UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyprostować

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. prosty I

1. nogi

Definicja

uczynić prostym coś, co jest zgięte, skrzywione lub pochylone

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ukształtować

Połączenia

wyprostować ciało, kolano, kręgosłup, łapy, łokieć, nogę, palce, plecy, ramiona, rękę, sylwetkę, szyję, tułów
wyprostować z trudem
wyprostować całkowicie, lekko, mocno, zupełnie

Cytaty

	Położymy ją na podłodze. - Stary Tag wyprostował plecy. - A ty, Lolka, przynieś z obory trochę słomy. źródło: KWSJP: Julian Stryjkowski: Austeria, 1966
	Żuryn wyprostował nagle swoją długą a wąską postać. źródło: KWSJP: Stanisław Rembek: Ballada o wzgardliwym wisielcu, 1977
	Więc on zsunął się wolno z tego węgła i usiadł na gołej ziemi tuż przy ścianie, plecy i głowę oparł o dom, nogi wyprostował, a z dwóch swoich ramion zrobił dwie podpórki. źródło: KWSJP: Julian Kawalec: Ukraść brata. Oset, 1985
	Niezwłocznie należy ustawić przewrócone nagrobki bądź ich fragmenty na cokołach; wyprostować skrzywione albo pochylone płyty i obramowania. źródło: NKJP: Ratowanie starego cmentarza, Dziennik Polski, 2000-07-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprostuję	wyprostujemy
2 os.	wyprostujesz	wyprostujecie
3 os.	wyprostuje	wyprostują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałem +(e)m wyprostował	wyprostowałam +(e)m wyprostowała	wyprostowałom +(e)m wyprostowało	wyprostowaliśmy +(e)śmy wyprostowali	wyprostowałyśmy +(e)śmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałeś +(e)ś wyprostował	wyprostowałaś +(e)ś wyprostowała	wyprostowałoś +(e)ś wyprostowało	wyprostowaliście +(e)ście wyprostowali	wyprostowałyście +(e)ście wyprostowały
3 os.	wyprostował	wyprostowała	wyprostowało	wyprostowali	wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprostujmy
2 os.	wyprostuj	wyprostujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałbym bym wyprostował	wyprostowałabym bym wyprostowała	wyprostowałobym bym wyprostowało	wyprostowalibyśmy byśmy wyprostowali	wyprostowałybyśmy byśmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałbyś byś wyprostował	wyprostowałabyś byś wyprostowała	wyprostowałobyś byś wyprostowało	wyprostowalibyście byście wyprostowali	wyprostowałybyście byście wyprostowały
3 os.	wyprostowałby by wyprostował	wyprostowałaby by wyprostowała	wyprostowałoby by wyprostowało	wyprostowaliby by wyprostowali	wyprostowałyby by wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano by

bezokolicznik: wyprostować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprostowawszy

gerundium: wyprostowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprostowanie	wyprostowania
D.	wyprostowania	wyprostowań
C.	wyprostowaniu	wyprostowaniom
B.	wyprostowanie	wyprostowania
N.	wyprostowaniem	wyprostowaniami
Ms.	wyprostowaniu	wyprostowaniach
W.	wyprostowanie	wyprostowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprostowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprostowany	wyprostowany	wyprostowany	wyprostowane	wyprostowana
D.	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanej
C.	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanej
B.	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowany	wyprostowane	wyprostowaną
N.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowaną
Ms.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprostowani	wyprostowani	wyprostowane	wyprostowane
D.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych
C.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym
B.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowane
N.	wyprostowanymi	wyprostowanymi	wyprostowanymi	wyprostowanymi
Ms.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych

odpowiedniki aspektowe: prostować , wyprostowywać

Składnia

Rz_żywotny

wyprostować

2. włosy

Definicja

uczynić gładkim coś, co było pofałdowane lub pomięte

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wygładzić

Połączenia

wyprostować włosy

Cytaty

Jeżeli zdecydowałaś się na strzyżenie, ułożenie fryzury będzie już dość proste. Najpierw wyprostuj włosy podczas suszenia [...]. Potem podziel włosy znad czoła na kilka pasm.

źródło: KWSJP: Paulina Karolak: Na letnim luzie, 2000, prasa

Portret prezydenta Ferdynanda Weigla wymaga m.in.: wzmocnienia drewnianego krosna, wyprostowania zdeformowanego płótna oraz uzupełnienia ubytków zaprawy i malatury.

źródło: KWSJP: 9 prezydentów do konserwacji, Dziennik Polski - Kraków, 1998-02-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprostuję	wyprostujemy
2 os.	wyprostujesz	wyprostujecie
3 os.	wyprostuje	wyprostują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałem +(e)m wyprostował	wyprostowałam +(e)m wyprostowała	wyprostowałom +(e)m wyprostowało	wyprostowaliśmy +(e)śmy wyprostowali	wyprostowałyśmy +(e)śmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałeś +(e)ś wyprostował	wyprostowałaś +(e)ś wyprostowała	wyprostowałoś +(e)ś wyprostowało	wyprostowaliście +(e)ście wyprostowali	wyprostowałyście +(e)ście wyprostowały
3 os.	wyprostował	wyprostowała	wyprostowało	wyprostowali	wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprostujmy
2 os.	wyprostuj	wyprostujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałbym bym wyprostował	wyprostowałabym bym wyprostowała	wyprostowałobym bym wyprostowało	wyprostowalibyśmy byśmy wyprostowali	wyprostowałybyśmy byśmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałbyś byś wyprostował	wyprostowałabyś byś wyprostowała	wyprostowałobyś byś wyprostowało	wyprostowalibyście byście wyprostowali	wyprostowałybyście byście wyprostowały
3 os.	wyprostowałby by wyprostował	wyprostowałaby by wyprostowała	wyprostowałoby by wyprostowało	wyprostowaliby by wyprostowali	wyprostowałyby by wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano by

bezokolicznik: wyprostować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprostowawszy

gerundium: wyprostowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprostowanie	wyprostowania
D.	wyprostowania	wyprostowań
C.	wyprostowaniu	wyprostowaniom
B.	wyprostowanie	wyprostowania
N.	wyprostowaniem	wyprostowaniami
Ms.	wyprostowaniu	wyprostowaniach
W.	wyprostowanie	wyprostowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprostowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprostowany	wyprostowany	wyprostowany	wyprostowane	wyprostowana
D.	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanej
C.	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanej
B.	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowany	wyprostowane	wyprostowaną
N.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowaną
Ms.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprostowani	wyprostowani	wyprostowane	wyprostowane
D.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych
C.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym
B.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowane
N.	wyprostowanymi	wyprostowanymi	wyprostowanymi	wyprostowanymi
Ms.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych

odpowiednik aspektowy: prostować

Składnia

Rz_osobowy

wyprostować

3. rzekę

Definicja

nadać prosty kierunek czemuś, co zakręca lub się wije

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Połączenia

wyprostować koryto (rzeki), potok, rzekę

Cytaty

Niemcy bali się lasu i tam nie zaglądali. Wprowadzali jednak wszędzie porządki. Na przykład we wsi nakazali wyprostować potok płynący zakrętami, zabagniony i zarośnięty łozinami.

źródło: NKJP: Jan Paweł Orłowski: Wikipedia.pl, 2006-11-26

Czesi i Polacy zaczęli regulować Opawicę. Sprowadzili ciężkie maszyny i wyprostowali rzekę.

źródło: NKJP: Dariusz Kortko: Drzewa są już czeskie, Gazeta Wyborcza, 1997-08-05

Potok płynący kamiennym korytem wyprostowanym pod sznurek odprowadza wodę niżej, najszybciej, jak tylko można.

źródło: KWSJP: Maria Gąsienica Chmiel, Marek Kot: Czy na Podhalu brakuje wody?, 1996, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprostuję	wyprostujemy
2 os.	wyprostujesz	wyprostujecie
3 os.	wyprostuje	wyprostują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałem +(e)m wyprostował	wyprostowałam +(e)m wyprostowała	wyprostowałom +(e)m wyprostowało	wyprostowaliśmy +(e)śmy wyprostowali	wyprostowałyśmy +(e)śmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałeś +(e)ś wyprostował	wyprostowałaś +(e)ś wyprostowała	wyprostowałoś +(e)ś wyprostowało	wyprostowaliście +(e)ście wyprostowali	wyprostowałyście +(e)ście wyprostowały
3 os.	wyprostował	wyprostowała	wyprostowało	wyprostowali	wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprostujmy
2 os.	wyprostuj	wyprostujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałbym bym wyprostował	wyprostowałabym bym wyprostowała	wyprostowałobym bym wyprostowało	wyprostowalibyśmy byśmy wyprostowali	wyprostowałybyśmy byśmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałbyś byś wyprostował	wyprostowałabyś byś wyprostowała	wyprostowałobyś byś wyprostowało	wyprostowalibyście byście wyprostowali	wyprostowałybyście byście wyprostowały
3 os.	wyprostowałby by wyprostował	wyprostowałaby by wyprostowała	wyprostowałoby by wyprostowało	wyprostowaliby by wyprostowali	wyprostowałyby by wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano by

bezokolicznik: wyprostować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprostowawszy

gerundium: wyprostowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprostowanie	wyprostowania
D.	wyprostowania	wyprostowań
C.	wyprostowaniu	wyprostowaniom
B.	wyprostowanie	wyprostowania
N.	wyprostowaniem	wyprostowaniami
Ms.	wyprostowaniu	wyprostowaniach
W.	wyprostowanie	wyprostowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprostowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprostowany	wyprostowany	wyprostowany	wyprostowane	wyprostowana
D.	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowanej
C.	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanemu	wyprostowanej
B.	wyprostowanego	wyprostowanego	wyprostowany	wyprostowane	wyprostowaną
N.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowaną
Ms.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprostowani	wyprostowani	wyprostowane	wyprostowane
D.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych
C.	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym	wyprostowanym
B.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowane
N.	wyprostowanymi	wyprostowanymi	wyprostowanymi	wyprostowanymi
Ms.	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych	wyprostowanych

odpowiednik aspektowy: prostować

Składnia

wyprostować

4. sytuację

Definicja

książk.

skorygować coś, co jest błędne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

skorygować

Połączenia

wyprostować niejasności, nieścisłości; jakąś informację, kwestię, poglądy, czyjeś słowa, jakąś sprawę, sytuację, stosunki, wypowiedź, życie
wyprostować szybko
chcieć, próbować/spróbować wyprostować; trzeba wyprostować

Cytaty

Podjęte procedury prawne pozwolą nam na wyprostowanie nieścisłych informacji lub potwierdzenie, skąd informacje pochodzą.

źródło: KWSJP: Adam Rosiński: Ochrona danych osobowych, 1999, prasa

Z niejasnych przyczyn niezły historyk, Winston Churchill [...], nie wyprostował oczywistego błędu amerykańskiego prezydenta.

źródło: KWSJP: Życie w Jałcie, Dziennik Polski - Magazyn, 2004-02-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprostuję	wyprostujemy
2 os.	wyprostujesz	wyprostujecie
3 os.	wyprostuje	wyprostują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałem +(e)m wyprostował	wyprostowałam +(e)m wyprostowała	wyprostowałom +(e)m wyprostowało	wyprostowaliśmy +(e)śmy wyprostowali	wyprostowałyśmy +(e)śmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałeś +(e)ś wyprostował	wyprostowałaś +(e)ś wyprostowała	wyprostowałoś +(e)ś wyprostowało	wyprostowaliście +(e)ście wyprostowali	wyprostowałyście +(e)ście wyprostowały
3 os.	wyprostował	wyprostowała	wyprostowało	wyprostowali	wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprostujmy
2 os.	wyprostuj	wyprostujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprostowałbym bym wyprostował	wyprostowałabym bym wyprostowała	wyprostowałobym bym wyprostowało	wyprostowalibyśmy byśmy wyprostowali	wyprostowałybyśmy byśmy wyprostowały
2 os.	wyprostowałbyś byś wyprostował	wyprostowałabyś byś wyprostowała	wyprostowałobyś byś wyprostowało	wyprostowalibyście byście wyprostowali	wyprostowałybyście byście wyprostowały
3 os.	wyprostowałby by wyprostował	wyprostowałaby by wyprostowała	wyprostowałoby by wyprostowało	wyprostowaliby by wyprostowali	wyprostowałyby by wyprostowały

bezosobnik: wyprostowano by

bezokolicznik: wyprostować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyprostowawszy

gerundium: wyprostowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprostowanie	wyprostowania
D.	wyprostowania	wyprostowań
C.	wyprostowaniu	wyprostowaniom
B.	wyprostowanie	wyprostowania
N.	wyprostowaniem	wyprostowaniami
Ms.	wyprostowaniu	wyprostowaniach
W.	wyprostowanie	wyprostowania

odpowiedniki aspektowe: prostować , wyprostowywać

Składnia

Rz_osobowy

wyprostować

Frazeologizmy

ktoś wyprostował ścieżki komuś

Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2014