UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zarzucić

Chronologizacja

SStp, SKN: pod: zarzutny, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zarzucę	zarzucimy
2 os.	zarzucisz	zarzucicie
3 os.	zarzuci	zarzucą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zarzuciłem +(e)m zarzucił	zarzuciłam +(e)m zarzuciła	zarzuciłom +(e)m zarzuciło	zarzuciliśmy +(e)śmy zarzucili	zarzuciłyśmy +(e)śmy zarzuciły
2 os.	zarzuciłeś +(e)ś zarzucił	zarzuciłaś +(e)ś zarzuciła	zarzuciłoś +(e)ś zarzuciło	zarzuciliście +(e)ście zarzucili	zarzuciłyście +(e)ście zarzuciły
3 os.	zarzucił	zarzuciła	zarzuciło	zarzucili	zarzuciły

bezosobnik: zarzucono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zarzućmy
2 os.	zarzuć	zarzućcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zarzuciłbym bym zarzucił	zarzuciłabym bym zarzuciła	zarzuciłobym bym zarzuciło	zarzucilibyśmy byśmy zarzucili	zarzuciłybyśmy byśmy zarzuciły
2 os.	zarzuciłbyś byś zarzucił	zarzuciłabyś byś zarzuciła	zarzuciłobyś byś zarzuciło	zarzucilibyście byście zarzucili	zarzuciłybyście byście zarzuciły
3 os.	zarzuciłby by zarzucił	zarzuciłaby by zarzuciła	zarzuciłoby by zarzuciło	zarzuciliby by zarzucili	zarzuciłyby by zarzuciły

bezosobnik: zarzucono by

bezokolicznik: zarzucić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zarzuciwszy

gerundium: zarzucenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zarzucenie	zarzucenia
D.	zarzucenia	zarzuceń
C.	zarzuceniu	zarzuceniom
B.	zarzucenie	zarzucenia
N.	zarzuceniem	zarzuceniami
Ms.	zarzuceniu	zarzuceniach
W.	zarzucenie	zarzucenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zarzucony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zarzucony	zarzucony	zarzucony	zarzucone	zarzucona
D.	zarzuconego	zarzuconego	zarzuconego	zarzuconego	zarzuconej
C.	zarzuconemu	zarzuconemu	zarzuconemu	zarzuconemu	zarzuconej
B.	zarzuconego	zarzuconego	zarzucony	zarzucone	zarzuconą
N.	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconą
Ms.	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zarzuceni	zarzuceni	zarzucone	zarzucone
D.	zarzuconych	zarzuconych	zarzuconych	zarzuconych
C.	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconym	zarzuconym
B.	zarzuconych	zarzuconych	zarzuconych	zarzucone
N.	zarzuconymi	zarzuconymi	zarzuconymi	zarzuconymi
Ms.	zarzuconych	zarzuconych	zarzuconych	zarzuconych

Pochodzenie

Zob. rzucić

1. kłamstwo

Definicja

powiedzieć, że ktoś zrobił coś złego, zrobił coś w nieodpowiedni do sytuacji sposób lub charakteryzuje się niekorzystną w danej sytuacji cechą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oskarżyć

Połączenia

zarzucić elitom, lekarzowi, ministrowi, oskarżonemu, politykom, premierowi, rządowi, sędziemu, świadkom, zarządowi
zarzucić bezczynność, bierność, błędy, brak czegoś, hipokryzję, kłamstwo, manipulację, niegospodarność, niekompetencję, niekonstytucyjność, nieuczciwość, przestępstwo, stronniczość, subiektywizm
zarzucić publicznie

Cytaty

	Popielski zarzucił mu kłamstwo i walnął pięścią w stół z taką siłą, że wylał Moszemu kawę na garnitur. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009
	Lubię moją pracę i nie chcę, by zarzucono mi partactwo albo szaleństwo. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008
	Można Dobraczyńskiemu zarzucić naiwność polityczną, lecz nie sprytne wyrachowanie. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Nikt nam chyba nie zarzuci, że chcemy wymusić odszkodowanie, prawda? źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006
	Najpierw zarzucił mi, że albo wszystko zmyślam, albo zajmuję się spirytyzmem. źródło: NKJP: Andrzej Wójckiewicz: Przebudzenie Cheopsa, czyli Jak uratować ludzi i Ziemię, 2005

Składnia

Rz_osobowy	+	zarzucić	+	KOMU + CO
Rz_osobowy	+	zarzucić	+	KOMU + że ZDANIE

2. papierami

Definicja

rzucając, zająć jakieś miejsce dużą ilością jakichś rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

	Wicher poruszał lekko kobiercami na ścianach, mierzwił sierść na skórach, którymi zarzucono posłanie. źródło: NKJP: Anna Brzezińska: Letni deszcz. Sztylet – fragment 2, Esensja, 2009-11-08, 09
	Świeca kładła żółtą plamę światła na blacie zarzuconym kartkami, zużytymi piórami, rysikami i miseczkami z tuszem. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Obok stał mały stolik nocny, zarzucony różnymi śmieciami - kawałkami papieru, jakimiś gwoździami, talerzami z resztkami gnijącego już jedzenia, kilkoma butelkami po wódce i całą masą innych rzeczy. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	Pośrodku rozciągał się olbrzymi stół, zarzucony gazetami i tygodnikami. źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1960

Składnia

Rz_osobowy

zarzucić

CO + CZYM

3. towarem

Definicja

dostarczyć zbyt dużą ilość produktów na rynek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

[...] był to interes z karocami, saniami i konnymi powozami, którymi postanowił zarzucić całe Cesarstwo i całe Królestwo; tym samym pan Sodomka patriotycznie ukrzepiał czeski przemysł.

źródło: NKJP: Robert Urbański, Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

Kto zrobił z Aureliusza Rzakowicza wrednego paskarza, który swoim autorytetem i nazwiskiem firmuje szemraną transakcję, dzięki której obcy zarzucą prezerwatywami ojczyznę?

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004

Firma poczeka więc na rozwój sytuacji, a jeśli gry 3D zaczną na siebie zarabiać, to pewnie zarzuci rynek własnymi propozycjami.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

Rz_osobowy

zarzucić

CO + CZYM

4. pytaniami

Definicja

skierować do kogoś wiele wypowiedzi lub pism

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zbombardować

Cytaty

Zarzucili pytaniami Tymoteusza, który był najbliższy nauczyciela: - Co nowego, Tymoteuszu?

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Kiedy tylko objął swój urząd, zewsząd zarzucono go sprawozdaniami, rejestrami, księgami.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Smoczy Pakt, 2003

Od razu zapytali o Annę. - Tak - powiedziałem - ma znamię na lewej łopatce. Nie mając nic do wyjawienia ani też nic do ukrycia, postanowiłem zarzucić ich masą nieistotnych detali.

źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach: opisy i opowiadania, 1999

Składnia

Rz_osobowy

zarzucić

KOGO + CZYM

5. sznur na płot

Definicja

szybkim ruchem umieścić coś w jakimś miejscu, przerzucając tę rzecz przez coś, zawieszając ją lub zaczepiając o coś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

	Artur związał koniec sznura w pętlę i zarzucił ją na jeden z konarów drzewa. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Akademia pana Kleksa, 1946
	Na ziemi piętrzyły się jego łupy. Związał je byle jak w dwa duże toboły i zarzucił na konia, którego zabrał wcześniej. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Kobieta lekko zarzuciła torbę na lewe ramię i szybkim krokiem weszła po schodkach do holu. źródło: NKJP: Detektyw, nr 5 (153), 1999
	Chwilę zastanawiał się, czy zsiąść i jak zwykle zarzucić cugle na płot. źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska-Dembińska: Był pałac, 2008

Składnia

Rz[sub]osobowy[sub/]

zarzucić

CO + (KOMU/CZEMU) + na CO

6. koc na łóżko

Definicja

pot.

zasłonić powierzchnię przedmiotu, okrywając ją dokładnie czymś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Cytaty

[...] na kanapę wystarczy zarzucić kolorową kapę i zmieni w sekundę wygląd.

źródło: Internet

Na stół wystarczy zaś niedbale zarzucić koronkową serwetę.

źródło: Internet

Na jesienne i zimowe wieczory warto opatulić nowoczesną sofę ciepłym, wełnianym pledem, a na szklany stolik zarzucić płócienny obrus.

źródło: Internet

Składnia

Rz_osobowy

zarzucić

CO + na CO

7. płaszcz

Definicja

założyć szybko i niedbale określoną część ubrania na ramiona

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	narzucić
	hiperonimy:	założyć

Cytaty

	Wstał, zarzucił na siebie płaszcz i kapelusz i wyszedł z pokoju, zamykając mocno drzwi. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006
	Zdjął czapkę i zarzucił na ramiona wiszący biały fartuch. źródło: NKJP: Antoni Kapelański: Wielki Koneser, 2006
	Kapłan zdjął kurtkę z wieszaka i zarzucił ją sobie na plecy. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008
	Chwilę o czymś porozmawiały, a potem, na szczęście, pani Jadwiga zarzuciła dziewczynie płaszcz na plecy źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1993

Składnia

Rz_osobowy	+	zarzucić	+	CO + (na KOGO/CO)
Rz_osobowy	+	zarzucić	+	CO + (KOMU) + na CO

8. wędkę

Definicja

wrzucić do wody określoną rzecz, aby za jej pomocą złowić rybę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Połączenia

zarzucić przynętę, sieć, wędkę

Cytaty

Zarzucili wędki, lecz ich oczy penetrowały keje, gdzie przycumowane były statki handlowe i nieliczne okręty strażnicze.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

- W ubiegłym roku żona pojechała razem ze mną i po raz pierwszy zarzuciła wędkę - mówi zbieracz. - Myślałem, że mi oczy ze zdziwienia wyjdą. Wyobrazi pani sobie, że ona złapała półtorakilogramowego leszcza - mówi nadal z niedowierzaniem.

źródło: NKJP: Dziennik Tczewski, 2000-05-12

Imediaz zarzucił sieci. Złowione ryby, miotające się na dnie, obślizgłe, budziły w Lyl odrazę.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Składnia

Rz_osobowy

zarzucić

9. działalność

Definicja

przestać się czymś zajmować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

porzucić, zrezygnować

Połączenia

zarzucić działalność, pomysł, projekt

Cytaty

	Po odejściu Hanki całkiem zarzucił zwyczaj długiego przesiadywania po nocach. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Od kiedy Jakub zarzucił granie, Józef przejął po nim wszystkie wesela. źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007
	Jakiś czas temu profesor kierujący pracami archeologicznymi zaproponował zmianę strategii. Postanowił zarzucić na jakiś czas badanie wierzchniej warstwy, i wykopać szyb sięgający dna komory. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996
	Polacy nie zarzucili planów ucieczki. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Składnia

Rz_osobowy

zarzucić

10. o pojeżdzie

Definicja

poruszając się, zmienić kierunek jazdy na skutek poślizgu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Od strony wjazdu nadjechał kolejny samochód. Z fantazją zarzucił przed wejściem do hotelu, ochlapując przy okazji kilka wychodzących właśnie osób strugą błota.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Składnia

zarzucić

(CZYM) + (GDZIE)

11. pojazdem

Definicja

powodując poślizg poruszającego się pojazdu, zmienić jego kierunek jazdy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Cytaty

Odruchowo skręciłem kierownicą, ale zrobiłem to zbyt gwałtownie. Samochodem zarzuciło.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006

Mock zadrżał, a motocyklem trochę zarzuciło.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Tyłem samochodu gwałtownie zarzuciło.

źródło: NKJP: Dariusz Rekosz: Czarny Maciek i wenecki starodruk, 2010

Składnia

	+	zarzucić	+	CZYM
ø	+	zarzucić	+	CZYM

12. gdzieś papiery

Definicja

pot.

umieścić coś w takim miejscu, że potem nie można tego znaleźć

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

posiać, przepaść II, zapodziać, zgubić

Cytaty

Mój mąż przestał nosić obrączkę. Zdjął ją. Bałam się o to spytać, ale spytałam go: Gdzie masz obrączkę?. - A, gdzieś ją musiałem zarzucić, przy myciu albo gdzie indziej. - Mnie to zaniepokoiło.

źródło: NKJP: Podeptana flaga, Dziennik Polski, 2000-06-17

O płótnie Juliusza albo Wojciecha Kossaka zarzuconym gdzieś w magazynie dowiedziałem się z telewizji.

źródło: NKJP: Wojciech Trzcionka: Czy prezent Rywina trafi w Beskidy?, Dziennik Zachodni, 2004-12-06

Frazeologizmy

coś zarzuciło kotwicę
ktoś zarzucił kotwicę
ktoś zarzucił ręce na szyję komuś

Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2014