Chronologizacja
Pochodzenie
łac. plēbs
1. obecnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | plebejstwo, plebejuszostwo |
Cytaty
|
Pewnego dnia [...] wyrafinowany esteta wybiera się do kina, uznawanego w jego kręgach za sztukę dla plebsu. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Jak już wylezą z tych swoich willi z basenami, pomieszczonymi za grubymi i wysokimi murami, chronionymi przez prywatne armie, to chcą się zasłużyć plebsowi sprowadzeniem jakiejś aktorki, sportowca czy innego cudaka, który z daleka pozdrowi, łaskawie podziękuje za dowody uwielbienia [...]. źródło: NKJP: Andrzej Grygierczyk: Ten nasz Trzeci Świat, Trybuna Śląska, 2003-05-02 |
|
|
Cóż, jak na razie państwo Majewscy skazani są na zamieszkiwanie z plebsem w bloku na osiedlu Słoneczna. źródło: NKJP: Marek Chrzanowski: „Byczki” Majewskich, Wieści Podwarszawskie, 2000-07-16 |
|
|
[...] internauci wsparli nas entuzjastycznie. Ogłupiony grami, reklamami, teleturniejami, telenowelami plebs również. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | plebs |
plebsy |
|
| D. | plebsu |
plebsów |
|
| C. | plebsowi |
plebsom |
|
| B. | plebs |
plebsy |
|
| N. | plebsem |
plebsami |
|
| Ms. | plebsie |
plebsach |
|
| W. | plebsie |
plebsy |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. obraźliwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Cytaty
|
Ja nie do ciebie mówię, ty plebsie. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1964 |
|
|
Na pytanie weteranki powstania „Po co przyjechaliście do Warszawy?” jeden z protestujących odpowiedział: „To jest moje miasto, kobieto, plebsie ty.” źródło: NKJP: Internet |
|
|
Tak, plebsie z Polski, śmiej się ty z polskiego rycerstwa [...], lecz tylko my, Sarmaci, jedyni zawsze byliśmy, jesteśmy i będziemy opoką Polski. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Kochasz go? Twoja sprawa, ale jest mnóstwo porządnych, fajnych kolesi, którzy może tylko marzą o Tobie, ale oczywiście jakiś plebs musi mieć więcej szczęścia niż porządny chłopak [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Wokół powstawały nowe osiedla [...]. Nie dla was, plebsy z dziury zabitej dechami. źródło: NKJP: Sylwia Chutnik: Dzidzia, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | plebs |
plebsowie |
ndepr |
| plebsy |
depr | ||
| D. | plebsa |
plebsów |
|
| C. | plebsowi |
plebsom |
|
| B. | plebsa |
plebsów |
|
| N. | plebsem |
plebsami |
|
| Ms. | plebsie |
plebsach |
|
| W. | plebsie |
plebsowie |
ndepr |
| plebsy |
depr |
3. w dawnej Polsce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | gmin |
Połączenia
- plebs miejski; krakowski, warszawski...
Cytaty
|
W wyniku ucisku plebsu miejskiego przez bogaty patrycjat w latach 1400 i 1405-1408 doszło w Budziszynie do powstania rzemieślników, które zostało krwawo stłumione [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
W obawie przed nieznanymi reakcjami tłumu ludu wiejskiego i miejskiego plebsu, ustawiono [...] aż jedenaście chorągwi wojska dla zabezpieczenia egzekucji. źródło: NKJP: Kres życia obwiesia, Dziennik Polski, 2001-09-15 |
|
|
Rosyjski historyk [...] sądzi, że Dymitr był raczej popularny wśród plebsu, więc spiskowcy krzykami „Polacy mordują cara” chcieli najpierw wywołać rozruchy ludowe. źródło: NKJP: Jerzy Besala: Świt długich noży, Polityka, 2006-05-20 |
|
|
Maria Ossowska przypomina w „Moralności mieszczańskiej”, że w średniowieczu świętowało się ostentacyjnie i przy każdej nadarzającej się okazji, pozostawiając pracę plebsowi. źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994 |
|
|
Katowano tak (i zabijano) wyłącznie plebs miejski i wiejski, proletariuszy [...]. Nigdy inteligentów. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | plebs |
plebsy |
|
| D. | plebsu |
plebsów |
|
| C. | plebsowi |
plebsom |
|
| B. | plebs |
plebsy |
|
| N. | plebsem |
plebsami |
|
| Ms. | plebsie |
plebsach |
|
| W. | plebsie |
plebsy |
Inne uwagi
Zwykle lp
4. w starożytnym Rzymie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- rzymski plebs
Cytaty
|
Plebs rzymski był biedny, kapitał zaś skoncentrowany był w rękach nielicznych patrycjuszy. źródło: NKJP: Anna Pikulska-Robaszkiewicz: Lichwa w państwie i prawie republikańskiego Rzymu, 1999 |
|
|
Był ożywiony nadzieją, że obywatele Rzymu, zarówno ludzie z plebsu, jak i sam cesarz, uznają Chrystusa. źródło: NKJP: Max Gallo: Konstantyn Wielki Imperium Chrystusa, 2009 |
|
|
W pierwszym okresie istnienia urząd był zastrzeżony dla patrycjuszy. Pierwszym cenzorem pochodzącym z plebsu był Gaius Marcius Rutilus [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Systemy mnemoniczne powstały już w starożytnej Grecji, gdzie były z powodzeniem wykorzystywane przez członków Rady Starszych, następnie rozwinęły się w Rzymie, pozwalając senatorom robić spore wrażenie na plebsie i innych politykach. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | plebs |
plebsy |
|
| D. | plebsu |
plebsów |
|
| C. | plebsowi |
plebsom |
|
| B. | plebs |
plebsy |
|
| N. | plebsem |
plebsami |
|
| Ms. | plebsie |
plebsach |
|
| W. | plebsie |
plebsy |
Inne uwagi
Zwykle lp