UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tatarski

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. Tatar

1. związany z Tatarem

Definicja

związany z Tatarem

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

1.a chan

Definicja

będący Tatarem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

tatarski chan, dowódca, hetman, wódz; jeźdźca, wojownik

Cytaty

Z kwiatami rosnącymi w Woli Zarczyckiej związana jest legenda. Mieszkańcy mówią, że przed laty w miejscu tym zginął w zasadzce chan tatarski.

źródło: NKJP: (EWAF): Żółta azalia, Dziennik Polski, 2006-05-11

Zachowała się również relacja strony tatarskiej, spisał ją polski dominikanin będący członkiem poselstwa do wielkiego chana. Według tej relacji książę Henryk nie zginął w bitwie, lecz został wzięty do niewoli i na rozkaz dowódcy tatarskiego ścięty.

źródło: NKJP: Marek Kazimierz Barański: Dynastia Piastów w Polsce, 2005

Dymitr Doński (1359-1389) po raz pierwszy ośmielił się pomyśleć o wyzwoleniu spod jarzma tatarskiego. Sukces jego - zwycięstwo nad tatarskim wodzem Mamajem na Kulikowym Polu 8 września 1380 r. - był nietrwały, ale przeszedł do legendy narodowej.

źródło: NKJP: Benedykt Zientara: Dawna Rosja: despotyzm i demokracja, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

1.b czambuł

Definicja

składający się z Tatarów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

tatarski kosz, oddział, pułk; tatarska armia, horda, jazda, orda; rodzina; tatarskie wojsko

Cytaty

	Ordę goniono w śniegu i roztopach przez 80 kilometrów. Krew i pocięte trupy w baranicach znaczyły szlak pogoni. I być może znaczna część ordy uszłaby, gdyby nie Sina Woda. Kosz tatarski usiłował w pędzie przebyć tę rzekę, ale zarwał się cienki lód. źródło: NKJP: Straszna furia przeciw ordzie, Dziennik Polski, 2002-03-01
	Posłałem listy do gazet, że proszę wszystkich, którzy byli świadkami mordów na Cyganach, o kontakt. Odezwał się pewien staruszek - dawny oficer z jakiegoś pułku tatarskiego. źródło: NKJP: Z Jerzym Ficowskim Lidia Ostałowska: Portrety, Gazeta Wyborcza, 1994-10-14
	Do Szwedów doszły też wieści o nadciąganiu ordy tatarskiej, a jej okrucieństwa Szwedzi się panicznie bali. źródło: NKJP: Cudowna obrona polskiej duszy, Dziennik Polski, 2001-04-13
	Po wyjściu z meczetu zagadnąłem Alika Popławskiego o dzień dzisiejszy wspólnoty tatarskiej w Polsce. Młody człowiek spojrzał bystro skośnymi oczami i wyjaśnił szybko, że w Kruszynianach zostały tylko dwie tatarskie rodziny, a niedawno było jeszcze 40. źródło: NKJP: Remigiusz Kasprzycki: Podlasie - Zagubiona Kraina (wspomnienie wakacyjnej wyprawy), Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1998-10-01

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

1.c jasyr

Definicja

należący do Tatarów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

tatarski jasyr, koń; tatarska chorągiew, strzała; branka; niewola

Cytaty

Hejnał mariacki zawsze urywa się na pamiątkę, że strażnika przeszyła znienacka tatarska strzała.

źródło: NKJP: Przerwany taniec i ognik świecy, Dziennik Polski, 2002-09-14

Liczni świadkowie widzieli hetmana przywiązanego do tatarskiego konia.

źródło: NKJP: Arkadiusz Sarna: Szabla Bohuna, Polityka, 2001-09-01

Pamiętają też Mariannę [...], która w 1656 roku została sprzedana Turkom do Konstantynopola i nikt z rodziny nie miał 200 talarów, aby dziewczynę wyzwolić. Z czasem wszelki słuch o niej zaginął, podobnie jak po siedmiu tysiącach innych, porwanych stąd w jasyr tatarski, niewolników.

źródło: NKJP: Miasto nietoperza, Dziennik Polski, 2002-06-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

1.d napad

Definicja

wykonywany przez Tatarów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

tatarski najazd, napad, zagon; tatarska nawała, wyprawa; tatarskie walki

Cytaty

Salomea Piastówna, córka krakowskiego księcia Leszka Białego, żyła w latach 1211 - 1268. Były to czasy zamętu, krwawych najazdów tatarskich oraz bratobójczych wojen pomiędzy władcami dzielnicowymi.

źródło: NKJP: Śladami błogosławionej Salomei, Dziennik Polski, 2001-06-30

Współżycie z przemocą jest częścią normalności, jak w Europie było kiedyś w odległych epokach, kiedy zagony tatarskie czy inne sąsiedzkie napaści powodowały stale zagrożenie.

