UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

maczuga

Chronologizacja

1492, SStp

Pochodzenie

rum. măciucă 'kij, pałka'

1. broń

Definicja

dawna broń w postaci dużego kawałka drewna lub skały z jednym końcem cienkim, a drugim grubym i nabijanym ostrymi elementami kamiennymi bądź metalowymi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  broń

Połączenia

  • drewniane, kamienne maczugi; maczugi nabijane ćwiekami, gwoździami, kamieniami...
  • maczuga w ręce
  • maczugi i dzidy, maczugi i włócznie; łuki i maczugi
  • cios maczugą
  • wymachiwać, wywijać maczugą
  • uzbrojony w maczugę

Cytaty

Cała ta broń skierowana była na armie wprawdzie liczne, ale licho wyposażone w palmowe maczugi, łuki i włócznie.

źródło: NKJP: Adam Elbanowski: Nowe królestwo Grenady. Historia naturalna, obyczajowa i domniemana, 2006

Onucy błyskawicznie podnosi maczugę leżącą na ziemi i zamierza się nią.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 5, 1998

Jednooki o krok nie cofnął się ze swej pozycji, maczuga w jego rękach wciąż zataczała śmiercionośne kręgi. Prysnęła czaszka kolejnego gwardzisty.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

To tutaj 17 000 lat temu okazało się, że dłonie ludzkie potrafią nie tylko sprawnie wymachiwać maczugą. Na rozjaśnianych prymitywnymi kagankami ścianach mrocznych jaskiń powstały pierwsze malowidła.

źródło: NKJP: M. T.: Świat przed Tobą, Życie na gorąco, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maczuga
maczugi
D. maczugi
maczug
C. maczudze
maczugom
B. maczugę
maczugi
N. maczugą
maczugami
Ms. maczudze
maczugach
W. maczugo
maczugi

2. gimnastyczna

Definicja

pałka z jednej strony zwężona, z drugiej grubsza, używana do ćwiczeń gimnastycznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem

Połączenia

  • piłka i maczugi
  • ćwiczenia z maczugami
  • żonglować maczugami

Cytaty

Kasia przebojowo wykonała swoje tango z maczugami, a także układ z obręczą do hiszpańskich rytmów.

źródło: NKJP: (MAS): Borgiasz oczarowała, Dziennik Polski, 2001-12-04

Krakowianka w układzie z maczugami była trzecia, z obręczą piąta, z piłką szósta i ze skakanką siódma.

źródło: NKJP: (pan): Krakus bez sali, Dziennik Polski, 2000-11-29

W ruinach zamku krzyżackiego odbył się fire show z udziałem najlepszych spośród najlepszych. Żonglowali płonącymi maczugami, zionęli ogniem, połykali płomienie, zapewniając publiczności niezapomniane widowisko.

źródło: NKJP: Magdalena Janowska: Na trzy dni Toruniem zawładnęli szczudlarze, połykacze ognia, żonglerzy i akrobaci, Gazeta Pomorska, 2009-05-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maczuga
maczugi
D. maczugi
maczug
C. maczudze
maczugom
B. maczugę
maczugi
N. maczugą
maczugami
Ms. maczudze
maczugach
W. maczugo
maczugi

3. skała

Definicja

wysoka skała o wąskiej podstawie i szerszej górnej części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  skała

Połączenia

  • skalna, wapienna maczuga

Cytaty

Obowiązkowe atrakcje turystyczne miasta to: [...] gigantyczna skalna maczuga, zwana Pao de Acucar (Głowa Cukru), ogród botaniczny i największy na świecie stadion.

źródło: NKJP: Maciej Wesołowski: Samba Rio Granda, CKM, 2001

Potem ruszamy na północny zachód ku jurze krakowskiej z jej fantastycznymi wapiennymi iglicami, maczugami i skalnymi gniazdami.

źródło: NKJP: PS: Po Małopolsce, Dziennik Polski, 2000-11-04

Pionowe ściany Doliny Milczenia zadymiły, pokrył je srebrny obłok i tysiące wapiennych maczug runęło w dół.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Fiasko, 1987

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maczuga
maczugi
D. maczugi
maczug
C. maczudze
maczugom
B. maczugę
maczugi
N. maczugą
maczugami
Ms. maczudze
maczugach
W. maczugo
maczugi

4. polityczna

Definicja

środek służący do zastraszenia lub pokonania kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  broń

Połączenia

  • moralna, polityczna maczuga

Cytaty

Mówienie, że w roku 1993 ludzie głosowali na postkomunistów, bo w roku 1989 nie powiedziano im, czym jest komunizm - to maczuga polityczna, o sile nie mniejszej niż fałsze na temat „grubej kreski”.

źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Polska w czołówce z naszą pomocą, Gazeta Wyborcza, 1994-07-20

Kontrola NIK to jest maczuga: napuścić, nasłać kogoś. NIK to jest pewne społeczne uderzenie.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.08.1998

Polska jest krajem, gdzie znacznie łatwiej jest zrobić aborcję niż rozpocząć debatę o prawie do niej. Tu byłam bezsilna, co oczywiście nie przeszkodziło prawicy w atakowaniu mnie aborcyjną maczugą.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

Brak biskupstw na zachodzie kraju przez całe lata 50. i 60. był dla komunistów poręczną maczugą propagandową. Po aresztowaniu prymasa Wyszyńskiego władze ogłosiły, że to on nie uregulował statusu administracji kościelnej na zachodzie Polski i tym samym udzielił pomocy niemieckim rewanżystom.

źródło: Internet

Rozdaje ciosy moralną maczugą na prawo i lewo i orzeka, że uratowano za mało Żydów.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. maczuga
maczugi
D. maczugi
maczug
C. maczudze
maczugom
B. maczugę
maczugi
N. maczugą
maczugami
Ms. maczudze
maczugach
W. maczugo
maczugi

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + maczuga +
JAKA
Data ostatniej modyfikacji: 25.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj