UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

koks

Chronologizacja

1861, SJPWil

1. opał

Definicja

paliwo o dużej wartości opałowej otrzymywane z węgla kamiennego, mające postać szaroczarnej substancji występującej w bryłach, wykorzystywane jako opał i w przemyśle hutniczym

Pochodzenie

niem.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia źródła energii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  węgiel

Połączenia

  • koks naftowy
  • koks i gaz, koks i olej; ruda i koks, węgiel i koks
  • cena, tona; produkcja koksu

Cytaty

Choć do zimy jeszcze daleko, to przezorni już dziś myślą o kupieniu opału. Z naszej sondy wynika, że węgla, koksu i miału raczej nie brakuje.

źródło: NKJP: Marek Dreszer: Przy węglowym piecu drożej, Gazeta Wyborcza, 1993-09-11

Niepokojąco małe stają się zapasy węgla w koksowniach. Najtrudniejsza sytuacja jest w Zakładzie Koksowniczym im. Powstańców Śląskich w Zdzieszowicach, gdzie wytwarza się koks wielkoprzemysłowy dla Huty Katowice.

źródło: NKJP: Maria Kujawa-Szymanowicz, Panorama, nr 36, 1988

Dosypała koksu do piecyka. Ogień przygasł na chwilę i buchnął w górę.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Nowa bateria, która ma rocznie produkować 750 tysięcy ton koksu metalurgicznego (i przerabiać milion ton węgla koksującego), spełnia wszystkie wyśrubowane standardy ekologiczne Unii Europejskiej.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Koksy inwestują, Trybuna Śląska, 2003-02-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koks
koksy
D. koksu
koksów
C. koksowi
koksom
B. koks
koksy
N. koksem
koksami
Ms. koksie
koksach
W. koksie
koksy

Inne uwagi

Zwykle lp

2. środek dopingujący

Definicja

sport.  pot. 
środek dopingujący

Pochodzenie

niem.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  doping, środek dopingujący

Połączenia

  • brać koks

Cytaty

Gdy pytano wielu wyczynowych sportowców, czy sięgnęliby po środki dopingujące, gdyby efektem było olimpijskie złoto okupione ciężką chorobą, odpowiadali bez wahania: tak. Koks jest przekleństwem sportu; ciekawe, jak daleko posunie się człowiek w autodestrukcji?

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Prognozy, Gazeta Wyborcza, 1998-01-02

Sielankowy nastrój psuła wyłącznie czarna sylwetka Wodza Naczelnego, który nie wiedzieć czemu miotał się tam i z powrotem jak po silnej dawce koksu.

źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005

Młodzi ludzie nie rozumieją zagrożeń wynikających z brania koksu. Nie chcą w nie uwierzyć. A kiedy zaczynają odczuwać skutki brania, w wielu przypadkach jest już za późno.

źródło: NKJP: Leszek Grabowy: Na koksie, Gazeta Wrocławska, 2003-10-24

Z agresją sterydową zaczęło się w Ameryce kilka lat temu. Kilku głupków popełniło przestępstwo i cwany adwokat zwalił winę na koksy, że niby czynią człowieka agresywnym, a młodzi ludzie używają ich, bo chcą dostać stypendia dla sportowców na studia.

źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Bicepsem jestem, Polityka, 2001-04-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koks
koksy
D. koksu
koksów
C. koksowi
koksom
B. koks
koksy
N. koksem
koksami
Ms. koksie
koksach
W. koksie
koksy

3. mężczyzna

Definicja

pot.  pogard. 
umięśniony i silny mężczyzna, który dba o wygląd swojego ciała, spędza bardzo dużo czasu, ćwicząc na siłowni, odpowiednio się odżywia i stosuje różne substancje przyspieszające przyrost tkanki mięśniowej

Pochodzenie

niem.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

synonimy:  paker, pakowacz

Cytaty

A z dziewczynami to różnie jest, teraz można znaleźć typowe lale z tapetą na twarzy i z różową torebką, dla których liczą się tylko ładni i koksy.

źródło: NKJP: Internet

[...] to chyba serwis dla koksów, bramkarzy, kiboli, a nie dla kulturystów

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koks
koksi
ndepr
koksy
depr
D. koksa
koksów
C. koksowi
koksom
B. koksa
koksów
N. koksem
koksami
Ms. koksie
koksach
W. koksie
koksi
ndepr
koksy
depr

4. kokaina

Definicja

środ. 
kokaina

Pochodzenie

Od: kokaina

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie uzależnienia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  biała dama, biały proszek, koka, kokaina, śnieg
hiperonimy:  narkotyk

Cytaty

[...] mam wrażenie, że czas mi się kończy, skoro tak reaguje ciało na kreskę koksu [...]

źródło: Internet: forum.kardiolo.pl

Na początku, kiedy zaczynałam brać koks, byłam bardzo gadatliwa później mi to przeszło, u mnie jest tak, że po amfie mnie nosi – muszę gdzieś wyjść, a po koksie nie mam ochoty wychodzić nigdzie – wolę zostać w domu.

źródło: Internet: insomnia.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koks
koksy
D. koksu
koksów
C. koksowi
koksom
B. koks
koksy
N. koksem
koksami
Ms. koksie
koksach
W. koksie
koksy

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

jedziemy z tym koksem
lecimy z tym koksem
Data ostatniej modyfikacji: 27.12.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj