UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wypędzić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypędzę	wypędzimy
2 os.	wypędzisz	wypędzicie
3 os.	wypędzi	wypędzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypędziłem +(e)m wypędził	wypędziłam +(e)m wypędziła	wypędziłom +(e)m wypędziło	wypędziliśmy +(e)śmy wypędzili	wypędziłyśmy +(e)śmy wypędziły
2 os.	wypędziłeś +(e)ś wypędził	wypędziłaś +(e)ś wypędziła	wypędziłoś +(e)ś wypędziło	wypędziliście +(e)ście wypędzili	wypędziłyście +(e)ście wypędziły
3 os.	wypędził	wypędziła	wypędziło	wypędzili	wypędziły

bezosobnik: wypędzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypędźmy
2 os.	wypędź	wypędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypędziłbym bym wypędził	wypędziłabym bym wypędziła	wypędziłobym bym wypędziło	wypędzilibyśmy byśmy wypędzili	wypędziłybyśmy byśmy wypędziły
2 os.	wypędziłbyś byś wypędził	wypędziłabyś byś wypędziła	wypędziłobyś byś wypędziło	wypędzilibyście byście wypędzili	wypędziłybyście byście wypędziły
3 os.	wypędziłby by wypędził	wypędziłaby by wypędziła	wypędziłoby by wypędziło	wypędziliby by wypędzili	wypędziłyby by wypędziły

bezosobnik: wypędzono by

bezokolicznik: wypędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wypędziwszy

gerundium: wypędzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypędzenie	wypędzenia
D.	wypędzenia	wypędzeń
C.	wypędzeniu	wypędzeniom
B.	wypędzenie	wypędzenia
N.	wypędzeniem	wypędzeniami
Ms.	wypędzeniu	wypędzeniach
W.	wypędzenie	wypędzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypędzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypędzony	wypędzony	wypędzony	wypędzone	wypędzona
D.	wypędzonego	wypędzonego	wypędzonego	wypędzonego	wypędzonej
C.	wypędzonemu	wypędzonemu	wypędzonemu	wypędzonemu	wypędzonej
B.	wypędzonego	wypędzonego	wypędzony	wypędzone	wypędzoną
N.	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonym	wypędzoną
Ms.	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypędzeni	wypędzeni	wypędzone	wypędzone
D.	wypędzonych	wypędzonych	wypędzonych	wypędzonych
C.	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonym	wypędzonym
B.	wypędzonych	wypędzonych	wypędzonych	wypędzone
N.	wypędzonymi	wypędzonymi	wypędzonymi	wypędzonymi
Ms.	wypędzonych	wypędzonych	wypędzonych	wypędzonych

odpowiednik aspektowy: wypędzać

Pochodzenie

Zob. pędzić

1. ludzi z domu

Definicja

zmusić kogoś lub coś do opuszczenia jakiegoś miejsca albo do opuszczenia jakiegoś miejsca i udania się w inne miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przegonić, wygonić, wypchnąć, wyścignąć

Połączenia

wypędzić rabusia, intruzów; prostytutki; łajdaka; imigrantów; rodzinę; sąsiada; Niemców, Rzymian, Żydów; gołębie; psa, lisy
wypędzić stukaniem; (obelżywym,...) słowem
wypędzić z raju; z domu, z mieszkań; z miasta, ze wsi; z kraju; z Polski; ze szkoły, ze świątyni; z pokoju; z lasu
wypędzić na ulicę, na bruk; za granicę; do obozów; na mróz
wypędzić jak psa
wypędzić, wygnać

Cytaty

	[...] Dzisiaj żandarmi kazali stróżowi chwycić młotek i stukaniem wypędzić wszystkich z mieszkań. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	[...] Przysięgał na stopniach ołtarzy, że tym mieczem wypędzi z Polski trzech mocarzy. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007
	W górach gospodarz by mnie widłami z gospodarki wypędził [...]. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	[...] Ponad sto tysięcy Tutsi wymordowali, a pół miliona wypędzili z kraju do sąsiedniej Ugandy. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Piękna bestia, Gazeta Wyborcza, 1995-08-26
	W 1832 roku wypędzono Indian plemienia Sauk z ich wiosek w Illinois aż za rzekę Missisipi. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999
	Wypędziły mnie do kuchni. źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967

Składnia

	+	wypędzić	+	KOGO + (SKĄD) + (CZYM)
	+	wypędzić	+	KOGO + (SKĄD) + (DOKĄD)

2. ospałość z członków

Definicja

pozbyć się nieprzyjemnych stanów fizycznych lub psychicznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

wypędzić kaca, ospałość, reumatyzm; lenia, nudę; smutek, furię; jakąś myśl
wypędzić z członków; z wyobraźni

Cytaty

	Pietruszka wypędzi z organizmu zalegający kwas moczowy, zneutralizuje kamicę nerkowo-wątrobową. źródło: NKJP: Marzena Woźniak, Tadeusz Woźniak: O zmęczeniu i kapitalizmie, Gazeta Poznańska, 2002-05-25
	Proszę się nie martwić, mam dla pana doskonały lek, który szybko i skutecznie wypędzi z pana duszy smutek. źródło: NKJP: Miłosz Węglewski: Psychofarmakologia, Gazeta Wyborcza, 1997-09-12
	Dźwigałem się z trudem, próbując wypędzić z głowy paniczną myśl o pozostawionej w przedziale desantowym broni. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005
	Masz mieć kamień zamiast serca. Słyszysz? Wypędź z pamięci nas wszystkich. I żyj, amen. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Składnia

wypędzić

CO + (SKĄD)

