UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

moment I

rzeczownik

Chronologizacja

1592, SPXVI

1. okres

Definicja

odcinek czasu odczuwany jako bardzo krótki

Pochodzenie

łac. mōmentum 'chwila, chwilka'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	chwila I, chwileczka, chwilka, momencik I
	hiperonimy:	okres

Połączenia

jeden, każdy; dany, dowolny, ostatni, pewien; krótki; dobry, dogodny, odpowiedni, stosowny, właściwy; kiepski, nieodpowiedni moment
powrócić, pozostawić, przeprosić, wrócić; przerwać, zaprzestać; zamilknąć, zamrzeć/zamierać, zastygnąć, znieruchomieć; przystanąć, stanąć, zatrzymać na moment
lada moment; na moment, przez moment, za moment, przed momentem

Cytaty

Ale tak jest w warunkach spokojnych, stabilnych, kiedy jest czas na dyskusję i refleksję. Czas ten lada moment się skończy. Zacznie się gorączkowa walka o głosy.

źródło: NKJP: Leon Bójko: Wojna na łatwe mity, Gazeta Wyborcza, 1993-06-04

Przebudziłem się na moment i usłyszałem w półmroku: „Panie Baran, jest już po zabiegu”. Potem zobaczyłem nad sobą drogie twarze najbliższych.

źródło: NKJP: Najdłuższa podróz, Dziennik Polski, 2002-09-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	moment	momenty
D.	momentu	momentów
C.	momentowi	momentom
B.	moment	momenty
N.	momentem	momentami
Ms.	momencie	momentach
W.	momencie	momenty

2. zdarzenie

Definicja

punkt w czasie wyodrębniany w psychice człowieka ze względu na pewne zdarzenie

Pochodzenie

łac. mōmentum 'chwila, chwilka'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chwila I

Połączenia

każdy; emocjonujący, szczególny, wzruszający, zaskakujący moment
moment powstania czegoś; otwarcia, rozpoczęcia, zakończenia, zamknięcia; zatrzymania; przyjazdu; przekazania, przyjęcia, wręczenia, wydania; wprowadzenia, zgłoszenia; przystąpienia, wstąpienia, wystąpienia; wejścia w życie czegoś; wybuchu, uderzenia; zakupu; śmierci
w momencie, gdy ...; w momencie, kiedy ...; w momencie, jak....;
wybór momentu
nadszedł/nadchodzi, nastąpił/nastąpi jakiś moment
doczekać jakiegoś momentu
oddalić/oddalać, odwlec/odwlekać, przesunąć, przybliżyć; pamiętać; doprecyzować, określić, precyzować, wskazać, wybrać, wykorzystać jakiś moment
czekać, odczekać; potrwać, trwać; działać; obowiązywać; dojść/dochodzić; odłożyć coś, wrócić, zatrzymać, zawiesić do jakiegoś momentu; liczyć, obowiązywać, upłynąć/upływać; zaczynać; począwszy od jakiegoś momentu
czekać, oczekiwać, poczekać na jakiś moment
nastąpić w jakimś momencie
w tym momencie, w tym samym momencie, w pewnym momencie, w tamtym momencie; w najmniej spodziewanym momencie

Cytaty

	Tuż przed momentem samego startu i w jego trakcie zawodnik znajduje się w sytuacji ogromnego obciążenia porównywalnego ze stresem wynikającym na przykład z zagrożenia. źródło: NKJP: Jakub Wasiak: Oddech koleżanki na plecach, Ozon, 2005
	Duża ruchliwość wojsk polskich pozwoliła im w krytycznym momencie z łatwością oderwać się od Szwedów, którzy nie byli w stanie przeprowadzić skutecznego pościgu. źródło: NKJP: Internet
	W smudze światła drżały pyłki kurzu. Od momentu, kiedy wyprowadziła się Magda, nikt tu chyba porządnie nie posprzątał. źródło: NKJP: Max Cigielski: Apokalipso, 2004
	Ustaliliśmy program działań w momencie, jak wchodził do rządu, i w ciągu roku, jak wiadomo, udało mu się zrobić bardzo wiele. źródło: NKJP: Stenogram z 56. posiedzenia Komisji Śledczej 14 marca 2005 r.
	Do kwietnia tego roku, czyli momentu powstania Narodowego Funduszu Zdrowia, olkuski ZOZ miał podpisane kontrakty z Małopolską i Śląską Kasą Chorych oraz z „branżówką”. źródło: NKJP: Śląskie wyrównanie, Dziennik Polski, 2003-11-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	moment	momenty
D.	momentu	momentów
C.	momentowi	momentom
B.	moment	momenty
N.	momentem	momentami
Ms.	momencie	momentach
W.	momencie	momenty

Składnia

+	moment	+	CZEGO
+	moment	+	JAKI
+	moment	+	ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

3. etap

Definicja

krótki etap w trwaniu lub rozwoju czegoś

Pochodzenie

łac. mōmentum 'chwila, chwilka'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

etap

Połączenia

kluczowy, kulminacyjny, przełomowy, szczytowy; dramatyczny, krytyczny, tragiczny, trudny, wspaniały; najcięższy, najgorszy, najważniejszy, szczególny; taki, tamten, ten moment; moment dziejowy, historyczny; życiowy; miłe momenty
dwa, trzy, ... momenty; kilka, parę wiele momentów
moment gry, meczu; życia
moment i miejsce

Cytaty

- To był dziwny moment w moim życiu. Miałem świetny pomysł, o którym nikt nie chciał słyszeć - opowiada, jak próbował wylansować projekt produkcji rozpuszczalnych witamin na Węgrzech.

źródło: NKJP: Ernest Beck: Dzięki witaminom Plussz węgierski Pharmavit rośnie zdrowo, Gazeta Wyborcza,1996-02-19

Z całą jednak odpowiedzialnością i doświadczeniem starego człowieka stwierdzam, że w najtrudniejszym momencie naszej historii Opatrzność była dla nas wyjątkowo łaskawa.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Jesień patriarchy, Gazeta Wyborcza, 1997-12-20

Myślę, że „Przypadek” z 1981 roku (obok „Krótkiego filmu o zabijaniu”) jest szczytowym momentem jego twórczości i najklarowniejszym wyrazem jego stosunku do świata.

źródło: NKJP: Tadeusz Sobolewski, Twarze Kieslowskiego, Gazeta Wyborcza, 1997-03-08

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	moment	momenty
D.	momentu	momentów
C.	momentowi	momentom
B.	moment	momenty
N.	momentem	momentami
Ms.	momencie	momentach
W.	momencie	momenty

Składnia

	+	moment	+	CZEGO
	+	moment	+	w CZYM

4. w fizyce

Definicja

wielkość służąca do opisu właściwości fizycznych obiektów w mechanice

Pochodzenie

łac. mōmentum 'chwila, chwilka'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

moment obrotowy, statyczny
moment siły, pędu

Cytaty

W zakresie ograniczonym punktami 34, dawka paliwa jest zmniejszana przez regulator pompy wtryskowej, co powoduje zmniejszanie mocy i momentu obrotowego silnika.

źródło: NKJP: Andrzej Dudczak: Koparki: teoria i projektowanie, 2000

Rysunek 16 przedstawia uproszczony schemat wagi. W stanie równowagi momenty sił działające po obu stronach punktu podparcia są sobie równe.

źródło: NKJP: Mirosława Deka, Maria Turowska, Laboratorium analizy ilościowej, 1989

Stwierdzono dalej, że moment pędu, który jest wektorem, powinien być skwantowany również przestrzennie w tym sensie, że jego rzut na kierunek wyróżniony w przestrzeni, na przykład przez pole magnetyczne, też może przyjmować tylko wartości równe całkowitym wielokrotnościom stałej Plancka [...]

źródło: NKJP: Adam Strzałkowski: O siłach rządzących światem: rzecz o podstawowych oddziaływaniach – grawitacyjnych, elektromagnetycznych, silnych i słabych, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	moment	momenty
D.	momentu	momentów
C.	momentowi	momentom
B.	moment	momenty
N.	momentem	momentami
Ms.	momencie	momentach
W.	momencie	momenty

Składnia

	+	moment	+	CZEGO
	+	moment	+	JAKI

5. w filmie

Definicja

żart.

scena erotyczna lub przedstawiająca nagość w filmie fabularnym

Pochodzenie

łac. mōmentum 'chwila, chwilka'

Nawiązanie do dialogu rozpoczynającego skecze z cyklu "Para-męt pikczers czyli kulisy srebrnego ekranu" autorstwa Andrzeja Zaorskiego, nadawane w Polskim Radiu w latach 70. XX wieku: "– Fajny film wczoraj widziałem. – Momenty były? – Masz..."

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Cytaty

Niewyładowana seksualnie, tryskająca hormonami młodzież, głównie męska, szukała [...] podniet wizualnych. Ponieważ było ich tak mało i tak trudno było je znaleźć, ceniono sobie ogromnie każdy „moment” w filmie, rozbierane zdjęcie wyrwane z magazynu czy nawet młodzieżowe pismo niemieckie „Bravo” ze zdjęciami ładnych piosenkarek.

źródło: Jan Latus: Różowa seria, Nowy Dziennik. Polish Daily News, 2013-11-08 (dziennik.com)

[...] całość okazała się filmem gangsterskim godnym Coenów (i nawet momenty były).

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	moment	momenty
D.	momentu	momentów
C.	momentowi	momentom
B.	moment	momenty
N.	momentem	momentami
Ms.	momencie	momentach
W.	momencie	momenty

Inne uwagi

Zwykle lm

Frazeologizmy

chwila moment
punkt zwrotny
moment zwrotny

Data ostatniej modyfikacji: 14.03.2023