Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *maslo < *maz-slo 'masło; olej, oliwa'
Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od *mazati z przyrostkiem *-slo; pierwotne znaczenie: 'to, czym się maże, smaruje, mazidło, smarowidło'; zob. mazać
1.a krowie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- wiejskie; zjełczałe masło
- kilogram masła
- masło w blokach (pięciokilogramowych), w kostkach
- masło i mleko
- rynek; eksport, import; sprzedaż; spożycie; zakup; ceny; kawałek, kostka, łyżka, odrobina, osełka; reszta masła
- nóż do masła; baranek, rzeźby z masła
- foremka, forma; kartki na masło; kolejka po masło
- bułka, chleb, szparagi z masłem
- rydz w maśle
- robić, ubijać; jeść; klarować, stopić, roztopić, topić; utrzeć masło; podsmażyć, przesmażyć, zasmażyć, zrumienić masło z czymś
- posmarować, smarować (chleb, kanapkę, kromkę) masłem; polać/polewać coś masłem
- dodać, wsypać coś; przekonać się do masła
- sięgnąć/sięgać po masło
- posiekać, utrzeć, zagotować coś z masłem
- obsmażyć, poddusić, podsmażyć, przyrządzić, smażyć, udusić, zrumienić coś na maśle
Cytaty
|
To tu, latem, turyści chętnie przyjeżdżają by zobaczyć, jak kiedyś wyglądało wiejskie gospodarstwo domowe, zasmakować wypiekanego tu chleba z masłem również własnej roboty. źródło: NKJP: Wykorzystując naturalne walory, Euroregio Glacensis, 2001 |
|
|
Krem: Z mleka, mąki i budyniu śmietankowego ugotować „budyń”. Masło utrzeć z cukrem pudrem i dodawać po trochu wystudzony „budyń”. Utrzeć, aż będzie puszyste. źródło: NKJP: Ciasto orzechowe, Dziennik Polski, 2008-10-30 |
|
|
[...] należy ograniczyć spożycie masła, smalcu, także margaryn, przede wszystkim u osób starszych. źródło: NKJP: Anna Knapik-Beśka: Jedzmy mięso!, Gazeta Częstochowska, 2003-08-16 |
|
|
Poobierane z szypułek liście szpinaku [...] wyrzucić do gotującej się osolonej wody, zagotować przez 5 minut, odcedzić i kilkakrotnie przelać zimną wodą [...]. Gdy dobrze z wody ocieknie [...] przefasować przez sito włosienne i włożyć do rondla, w którym zasmażyć na biało łyżkę masła z łyżką mąki i rozprowadzić pół szklanką słodkiej śmietanki. źródło: NKJP: Zielono na talerzu, Dziennik Polski, 2003-05-31 |
|
|
W drugie święto pojadę do teściowej. Świąteczne śniadanie będzie typowe: swojska kiełbasa i szynka, chrzan, sałatki, baranek z masła, jajka - poświęcone oczywiście. źródło: NKJP: Ryszard Pala: Czas dla twojego „konika”: DLA OKA I PODNIEBIENIA, Czas Ostrzeszowski, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | masło |
masła |
|
| D. | masła |
maseł |
|
| C. | masłu |
masłom |
|
| B. | masło |
masła |
|
| N. | masłem |
masłami |
|
| Ms. | maśle |
masłach |
|
| W. | masło |
masła |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b porcja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- dwa, trzy masła
- masło w sreberku
- kupić; dodać masło
- iść, skoczyć, wysłać (do sklepu) po masło
Cytaty
|
A czy możesz skoczyć do sklepu po masło? źródło: NKJP: Wiosenne rozweselenie, Dziennik Polski, 2001-03-23 |
|
|
Raz w tygodniu w pracowni odbywały się regularne wykłady, czasem całe ich serie. Przynosiło się chleb, masło, herbatę. I siedziało do upadłego. źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Jak trawa, Polityka, 2001-04-14 |
|
|
Tyle że masło w sreberku jest w domu prywatnym absolutnie nie na miejscu, gdyż sugeruje srodze przez bon ton zakazane „wydzielanie” określonych porcji, a ponadto zmusza do zjadania tylko jednej, albo też dwu (trzech itd.) porcji. źródło: NKJP: BRAT CHAMA: Biesiadny savoir-vivre, Dziennik Polski, 2005-06-11 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | masło |
masła |
|
| D. | masła |
maseł |
|
| C. | masłu |
masłom |
|
| B. | masło |
masła |
|
| N. | masłem |
masłami |
|
| Ms. | maśle |
masłach |
|
| W. | masło |
masła |
2. tłuszcz roślinny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała przedmioty związane z pielęgnacją ciała
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | tłuszcz |
Połączenia
- masło kakaowe, karite, shea; roślinne
Cytaty
|
Masło shea to jeden z najlepszych kosmetyków dla suchej skóry. Świetnie ją nawilża i uelastycznia, a w dodatku jest zupełnie ekologiczne i naturalne. Masło to pozyskuje się poprzez wytłaczanie ziaren z afrykańskiego drzewa [...]. Masło shea dostępne w sklepach ma kolor biały lub lekko żółty o ziarnistej formie i przyjemnej konsystencji rozpuszczalnej pod wpływem ciepła dłoni. źródło: Internet: smelllikeme.pl/lifestyle |
|
|
Na obszarze Unii Europejskiej czekolada będzie mogła w przyszłości zawierać oprócz masła kakaowego także inne tłuszcze, jak np. olej palmowy. źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2000-03-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | masło |
masła |
|
| D. | masła |
maseł |
|
| C. | masłu |
masłom |
|
| B. | masło |
masła |
|
| N. | masłem |
masłami |
|
| Ms. | maśle |
masłach |
|
| W. | masło |
masła |
Składnia
|
+ | masło | + |
JAKIE
|
3. do ciała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała przedmioty związane z pielęgnacją ciała
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kosmetyk |
Połączenia
- gęste; aksamitne masło; masło nawilżające
- masło do ciała, do twarzy, do włosów; do mycia (ciała)
Cytaty
|
Masło do ciała intensywnie nawilża i ujędrnia skórę. Jest gęstsze od zwykłego balsamu, dlatego o wiele przyjemniej się go używa. [...] Takie masła do ciała mają cudowną konsystencję i co bardzo ważne, bajecznie pachną! źródło: Internet: polki.pl/moda-i-uroda |
|
|
Dziś przychodzę do Was z recenzją nawilżającego masła do ciała, które dobrze spisuje się u mnie w upalne dni. źródło: Internet: okiemdziewczyn.pl |
|
|
Klientom polecamy również masła do mycia: z miodem i mlekiem, z figą i granatem czy lawendą i trawą cytrynową. Posiadamy masła z wyciągiem z bergamotki, szałwii i cytrusów oraz z papai i nektaru guawy. źródło: Internet: stylstudio.eu |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | masło |
masła |
|
| D. | masła |
maseł |
|
| C. | masłu |
masłom |
|
| B. | masło |
masła |
|
| N. | masłem |
masłami |
|
| Ms. | maśle |
masłach |
|
| W. | masło |
masła |