3. demona z młodzieńca

Definicja

za pomocą magicznych działań sprawić, że jakieś złe, nadprzyrodzone zjawisko lub inne niekorzystne czynniki zewnętrzne stracą swoją moc oddziaływania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odgonić, odpędzić

Połączenia

Chrystus wypędził; woda święcona wypędziła
wypędzić diabła, szatana; demona, czarta, (złego,...) ducha, (złe,...) moce; zło; choroby; zjawę; czary
wypędzić egzorcyzmem
wypędzić z opętanego, z grzeszników; z duszy, z ciała; z gospodarstw

Cytaty

	[...] Może Bóg w ten sposób wystawia ją na próbę? Chce się dowiedzieć, czy uda jej się wypędzić złego z własnej matki. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: domofon, 2005
	Był on całkiem zdolnym egzorcystą i w swoim czasie wypędził z pewnej niemieckiej mieszczki siedem demonów, które gadały przez nią różnymi językami. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	[...] Zakonnik potwierdził tę wiadomość, wskazując na Szatana, który nie chciał, by wypędzono go z opętanej. źródło: NKJP: Błażej Strzechmiński: Siły ciemności, Głos Ojca Pio, 2001-04
	[...] Trzeba by było sprawdzić, czy są spisane przez rosyjskiego kleryka fakty wypędzenia biesa z Sołomonii, naprawdę istniejącej w siedemnastym czy może w początkach osiemnastego wieku. źródło: NKJP: Aleksander Wat: Mój wiek: pamiętnik mówiony, 1967

Składnia

wypędzić

KOGO/CO + (SKĄD)

4. stado na pastwisko

Definicja

wyprowadzić skądś zwierzęta w jakieś określone miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wygonić

Połączenia

wypędzić krowę, konie, owce; trzodę
wypędzić z obory
wypędzić na łąki, na hale

Cytaty

	Ukryty wśród krzaków i pokrzyw czekał na chwilę, kiedy Jadźka wypędzi krowy na łąkę. źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967
	Nazajutrz skoro świt chłopiec otworzył bramę i wypędził trzodę na pastwisko. źródło: NKJP: Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i inne legendy o Koszalinie, 2006
	Górale niedługo wypędzą swoje owce na hale. źródło: NKJP: (ASz): Niedługo ruszą redyki, Gazeta Krakowska, 2004-04-17
	Na bujne pastwiska wypędzono bydło i owce. źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988
	Wystarczyło wypędzić stado na łąkę, przylegającą do parku, a konie same znajdowały drogę dalej. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Uratowane na śmierć, Polityka, 2003-01-11

Składnia

wypędzić

CO + (DOKĄD)

5. kogoś w świat

Definicja

sprawić, w sposób niezależny od innego człowieka, że ktoś lub coś opuści miejsce, w którym wcześniej przebywał

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wygonić

Połączenia

fetor; gorąc wypędził; zaraza; wojna wypędziła

Cytaty

	[...] Alarm lotniczy wypędził ich do piwnicy prosto z przedstawienia. źródło: NKJP: Günter Grass: Warstwy pod łupiną, Polityka, 2006-08-26
	Zimny wiatr wypędził część turystów z platformy widokowej. Zostali tylko najwięksi twardziele, opatuleni szalikami. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Nie ma takiego miasta, 2010
	Miałem niespełna dwadzieścia lat, gdy bieda wypędziła mnie z kraju. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001
	Klimat i cywilizacja wypędziły latające drapieżniki z gór [...]. źródło: NKJP: Konrad Przezdzięk: Ptaki i judo, Gazeta Wrocławska, 2003-04-12
	Czekają, aż nas pożar wypędzi, bo wtedy moździerze wytłuką nas raz dwa. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Składnia

wypędzić

KOGO + (SKĄD) + (DOKĄD)

6. kogoś do roboty

Definicja

zmusić kogoś, aby wykonał określoną czynność lub przestał się czymś zajmować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Czekali na czuwaniu i modlitwie na Jego ponowne przyjście, dopóki ich Piotr nie wypędził do roboty.

źródło: NKJP: Internet

Soros oświadczył, że jest gotów dać miliardy, żeby tylko wypędzić Busha z prezydentury.

źródło: NKJP: Grzegorz Miecugow: Inny punkt widzenia. Rozmowy o współczesnym świecie, 2005

Składnia

	+	wypędzić	+	KOGO + do CZEGO
	+	wypędzić	+	KOGO + (z CZEGO)

7. alkohol

Definicja

pot.

wyprodukować domowym sposobem napój alkoholowy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przepędzić, upędzić

Połączenia

wypędzić koniaki

Cytaty

Dwadzieścia lat temu nasi kreatywni rodzice byli skłonni wypędzić alkohol niemal ze wszystkiego [...].

źródło: NKJP: Magdalena Pielarska: Czar Leśnicy, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2006-10-02

Żeby ratować organizm, kołyszącym się krokiem poszedł do chaty i przyniósł bańkę bimbru, co go jeszcze na krużewnickich burakach wypędził.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Wódkę zawsze sobie wypędzę, ale kawa w doniczkach nie urośnie.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Pociąg do Stalinogrodu i inne opowiadania, 2009

Składnia

wypędzić

CO + (z CZEGO/na CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2016