czerwony złoty

Pod koniec 1778 roku „Gazeta Warszawska” odnotowała funkcjonujące już na pewno dużo wcześniej powiedzenie: „buchnął łakomce z doliny” w znaczeniu: „ukradł pieniądze z kieszeni”; mogły to być „opaleńce”, jak złodzieje nazywali czerwone złote czyli dukaty.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy, 2009

Kiedy przyjmowała komunię świętą, a robiła to bardzo często, nigdy nie odchodziła bez pozostawienia na tacy „przynajmniej pięciu czerwonych złotych”, a gdy obchodziła urodziny, zostawiała na ołtarzu tyle czerwonych złotych, ile miała lat.

źródło: NKJP: Lidia Gruntowska: Dzieje rodu książąt Ostrogskich w świetle „Herbarza” Kaspra Niesieckiego, 2000-11-01

Berbecia wpisano do metryki jako Józefa P.[...], a książę Józef zapisał mu swoim zwyczajem w testamencie piętnaście tysięcy czerwonych złotych. Piętnaście lat po śmierci księcia, małego Józefa adoptowała jego siostra Maria Teresa T.[...] i nadała mu swoje panieńskie nazwisko.

źródło: NKJP: Darek Janowski: Bohater i kobieciarz, Dziennik Bałtycki, 2007-02-23

Otóż cztery srebrne grosze (srebrniki) składały się na jednego złotego, dukat zaś (czerwony złoty) dzielił się na osiemnaście srebrnych złotych. Stosunek jednego grosza do 12 dukatów jest więc, jak 1:216.

źródło: NKJP: Marek Karpiński: Najstarszy zawód świata Historia prostytucji, 2010

Sędziemu dawano karocę, magnatowi pomarańcze na szczerozłotej tacy lub kilka tysięcy czerwonych złotych. Obszarpańcowi mógł wystarczyć poczęstunek w pobliskiej karczmie.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Płaczki narodowych dziejów, Gazeta Wyborcza, 1995-02-23