UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziewiętnastowieczny

Chronologizacja

SJPDor, SJPSz, SJPDun, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: dziewiętnasty wiek

1. świat

Definicja

taki, jaki był w dziewiętnastym wieku

Noty o użyciu

Zapisywane też w postaci: XIX-wieczny.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

dziewiętnastowieczny świat; Kraków; kapitalizm, realizm, scjentyzm; dziewiętnastowieczna Europa; Anglia; dziewiętnastowieczne miasto; powstanie

Cytaty

	Jestem też nieodrodnym synem dawnej inteligencji polskiej, inteligencji dziewiętnastowiecznego typu, z całym jej bałaganem szlachecko-mieszczańsko-cudzoziemskim. źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000
	Dziewiętnastowieczny Londyn stanowił po większej części jeden wielki śmietnik. Osławiona londyńska mgła w połowie brała się zapewne z ciężkiej, cuchnącej pary unoszącej się nad ulicznymi hałdami gnijących odpadków. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000
	Zaznacza się też konieczność wyjścia poza ogólniki i standardy interpretacyjne, do których przyzwyczaiła nas tradycja literacka wyrosła z dziewiętnastowiecznej literatury o założeniach martyrologicznych, wsparta teraz modelem literatury zaangażowanej. źródło: NKJP: Małgorzata Całka: Z badań nad literaturą łagrową w Polsce, 2000
	W Polsce panuje system przypominający XIX-wieczny kapitalizm, w którym godność pracownika jest poniżana, a byt materialny - katastrofalnie zagrożony. źródło: NKJP: Unia - ale z kim, Gazeta Wyborcza, 1992-10-22
	Dzięki kolei XIX-wieczny Racibórz stał się potęgą przemysłową. źródło: NKJP: Rekordy 900-lecia, Nowiny Raciborskie, 2008-06-10

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczna
D.	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznej
C.	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznej
B.	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczną
N.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowieczną
Ms.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznej
W.	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczne
D.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych
C.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym
B.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowieczne
N.	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi
Ms.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych
W.	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczne

2. budynek

Definicja

pochodzący z dziewiętnastego wieku

Noty o użyciu

Zapisywane też w postaci: XIX-wieczny.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

dziewiętnastowieczny budynek, dom, dwór; fort; obraz; dziewiętnastowieczna kamienica, zabudowa; książka, rycina; powieść, literatura, historiografia; koncepcja; tradycja

Cytaty

Jedną z atrakcji Osady Turystycznej są również niepowtarzalne wnętrza pełnych elegancji i wytwornego smaku apartamentów i pokojów gościnnych. Mieszczą się one w zabytkowych dziewiętnastowiecznych willach położonych tuż nad Jeziorem Czorsztyńskim.

źródło: NKJP: Kuszą niepowtarzalne wnętrza, Dziennik Polski, 2001-07-20

Po wojnie wszystkie zdobienia dziewiętnastowiecznych fasad kamienic programowo niszczono. Zdobione tynki kuto, widząc w nich symbol mieszczaństwa niezgodny z obowiązkowym socrealistycznym kanonem.

źródło: NKJP: Jakub Janiszewski, Nowy garnitur Ząbkowskiej, prasa, 2001

Nowy, tradycyjny gontowy dach otrzymał na zimę XIX-wieczny dwór kurpiowski, jeden z największych zabytkowych obiektów w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie nad Narwią.

źródło: NKJP: Z kraju i ze świata, Dziennik Polski, 2001-01-02

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczna
D.	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznej
C.	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznej
B.	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczną
N.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowieczną
Ms.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznej
W.	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczne
D.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych
C.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym
B.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowieczne
N.	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi
Ms.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych
W.	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczne

3. poeta

Definicja

żyjący w dziewiętnastym wieku

Noty o użyciu

Zapisywane też w postaci: XIX-wieczny.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

dziewiętnastowieczny historyk, pamiętnikarz, malarz, myśliciel, podróżnik, poeta, robotnik

Cytaty

	Sienkiewicz stara się oddać to, co o księciu mówili współcześni Wiśniowieckiemu. Pisarz wiernie powtórzył również poglądy dziewiętnastowiecznych historyków, nie dokonał wszakże krytyki źródeł, na których się opierali. źródło: NKJP: Sienkiewicz był wizjonerem, Dziennik Polski,1998-06-26
	Chałupa stojąca przy wysokim drzewie tworzy z nim jednolitą kompozycję. Cel użytkowy - ochrona od piorunów - nie zmienia faktu, że taki układ jest malowniczy i nie przypadkiem zauważany przez dziewiętnastowiecznych malarzy krajobrazu. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974
	W „Krakowiaku” Anny Libery, zapomnianej dziś dziewiętnastowiecznej poetki, czytamy: Kraków i Warszawa w rodzicielskiej parze, Życzliwe ku sobie obracają twarze. Jak dwa słoneczniki każde z swego końca, Płowieją miłością do wolności i słońca. (1860) źródło: NKJP: Imiona miasta, Dziennik Polski, 2000-09-16
	„Co ty zrobisz ze swoim życiem?” - pomyślała. Wyszła z zabawy, wróciła do domu i podjęła ostateczną decyzję. Odtąd jej wzorem jest Edmund Bojanowski, XIX-wieczny ziemianin z Poznańskiego, twórca ochronek - przedszkoli dla dzieci wiejskich, w których personel miał dbać o fizyczne i moralne zdrowie wychowanków, prowadząc zakonne życie. źródło: NKJP: Służebnice starowiejskie, Dziennik Polski, 1999-12-03

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczna
D.	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznej
C.	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznemu	dziewiętnastowiecznej
B.	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowiecznego	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczną
N.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowieczną
Ms.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznej
W.	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczny	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczne
D.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych
C.	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym	dziewiętnastowiecznym
B.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowieczne
N.	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi	dziewiętnastowiecznymi
Ms.	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych	dziewiętnastowiecznych
W.	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczni	dziewiętnastowieczne	dziewiętnastowieczne

Data ostatniej modyfikacji: 30.03.2011