Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *sъmetana 'to, co ściągnięte, zgarnięte; śmietana'
Urzeczownikowiona forma rodzaju żeńskiego pierwotnego imiesłowu biernego *sъmetanъ od psł. przedrostkowego czasownika *sъ-metati 'zrzucać, zbierać'; zob. miotać.
1.a produkt spożywczy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- gęsta; tłusta; bita śmietana; śmietana 18-, 22-, 32-procentowa
- śmietana kremówka
- śmietana z cukrem, z mąką
- mleko i śmietana
- produkcja; kubek, łyżeczka, łyżka, pojemnik, szklanka śmietany
- kawa; ciasto, deser, ekler, galaretka, gofry, lody, rurki, szarlotka, tort, owoce z bitą śmietaną; maliny, poziomki, owoce, sałata, sałatka, truskawki; pierogi, placki ziemniaczane, ziemniaki ze śmietaną
- sos, zupa na śmietanie; butelka, kubek po śmietanie; filety, królik, rydze, śledzie w śmietanie
- zebrać/zbierać; rozmieszać, ubić, wymieszać; dodać, dodawać, rozprowadzić, wlać; doprawić; jeść śmietanę
- zabielić, zaprawić (sos, zupę) śmietaną; polać/polewać, zalać coś; ozdobić coś (bitą) śmietaną
- ubić masło ze śmietany
- połączyć, wymieszać; podawać coś ze śmietaną
Cytaty
|
Zupę gotować na bardzo małym ogniu około 20 minut. Następnie zabielić śmietaną, doprawić do smaku solą i pieprzem. źródło: NKJP: Zupa wiosenna, Mazowieckie To i Owo, 2004-01-04 |
|
|
[...] wszystkie składniki wymieszaj w misce, dodaj majonez połączony ze śmietaną, przypraw solą i pieprzem. źródło: NKJP: (XX): Przyrządź z nami pyszne surówki, Dziennik Bałtycki, 2006-11-24 |
|
|
Lubię proste potrawy, jak śledzia w śmietanie z jabłkiem i z gotowanymi kartoflami, albo polewkę z suszonych grzybów według przepisu mojej babci. źródło: NKJP: Przemysław Zieliński: Potrawy w międzynarodowym sosie, Gazeta Tczewska, 2008-03-25 |
|
|
Truskawki ze śmietaną podaje się na talerzykach przygotowane do jedzenia. Obok powinna stać cukierniczka z cukrem pudrem. źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je : savoir-vivre przy stole, 1994 |
|
|
Jak zaobserwował, więcej sprzedaje się ciast z bitą śmietaną niż z kremami, toteż swoją produkcję dostosowuje do takich potrzeb. źródło: NKJP: (Il): Biznes, że palce lizać, Dziennik Zachodni, 2006-11-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | śmietana |
śmietany |
|
| D. | śmietany |
śmietan |
|
| C. | śmietanie |
śmietanom |
|
| B. | śmietanę |
śmietany |
|
| N. | śmietaną |
śmietanami |
|
| Ms. | śmietanie |
śmietanach |
|
| W. | śmietano |
śmietany |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b porcja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | porcja |
Połączenia
- dwie, trzy śmietany
- kupić śmietanę
Cytaty
|
Kupiłam [...] w pobliskim sklepie [...] maślankę i trzy zakwaszane śmietany. źródło: Internet |
|
|
U nas żywią się nie tylko bezdomni, ale też rodziny wielodzietne, matki samotnie wychowujące dzieci [...]. Jeśli tylko mamy jakieś produkty od darczyńców, to rozdzielamy - np. każdy wychodzi ze śmietaną. źródło: NKJP: (MM): Setki litrów pomocy, Dziennik Polski, 2001-11-21 |
|
|
Chodzi ci o sernik bez sera, tylko ze śmietaną? Jest pyszny, taki lekki. Moja mama jak go robi to kupuje dwie śmietany 18 i dwie 32. źródło: Internet |
|
|
Roztopić margarynę, włożyć cebulę i dusić pod przykryciem do miękkości [...]. [...] dodać śmietanę, przecier, sól i pieprz. Zagotować wszystko razem. Gotowe. Do 1 cebuli wystarczy 1 śmietana, ale ja zawsze robię dużo cebuli to muszą być dwie śmietany. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | śmietana |
śmietany |
|
| D. | śmietany |
śmietan |
|
| C. | śmietanie |
śmietanom |
|
| B. | śmietanę |
śmietany |
|
| N. | śmietaną |
śmietanami |
|
| Ms. | śmietanie |
śmietanach |
|
| W. | śmietano |
śmietany |