduje wyraz nawet w samej biografii Swedenborga, jednego z jej najświetniejszych przedstawicieli, który przeżywa wewnętrzny przełom i zarzuca naukę na rzecz teurgii. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1977

Składnia

Rz_osobowy

zarzucać

10. o pojeździe

Definicja

poruszając się, zmieniać gwałtownie kierunek jazdy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Połączenia

auto, samochód; przód, tył zarzuca
zarzucać w prawo, w lewo
zarzucać na zakręcie
zarzucać przy hamowaniu

Cytaty

Autobus trząsł, podskakiwał na wybojach, zarzucał.

źródło: KWSJP: Maria Józefacka: To co najpiękniejsze, 1977

Lał deszcz, reflektory prawie w ogóle nie oświetlały drogi, motor rzęził rachitycznie, a wóz niebezpiecznie zarzucał na mokrej nawierzchni.

źródło: KWSJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Motocykl zündapp był niesforny i zarzucał nieco na śliskiej nawierzchni Märkischestrasse.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Składnia

Rz_nieżywotny

zarzucać

(GDZIE)

11. pojazdem

Definicja

poruszając gwałtownie pojazdem, zmieniać jego kierunek jazdy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Dzięki rozpiętości wspomnianych szyn rzędu 20 m, testowana osoba może spróbować nagłego hamowania, przy czym gwałtownie odczuje ona oddziaływanie sił zarzucających samochód.

źródło: NKJP: Jacek Jachimecki: Na wirtualnym zakręcie, Gazeta Krakowska, 2002-04-04

- Ciemno, zimno, wiatr zarzucał samochodem, ale przecież Dacia to czołg i pogody się nie boi!

źródło: Internet: zzyciasilaczki.blogspot.com

[...] tramwajem strasznie zarzucało na boki oraz w przód i w tył, w miarę jak motorniczy niespodziewanie hamował i przyspieszał [...]

źródło: NKJP: Wojciech Gołąbowski: Zawód Społecznego Zaufania, Esensja, 2007-06, 05 (LXVII)

Składnia

	+	zarzucać	+	CZYM
Ø	+	zarzucać	+	CZYM

12. gdzieś papiery

Definicja

pot.

umieszczać coś w takim miejscu, że potem nie można tego znaleźć

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gubić, zapodziewać

Cytaty

Pisał na świstkach, potem je gdzieś zarzucał .

źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne?, 2009

Składnia

zarzucać

Frazeologizmy

coś zarzuca kotwicę
ktoś zarzuca kotwicę
ktoś zarzuca ręce na szyję komuś

Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2014