UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zewrzeć

Chronologizacja

1451, SStp

Pochodzenie

psł. *sъverti 'zewrzeć, zespolić'

Z przedrostkiem *sъ- od psł. *verti, *vьrǫ 'zamykać, zawierać; kryć, chować'.

1. szczęki

Definicja

książk.

ściśle zetknąć ze sobą przedmioty lub części ciała

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

antonimy:

rozewrzeć

Połączenia

zewrzeć nogi, szczęki, zęby; boki czegoś, styki

Cytaty

Szlachcic zwarł szczęki z taką mocą, że coś mu strzyknęło w stawie.

źródło: NKJP: Anna Brzezińska: Letni deszcz. Sztylet – fragment 2, Esensja, 2009-11-08

Wystarczy zewrzeć np. śrubokrętem oba styki czujnika.

źródło: NKJP: Upał w samochodzie, Gazeta Poznańska, 2003-07-09

- Ja chyba śnię! - zawołał staruszek i czując dreszcz, zwarł szczelnie poły szlafroka.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zewrę	zewrzemy
2 os.	zewrzesz	zewrzecie
3 os.	zewrze	zewrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwarłem +(e)m zwarł	zwarłam +(e)m zwarła	zwarłom +(e)m zwarło	zwarliśmy +(e)śmy zwarli	zwarłyśmy +(e)śmy zwarły
2 os.	zwarłeś +(e)ś zwarł	zwarłaś +(e)ś zwarła	zwarłoś +(e)ś zwarło	zwarliście +(e)ście zwarli	zwarłyście +(e)ście zwarły
3 os.	zwarł	zwarła	zwarło	zwarli	zwarły

bezosobnik: zwarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zewrzyjmy
2 os.	zewrzyj	zewrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwarłbym bym zwarł	zwarłabym bym zwarła	zwarłobym bym zwarło	zwarlibyśmy byśmy zwarli	zwarłybyśmy byśmy zwarły
2 os.	zwarłbyś byś zwarł	zwarłabyś byś zwarła	zwarłobyś byś zwarło	zwarlibyście byście zwarli	zwarłybyście byście zwarły
3 os.	zwarłby by zwarł	zwarłaby by zwarła	zwarłoby by zwarło	zwarliby by zwarli	zwarłyby by zwarły

bezosobnik: zwarto by

bezokolicznik: zewrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zwarłszy

gerundium: zwarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zwarcie	zwarcia
D.	zwarcia
C.	zwarciu	zwarciom
B.	zwarcie	zwarcia
N.	zwarciem	zwarciami
Ms.	zwarciu	zwarciach
W.	zwarcie	zwarcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zwarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwarty	zwarty	zwarty	zwarte	zwarta
D.	zwartego	zwartego	zwartego	zwartego	zwartej
C.	zwartemu	zwartemu	zwartemu	zwartemu	zwartej
B.	zwartego	zwartego	zwarty	zwarte	zwartą
N.	zwartym	zwartym	zwartym	zwartym	zwartą
Ms.	zwartym	zwartym	zwartym	zwartym	zwartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwarci	zwarci	zwarte	zwarte
D.	zwartych	zwartych	zwartych	zwartych
C.	zwartym	zwartym	zwartym	zwartym
B.	zwartych	zwartych	zwartych	zwarte
N.	zwartymi	zwartymi	zwartymi	zwartymi
Ms.	zwartych	zwartych	zwartych	zwartych

odpowiednik aspektowy: zwierać

Składnia

Rz_żywotny

zewrzeć

2. dłonie na czymś

Definicja

książk.

objąć coś i zamknąć się na tym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

antonimy:

rozewrzeć

Połączenia

zewrzeć dłonie, palce na czymś

Cytaty

Nigdy nie odpowie sobie na pytanie, czy Gryfius omamił go, by ujść śmierci, czy też to on, Alfred, odrzucił zemstę. Nierozstrzygnięta pozostanie też kwestia, dlaczego nie zwarł dłoni na szyi Gryfiusa.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009

[...] zwarł mocno palce na krawędzi posłania, rana w boku przypomniała o sobie, aż syknął z bólu.

źródło: NKJP: Adam Wiatkowski: Porynówka, Esensja, 2007, nr 9

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zewrę	zewrzemy
2 os.	zewrzesz	zewrzecie
3 os.	zewrze	zewrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwarłem +(e)m zwarł	zwarłam +(e)m zwarła	zwarłom +(e)m zwarło	zwarliśmy +(e)śmy zwarli	zwarłyśmy +(e)śmy zwarły
2 os.	zwarłeś +(e)ś zwarł	zwarłaś +(e)ś zwarła	zwarłoś +(e)ś zwarło	zwarliście +(e)ście zwarli	zwarłyście +(e)ście zwarły
3 os.	zwarł	zwarła	zwarło	zwarli	zwarły

bezosobnik: zwarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zewrzyjmy
2 os.	zewrzyj	zewrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwarłbym bym zwarł	zwarłabym bym zwarła	zwarłobym bym zwarło	zwarlibyśmy byśmy zwarli	zwarłybyśmy byśmy zwarły
2 os.	zwarłbyś byś zwarł	zwarłabyś byś zwarła	zwarłobyś byś zwarło	zwarlibyście byście zwarli	zwarłybyście byście zwarły
3 os.	zwarłby by zwarł	zwarłaby by zwarła	zwarłoby by zwarło	zwarliby by zwarli	zwarłyby by zwarły

bezosobnik: zwarto by

bezokolicznik: zewrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zwarłszy

gerundium: zwarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zwarcie	zwarcia
D.	zwarcia
C.	zwarciu	zwarciom
B.	zwarcie	zwarcia
N.	zwarciem	zwarciami
Ms.	zwarciu	zwarciach
W.	zwarcie	zwarcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zwarty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwarty	zwarty	zwarty	zwarte	zwarta
D.	zwartego	zwartego	zwartego	zwartego	zwartej
C.	zwartemu	zwartemu	zwartemu	zwartemu	zwartej
B.	zwartego	zwartego	zwarty	zwarte	zwartą
N.	zwartym	zwartym	zwartym	zwartym	zwartą
Ms.	zwartym	zwartym	zwartym	zwartym	zwartej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwarci	zwarci	zwarte	zwarte
D.	zwartych	zwartych	zwartych	zwartych
C.	zwartym	zwartym	zwartym	zwartym
B.	zwartych	zwartych	zwartych	zwarte
N.	zwartymi	zwartymi	zwartymi	zwartymi
Ms.	zwartych	zwartych	zwartych	zwartych

odpowiednik aspektowy: zwierać

Składnia

Rz_osobowy

zewrzeć

CO + na CZYM

Frazeologizmy

ktoś zwarł szeregi
ktoś zwarł szyki
ktoś zwarł szeregi
ktoś zwarł szyki

Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2018