UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

osada

Chronologizacja

1208, SStp
Inne znaczenie: 'przedstawiciele ludności chłopskiej, zamieszkałej na terenie osiedla, wsi, biorący udział w rozgraniczaniu posiadłości ziemskich na wzór dawnego opola'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	osada	osady
D.	osady	osad

C.	osadzie	osadom
B.	osadę	osady
N.	osadą	osadami
Ms.	osadzie	osadach
W.	osado	osady

Pochodzenie

ogsł. *o(b)sada 'obsadzenie, osadzenie, umieszczenie gdzieś'

Forma słowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym (pierwotnie nazwa czynności, wtórnie skonkretyzowana) od przedrostkowego psł. *o(b)saditi 'obsadzić, osadzić, umieścić' z przedrostkiem *ob- od psł. *saditi 'sadowić, umieszczać, osadzać; zasadzać, sadzić rośliny' (Bor); zob. sadzić

1.a miejscowość

Definicja

niewielka miejscowość, niemająca praw osiedla ani miasta, której mieszkańcy nie są rolnikami

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny

Relacje znaczeniowe

synonimy:

sadyba

Połączenia

osada rybacka, górnicza, przemysłowa; podmiejska osada; sąsiednia; niemiecka, słowiańska, żydowska; prehistoryczna, średniowieczna; dawna, prastara; biedna; mała osada
mieszkaniec; teren osady
osada leży gdzieś
założyć osadę
mieszkać w osadzie

Cytaty

Osada składa się z głównej ulicy i siedmiu przecznic, z których każda prowadzi donikąd.

źródło: NKJP: Roman Warszewski: Gdzie mieszka pułkownik Buendia, 2006

Za łąkami widać jakieś budynki, to osada rybacka Karwieńskie Błota.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Sprawa Niny S., 2009

Ród wywodził się z osady pszczyńskiej, niedaleko od Rybnika.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

1.b mieszkańcy

Definicja

mieszkańcy osady - miejscowości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

gościnna; cała osada
pół osady
osada postanowiła, zadecydowała

Cytaty

Cała osada ruszyła do zbiorów, bo nawet dzieciaki pracowały zawzięcie.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998

2. wioślarzy

Definicja

załoga łodzi wioślarskiej, bobslejów, sanek lub samochodów biorąca udział w zawodach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

Połączenia

polska; medalowa, zwycięska osada; osada wioślarska
dwie, trzy osady
osada saneczkarzy, wioślarzy
osada czyjaś|jakaś wygrała zawody

Cytaty

Z dwóch przeciwnych kierunków kanału nadpływały wioślarskie osady.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Ostatnia Wieczerza, 2007

[...] nasza osada przyjechała do Grecji dwa dni później i startowała na nowej, nieznanej łódce.

źródło: NKJP: Jerzy Walczyk: Wioślarstwo, Gazeta Wyborcza, 1993-07-30

Każda osada ma się składać z 5 wioślarzy i sternika.

źródło: NKJP: (Pol, Mal): Ich Troje i wyścig łodzi na Piotrkowskiej, Express Ilustrowany, 2003-05-17

3. młotka

Definicja

miejsce umocowania czegoś w czymś, zwykle otwór

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

osada młota, siekiery

Cytaty

Ale gdy Ojciec wyszarpnął osadę kłódki ze spróchniałej futryny, gdy otwarł drzwi do ciemnej i stęchłej sionki, znowu byłem tylko tym, czym byłem, i zbierało mi się na płacz.

źródło: NKJP: Wilhelm Mach: Życie duże i małe, 1984

W sporych odstępach wzdłuż obrywu widniały po tamtej stronie w studzienkach zakotwiczenia stalowych lin, typowego naciągu, jakim trzyma się w pionie maszty antenowe łożyskowane kulową osadą bez wsporników.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Fiasko, 1987

Składnia

osada

(CZEGO)

4. strzelby

Definicja

część broni palnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

orzechowa osada
osada dubeltówki, strzelby, sztucera

Cytaty

Osada dubeltówki składa się ze stopki, kolby i szyjki, a u sztucera powtarzalnego także i z łoża.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego,1996

Osada strzelby wykonywana jest z najlepszych gatunków orzecha, głównie kaukaskiego.

źródło: Internet

Składnia

osada

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 26.01.2023