UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odruchowy

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. odruch

1. związany z odruchem - fizjologiczną reakcją

Definicja

taki, który wynika z niezależnej od woli reakcji organizmu na jakiś bodziec

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  mimowolny

Połączenia

  • odruchowy skurcz; odruchowa czynność, reakcja

Cytaty

Na skutek odruchowego skurczu naczyń miejsce zranienia może w ogóle nie krwawić i dopiero po pewnym czasie ofiara zaczyna sobie zdawać sprawę, że ma złamaną nogę lub uszkodzenie innych części ciała.

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Ból z głowy, Polityka, 2004-02-14

Jest to badanie dolnych dróg moczowych - cewki i pęcherza - które polega na wprowadzeniu do pęcherza (drogą cewnikowania) kontrastu w ilości, która powoduje odruchowe oddanie moczu.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Splot żołądkowy jest przedłużeniem splotu trzewnego i łączy się w dołku piersiowym z lewą gałęzią nerwu błędnego. To właśnie tą drogą przychodzą odruchowe impulsy nudności i wymiotów (najczęściej zdarza to się przy zajściu w ciążę).

źródło: NKJP: Mirosław Winczewski: Kręgarstwo dla każdego : kręgarstwo radiestezyjne, terapia i profilaktyka, kręgarstwo klasyczne, chiropraktyka, 2006

Wszystko wymaga mojej wytężonej uwagi. Choćby taka rzecz jak chodzenie. Normalnie jest to czynność odruchowa, mechaniczna. Natomiast ja muszę się skupić.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidarium I-III, 2008

Delegat mówił jeszcze kilka minut, ale mnie zimny pot wystąpił na czoło. Była to już odruchowa reakcja na takie sytuacje.

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odruchowy
odruchowy
odruchowy
odruchowe
odruchowa
D. odruchowego
odruchowego
odruchowego
odruchowego
odruchowej
C. odruchowemu
odruchowemu
odruchowemu
odruchowemu
odruchowej
B. odruchowego
odruchowego
odruchowy
odruchowe
odruchową
N. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchową
Ms. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowej
W. odruchowy
odruchowy
odruchowy
odruchowe
odruchowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odruchowi
odruchowi
odruchowe
odruchowe
D. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowych
C. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
B. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowe
N. odruchowymi
odruchowymi
odruchowymi
odruchowymi
Ms. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowych
W. odruchowi
odruchowi
odruchowe
odruchowe

2. związany z odruchem - machinalną czynnością

Definicja

taki, który jest powtarzany mimowolnie i z przyzwyczajenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bezwiedny, machinalny

Połączenia

  • odruchowy zwyczaj; odruchowa czynność; odruchowe mycie rąk

Cytaty

Nadal podawał śmietankę, cukier, ciastko, lecz była to już tylko automatyczna uwaga, odruchowe gesty wpojone wychowaniem i uprzejmości stosowane latami.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1995

Lekarz przyjmując zawodowe zobowiązanie niesienia pomocy, nie powinien realizować go w sposób nawykowy, rutynowy, odruchowy, automatyczny , nawet jeśli działania te są zgodne ze społecznymi oczekiwaniami.

źródło: NKJP: Alicja Łaska-Formejster: Proces kształtowania roli zawodowej lekarza rodzinnego, 2002

Pewne nawyki z czasem tak wchodzą w krew, że w końcu stanie się dla nich naturalne i odruchowe, że trzeba umyć ręce po wyjściu z latryny czy toalety, regularnie zmieniać i prać swoją bieliznę, jedzenie trzymać i przyrządzać w czystości, dbać o czystość paznokci itd.

źródło: NKJP: hm. Michał Wojtyczka: Grypa a czyste serce, Czuwaj , 2009-12

Chyba od czasów, kiedy w „Polityce” pisywał Jan Koniecpolski, pozostał mi odruchowy zwyczaj czytywania krytyk teatralnych.

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Ja, człowiek teatru, Polityka, 2001-04-28

Jeśli producent będzie tak konsekwentnie stosował określoną barwę, że wyrobi w konsumentach odruchowe skojarzenie ze swoją marką, ma szansę uzyskać monopol.

źródło: NKJP: Adam Grzeszak: Jaja marki Małysz, Polityka, 2002-03-09

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odruchowy
odruchowy
odruchowy
odruchowe
odruchowa
D. odruchowego
odruchowego
odruchowego
odruchowego
odruchowej
C. odruchowemu
odruchowemu
odruchowemu
odruchowemu
odruchowej
B. odruchowego
odruchowego
odruchowy
odruchowe
odruchową
N. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchową
Ms. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowej
W. odruchowy
odruchowy
odruchowy
odruchowe
odruchowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odruchowi
odruchowi
odruchowe
odruchowe
D. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowych
C. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
B. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowe
N. odruchowymi
odruchowymi
odruchowymi
odruchowymi
Ms. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowych
W. odruchowi
odruchowi
odruchowe
odruchowe

3. związany z odruchem - spontaniczną reakcją

Definicja

taki, który jest wynikiem spontanicznej reakcji na coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spontaniczny

Połączenia

  • odruchowy gest, ruch, sprzeciw; odruchowa odpowiedź, myśl; odruchowe zachowanie

Cytaty

Powstał we mnie odruchowy sprzeciw, jakby ktoś obcy wtargnął między nas i gwałtem chciał odsunąć mnie od szympansa i nadobnych Fulbejek z fryzurami.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

Naruszenie podstaw światopoglądu wywołuje odruchową gniewną reakcję albo jednych, albo drugich.

źródło: NKJP: Ciemnogrodzianie, Dziennik Polski, 2001-11-30

Być może odezwał się w nas wówczas jakiś odruchowy protest przeciw umieszczaniu w tym krajobrazie panoramy wojny.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Busz po polsku, 2007

Ani jednego brawa przy otwartej kurtynie. Na jaskółce nie zerwał się żaden odruchowy oklask.

źródło: NKJP: Lew Kaltenbergh: Ogień sterzeżony. Opowieść o Stanisławie Wyspiańskim, 1964

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odruchowy
odruchowy
odruchowy
odruchowe
odruchowa
D. odruchowego
odruchowego
odruchowego
odruchowego
odruchowej
C. odruchowemu
odruchowemu
odruchowemu
odruchowemu
odruchowej
B. odruchowego
odruchowego
odruchowy
odruchowe
odruchową
N. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchową
Ms. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowej
W. odruchowy
odruchowy
odruchowy
odruchowe
odruchowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odruchowi
odruchowi
odruchowe
odruchowe
D. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowych
C. odruchowym
odruchowym
odruchowym
odruchowym
B. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowe
N. odruchowymi
odruchowymi
odruchowymi
odruchowymi
Ms. odruchowych
odruchowych
odruchowych
odruchowych
W. odruchowi
odruchowi
odruchowe
odruchowe

Frazeologizmy

łuk odruchowy
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj