Chronologizacja
Jako składnik terminu botanicznego wronie nóżki 'widłak wroniec; Lycopodium selago L.'
Pochodzenie
Zob. noga
1. mała noga
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
1.a kończyna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | noga |
Połączenia
- lewa, prawa nóżka; małe, gołe nóżki
- dwie, obie nóżki
- nóżki i rączki
- fałdki; krostki na nóżkach
- nóżki bolą
- fikać, machać, majtać, przebierać, tupać, wierzgać nóżkami
Cytaty
|
Pierwszy raz nastąpiło to, kiedy miała rok i cztery miesiące. Przebywała wówczas z rodzicami u dziadków (rodziców ojca Tomasza) mieszkających na Mazurach. Złamaniu uległa lewa nóżka. źródło: NKJP: A. Fidrysiak: Uszczęśliwianie Julki, Tygodnik Ciechanowski: 2005-05-08 |
|
|
Możemy nie bez zdumienia stwierdzić, że opiewana przez poetów drobna nóżka kobieca była rzeczywiście dziecięcych rozmiarów. źródło: NKJP: (AN): Za modą przez stulecia, Dziennik Polski, 2003-09-26 |
|
|
W dziesiątym dniu życia gołębia zakłada się mu obrączkę rodową na nóżkę, na której wybity jest rok lęgu i odpowiednie numery określające między innymi hodowlę i Okręg Związku Hodowców Gołębi. źródło: NKJP: Najwytrwalsze lotniki, Tygodnik Podhalański, 1997 |
|
|
Na liściu geranium dostrzegła pierwszą w tym roku biedronkę, która przebierając drobnymi nóżkami, biegła gdzieś w sobie tylko znanym kierunku. źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004 |
|
|
Jeżeli zaś - zdenerwowany jego bieganiem w kółko - Czardasz próbował barana pogonić, spotykał się z natychmiastową męską odpowiedzią. Ares stawał zręcznie na tylnych nóżkach i atakował psa przednimi kopytkami [...]. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nóżka |
nóżki |
|
| D. | nóżki |
nóżek |
|
| C. | nóżce |
nóżkom |
|
| B. | nóżkę |
nóżki |
|
| N. | nóżką |
nóżkami |
|
| Ms. | nóżce |
nóżkach |
|
| W. | nóżko |
nóżki |
1.b stopa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Połączenia
- nóżki w bucikach
- paznokcie u nóżek
Cytaty
|
Emilci kupowałam pierwsze zimowe buty Bartka (4 lata temu) - i doskonale pasowały na nóżkę.[...] Fasony się zmieniły i te które mierzyliśmy nie pasowały - nóżka nie wchodziła. źródło: NKJP: Re:jakie buty (ostrzegam przed żółtą stopką), Usenet -- pl.soc.dzieci, 2000-12-07 |
|
|
[...] śladu po dziewczynce nie ma. - Uważajcie na odciski małych nóżek odbite w miękkiej ziemi [...]. źródło: NKJP: Przepadła bez wieści, Dziennik Polski, 2002-06-21 |
|
|
Ale podobało mi się, że są idealnie wytrenowane i wyćwiczone. [...] - Wyobraź sobie, wszystko idealnie zgrane w czasie. Bo nie tylko śpiewały, ale tańczyły. Drobniutko. Tymi nóżkami w białych skarpetkach. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007 |
|
|
Moje pierwsze wspomnienie z dzieciństwa: mam półtora roku, może dwa; stoję na łące, nad strugą, która została po deszczu, patrzę na moje nóżki w białych, skórkowych, najukochańszych bucikach, i zastanawiam się, czy zdołam przejść nad tą strugą tak, żeby bucików nie zabłocić ani nie zamoczyć. źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nóżka |
nóżki |
|
| D. | nóżki |
nóżek |
|
| C. | nóżce |
nóżkom |
|
| B. | nóżkę |
nóżki |
|
| N. | nóżką |
nóżkami |
|
| Ms. | nóżce |
nóżkach |
|
| W. | nóżko |
nóżki |
2. ekspresywnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | noga |
Połączenia
- piękne, śliczne, zgrabne; chudziutkie, cienkie, krótkie... nóżki
Cytaty
|
Teraz musiała być w wieku niemal podeszłym, ale nadal była szczupła, wiotka, a spod głębokiego rozcięcia sukni wyglądała wcale zgrabna nóżka. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Korytarz, 2006 |
|
|
Chcę przypomnieć, jestem człowiekiem dorosłym, że za czasów mojej babci, a za czasów prababć wszystkich tutaj obecnych, za wielce naganne i pornograficzne uchodziły pocztówki, na których pokazana była nóżka pięknej dziewczyny w okolicach kolana, bo w tamtych czasach nie wolno było pokazać nawet sznurówek od butów. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.05.2000 |
|
|
Przede wszystkim przemysł trzeba na wschodzie ruszyć, żeby ludzie mieli gdzie pracować - mówi Wacław Krupa opierając się o piec, zakładając ręce na piersi i wyciągając przed siebie krótkie nóżki w gumiakach. źródło: NKJP: Anna Fostakowska: Zamiast do Unii, my na odstrzał idziem, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1998-04-17 |
|
|
U kosmetyczki taka woskowa depilacja nóżek to koszt 200 zł, a ja znam tani, domowy sposób, aby taką depilację wykonać. źródło: NKJP: Być piękną, .forumowisko.pl, 2005-07-31 |
|
|
Często nad morzem widzimy starszych panów z brzuszkiem na chudych nóżkach. Taka sylwetka może oznaczać, że przydałaby się im terapia hormonalna. źródło: NKJP: Zapobieganie chorobom i dolegliwościom 50-latków, Gazeta Wyborcza, 1996-03-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nóżka |
nóżki |
|
| D. | nóżki |
nóżek |
|
| C. | nóżce |
nóżkom |
|
| B. | nóżkę |
nóżki |
|
| N. | nóżką |
nóżkami |
|
| Ms. | nóżce |
nóżkach |
|
| W. | nóżko |
nóżki |
3. podpórka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
- ceramiczna, plastikowa, szklana nóżka; drewniane, metalowe, stalowe, żelazne, żeliwne; esowate, ozdobne, wygięte, powyginane, powykręcane, toczone; cienkie, cieniutkie, masywne; długie, krótkie, niskie, wysokie; rozkładane, teleskopowe, wysuwane nóżki
- na trzech nóżkach
- nóżka cyrkla
- nóżka od kieliszka
- rozstaw nóżek
- kielich, kieliszek, naczynie, pucharek, waza... na nóżce; biblioteczka, etażerka, fotel, gablota, komoda, komódka, krzesło, łóżko, mebel, regalik, skrzynka, stolik, stół, szafka, witryna; kuchenka, lampa, piecyk, umywalka, wanna... na (jakichś) nóżkach; stolik o toczonych nóżkach
- oparty nóżką o ziemię
Cytaty
|
Sprzęt mieliśmy super, nie sprawiał żadnych problemów. Jedynie Piotrkowi odpadło wzmocnienie w bagażniku i później nóżka, która zresztą odleciała i w moim rowerze - dodaje Józek. źródło: NKJP: Zbigniew Matejko: 5200 kilometrów rowerem, Dziennik Polski, 2002-09-27 |
|
|
Klasyczny stojak składa się z dość ciężkiej, zwykle żeliwnej nóżki o kształcie prostokąta i prostopadle do niej przyspawanego stalowego pręta. źródło: NKJP: Adi: Stojak laboratoryjny, Wikipedia.pl, 2008-03-18 |
|
|
Obyło się bez większych strat; tragarze [...] ułamali tylko jedną nóżkę biblioteczki i, przepychając tapczan przez wąskie drzwi, zahaczyli o klamkę i rozdarli brudnożółte obicie. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008 |
|
|
Kieliszki do czerwonego wina są pękate i osadzone na krótkiej nóżce. źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je : savoir-vivre przy stole, 1994 |
|
|
W Krakowie jest ok. 40 ogólnodostępnych karmników - metalowych na nóżkach [...]. źródło: NKJP: (MM): Karmniki na Planty?, Dziennik Polski, 2003-10-27 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nóżka |
nóżki |
|
| D. | nóżki |
nóżek |
|
| C. | nóżce |
nóżkom |
|
| B. | nóżkę |
nóżki |
|
| N. | nóżką |
nóżkami |
|
| Ms. | nóżce |
nóżkach |
|
| W. | nóżko |
nóżki |
Składnia
|
+ | nóżka | + |
CZEGO
|
4. w galarecie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | potrawa |
Połączenia
- nóżka cielęca (po wiedeńsku), wieprzowa
- nóżka z kurczaka
- nóżki w galarecie
- galareta, galaretka z nóżek
Cytaty
|
Nie protestujemy przeciwko nóżce z kurczaka upieczonej na rożnie, a przecież tego ptaka też trzeba było zabić, żeby pojawiła się piękna spieczona i przyprawiona skórka. źródło: NKJP: Człowiek przyjacielem człowieka, Usenet -- pl.soc.religia, 1999-10-08 |
|
|
Przyniósł sobie nóżki w galarecie z octem i pętko myśliwskiej, a na drugim talerzyku kilka „pięćdziesiątek” gorzałki. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007 |
|
|
Na śniadanie lubi precle, na obiad frytki i nóżki z kurczaka. źródło: NKJP: Inny chłopiec: Dziennik Polski, 2002-02-16 |
|
|
Dzisiaj jedliśmy wprawdzie jedną kupną pizzę w trzy osoby, bo z pieniędzmi ciągle krucho, ale wczoraj były ostrygi i twoje ukochane świńskie nóżki z grilla. źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996 |
|
|
Wyjąć nóżki i - kiedy ostygną - nadkroić wzdłuż i wyjąć kość. Rozpuścić połowę masła i pędzelkiem posmarować nim nóżki, obtoczyć w bułce tartej [...] i na małym ogniu obsmażyć w reszcie masła, po 5 min każdą z czterech stron. źródło: NKJP: Hanna Orzechowska: Podroby inaczej, Dodatek do Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1997-10-24 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nóżka |
nóżki |
|
| D. | nóżki |
nóżek |
|
| C. | nóżce |
nóżkom |
|
| B. | nóżkę |
nóżki |
|
| N. | nóżką |
nóżkami |
|
| Ms. | nóżce |
nóżkach |
|
| W. | nóżko |
nóżki |
5. grzyba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny leśne i łąkowe
Połączenia
- kapelusze i nóżki
Cytaty
|
Co za jeden ten twardzioszek? Otóż we Francji czy w Polsce, żadna różnica: mały i niepozorny, nóżka cienka, kapelusz płaski, blaszkowany, kolor też trochę byle jaki, ogólnogrzybowy - brązowawy, trochę beżowy, jasny. źródło: NKJP: Francuski notes: Pochwała twardzioszka, Dziennik Polski, 2003-10-25 |
|
|
Zatrzymywała się co chwila, kucała i wyciągała grzyby z ziemi razem z mchem i darnią. - Trzeba zostawić nóżkę, kawałek nóżki w ziemi - martwił się Izydor. - Inaczej nigdy już nie wyrosną. źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996 |
|
|
Grzyby posiadają specyficzny błonnik zwany funginem, który nie jest trawiony przez człowieka. Nóżki grzybów mają go więcej niż kapelusze [...]. źródło: Internet |
|
|
Odkroić z pieczarek nóżki i posiekać je drobno. Podsmażyć nóżki grzybów i cebulkę w połowie oleju. źródło: Internet |
|
|
Na zamkniętym hermetycznie opakowaniu z suszem muszą być wpisane waga, gatunek, numer grzyboznawcy, nazwa zakładu, który wypuszcza grzyby na rynek. Nie wolno osobno sprzedawać kapeluszy i nóżek. źródło: NKJP: Generalnie - jest lepiej, Dziennik Polski, 2001-06-25 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nóżka |
nóżki |
|
| D. | nóżki |
nóżek |
|
| C. | nóżce |
nóżkom |
|
| B. | nóżkę |
nóżki |
|
| N. | nóżką |
nóżkami |
|
| Ms. | nóżce |
nóżkach |
|
| W. | nóżko |
nóżki |