źródło: NKJP: Krzysztof Zanussi: Błogosławiona wina, Polityka, 2002-08-10

Jeszcze za panowania Jana Kazimierza w 1667 r. miała miejsce wielka wyprawa tatarska na wschodnie tereny Rzeczpospolitej.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

1.e rysy

Definicja

charakterystyczny dla Tatara

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

tatarski język; strój, taniec; tatarska twarz; tradycja; szabla; tatarskie pochodzenie; tatarskie rysy

Cytaty

	Na każdym nagrobku wyryty jest półksiężyc i gwiazda - symbol wiary. - Jesteśmy w Polsce już od sześciuset lat - mówią dwie kobiety o tatarskich rysach. źródło: NKJP: Magda Szczypiorska, Krzysztof Wielgopolan: Ewangelicy, Żydzi, Tatarzy, Gazeta Wyborcza, 1992-11-02
	Na obrazie widzimy zakonnika o tatarskiej twarzy otoczonego trójką dzieci. źródło: NKJP: Oczy wzięte z kanonu, Dziennik Polski, 2002-08-16
	Stalin wymordował całą tatarską inteligencję, najpierw w ZSRR, po 1939 roku na zachodniej Białorusi a robotę zakończył w Katyniu gdzie również trafili polscy oficerowie tatarskiego pochodzenia. źródło: NKJP: Zdzisław Skrok: Wielkie Rozdroże : ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni, 2008
	Mengli Girej, szósty syn Hadżi Gireja, w pierwszych latach XVI w. rozpoczął w dolinie rzeki Czuruk-Su budowę nowej siedziby o nazwie Bachczysaraj, co w języku tatarskim znaczyło „pałac w ogrodzie”. Ów zespół pałacowy stał się zalążkiem miasta, które do 1783 r. nosiło zaszczytne miano stolicy chanatu. źródło: NKJP: Bachczysaraj miał duszę wschodu, Dziennik Polski, 2008-01-21

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

1.f meczet

Definicja

zamieszkiwany lub przeznaczony dla Tatarów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

tatarski dom, namiot, obóz; meczet; cmentarz; tatarska wieś, wioska

Cytaty

	18 maja 1944 r. - w kilka dni po odbiciu Krymu z rąk Niemców - oddziały NKWD otoczyły tatarskie wioski położone w południowej, górzystej części półwyspu. źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: O świcie na Sybir nas pognali, Gazeta Wyborcza, 1994-05-19
	Dostępność i łatwość pozyskania drewna decydowały jednak niejednokrotnie o jego wyborze na materiał do budowy świątyń, czyli budowli, których piękno szczególnie leżało na sercu lokalnym społecznościom. Budowano więc drewniane kościoły rzymskokatolickie, drewniane prawosławne i unickie cerkwie, protestanckie zbory, żydowskie synagogi i tatarskie meczety. źródło: NKJP: Drewniane klejnoty, Dziennik Polski, 2001-01-23
	Ruszamy w dalszą podróż. Przed nami do obejrzenia zamek w Lidzie i wizyta w miejscowości Iwie, gdzie znajduje się jedyny czynny obecnie na Białorusi meczet tatarski. W pobliżu meczetu obejrzeć można mizar – cmentarz tatarski z nagrobkami z XIX i XX wieku. źródło: NKJP: Renata Kamińska: WAKACYJNE WSPOMNIENIA. Nowogródczyzna, Polesie,Mazowieckie To i Owo, 2007-09-16
	I posłał towarzysz Beria na krymskich Turków, bo tak niekiedy mówiono o Tatarach, tysiące funkcjonariuszy, i dał im dwa tygodnie luzu, taki sanatoryjny turnus, podczas którego mogli plądrować tatarskie domy [...]. źródło: NKJP: Kyzył - owoc szatana, Dziennik Polski, 2001-10-20

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

1.g kuchnia

Definicja

wykonany według tradycyjnego przepisu Tatarów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

tatarski przysmak; rosół; tatarska kuchnia; tatarskie kołduny

Cytaty

Na niecodzienne warsztaty kulinarne kuchni tatarskiej zaprasza [...] Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna.

źródło: NKJP: (w): Specjały tatarskiej kuchni, Nowiny Raciborskie, 2007-05-08

W Galerii „Gawra” przy ul. Kasprowicza w Raciborzu zawisły prace fotograficzne obrazujące wielokulturowość Puszczy Knyszyńskiej, w Oddziale dla Dzieci natomiast odbyły się warsztaty kuchni tatarskiej, w trakcie których przygotowano trzy smakowite dania: czak-czak, pieremiacz i kołduny tatarskie.

źródło: NKJP: (e): Tatarskie przysmaki w bibliotece, Nowiny Raciborskie, 2007-05-15

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska
D.	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiego	tatarskiej
C.	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiemu	tatarskiej
B.	tatarskiego	tatarskiego	tatarski	tatarskie	tatarską
N.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarską
Ms.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskiej
W.	tatarski	tatarski	tatarski	tatarskie	tatarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie
D.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
C.	tatarskim	tatarskim	tatarskim	tatarskim
B.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskie
N.	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi	tatarskimi
Ms.	tatarskich	tatarskich	tatarskich	tatarskich
W.	tatarscy	tatarscy	tatarskie	tatarskie

Frazeologizmy

befsztyk tatarski
sos tatarski
tatarskie ziele

Data ostatniej modyfikacji: 07.08.2011