UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gospodarczy

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. gospodarz

1. związany z gospodarką - systemem gospodarczym

Definicja

związany z gospodarką - całokształtem mechanizmów dotyczących świadczenia usług oraz wytwarzania, podziału i wymiany dóbr

Noty o użyciu

Często tworzy przymiotniki złożone, np. polityczno-gospodarczy, społeczno-gospodarczy.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł

Połączenia

  • program; układ; liberalizm, nacjonalizm, ustrój; resort, sektor; poziom gospodarczy; izba, komisja, rada; elita, potęga, władza; korporacja, unia, wspólnota; demokracja, swoboda; polityka, strategia; reforma, transformacja, ustawa; umowa; integracja, współpraca; izolacja, wojna; infrastruktura; dziedzina, sfera gospodarcza; środowisko; prawo; osiągnięcie gospodarcze; procesy, przemiany, zmiany; kontakty, powiązania, relacje, stosunki, uzależnienia, więzy, związki; sankcje; założenia gospodarcze
  • gospodarczy i administracyjny, gospodarczy i ekonomiczny, gospodarczy i finansowy, gospodarczy i handlowy, gospodarczy i kulturalny, gospodarczy i kulturowy, gospodarczy i majątkowy, gospodarczy i militarny, gospodarczy i pieniężny, gospodarczy i podatkowy, gospodarczy i polityczny, gospodarczy i prawny, gospodarczy i socjalny, gospodarczy i ustrojowy
  • planowanie gospodarcze

Cytaty

Do Rosjan żywił pretensję o to, że konserwatywną polityką gospodarczą hamują rozwój Polski i całej wspólnoty socjalistycznej.

źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002

Budowa nowego ustroju gospodarczego - gospodarki rynkowej [...] - polegała z jednej strony na rozszerzaniu wolności gospodarczej, z drugiej zaś na głębokim przeobrażaniu instytucji gospodarczych [...].

źródło: NKJP: Najpierw demokracja, potem kapitalizm, Gazeta Wyborcza, 1993-01-30

Nie ma demokratycznego państwa bez demokracji gospodarczej dla wszystkich obywateli, a nie tylko dla jakichś wybranych elit czy grup, nawet jeśli to są grupy pracownicze.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.11.1997

Radni zwrócili uwagę, iż aktywność mieszkańców nie może zamykać się w obrębie granic administracyjnych i należy utrzymać dotychczasowe więzi gospodarcze ze Śląskiem.

źródło: NKJP: O przynależności później, Dziennik Polski, 2000-07-21

Czynniki prawno-polityczne odzwierciedlają stopień ingerencji państwa w sferę gospodarczą, normując ją głównie obowiązującymi przepisami legislacyjnymi.

źródło: NKJP: Stanisława Wilmańska-Sosnowska: Zachowania polskich przedsiębiorstw handlowych w warunkach konkurencji, 1999

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
D. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczej
C. gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczej
B. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczy
gospodarcze
gospodarczą
N. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczą
Ms. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczej
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze
D. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
C. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
B. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarcze
N. gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
Ms. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze

2. związany z gospodarką - ogółem zakładów wytwórczych

Definicja

związany z gospodarką - ogółem znajdujących się na pewnym terenie zakładów produkcyjnych i wytwarzanych przez nich dóbr

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł

Połączenia

  • podmiot; potencjał; postęp, rozkwit, rozwój, wzrost; krach, kryzys, regres, zapaść, zastój; obrót gospodarczy; siła; aktywność, działalność, ekspansja, inicjatywa, produkcja; afera, przestępczość; równowaga, stabilizacja, stagnacja; koniunktura, sytuacja; ruina gospodarcza; działanie, przedsięwzięcie; przestępstwo; ożywienie; zacofanie, załamanie; życie gospodarcze
  • gospodarczy i cywilizacyjny, gospodarczy i skarbowy

Cytaty

Wprowadzane w połowie XIX w. liberalne przepisy dotyczące działalności gospodarczej umożliwiały zakładanie przedsiębiorstw bez konieczności funkcjonowania w starym systemie.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Budowa gazociągu z Rosji do Europy Zachodniej przez Polskę jest największą rurociągową inwestycją w naszym kraju i największym polsko-rosyjskim przedsięwzięciem gospodarczym ostatnich czasów.

źródło: NKJP: Włodzimierz Nowak: Bracia ze Szprotawy przeciw wielkiej rurze, Gazeta Wyborcza, 1997-10-01

Żydzi zostali całkowicie wyłączeni z życia gospodarczego, co oznaczało odebranie im warsztatów i sklepów, czyli praktycznie pozbawienie pozostałych źródeł dochodów, skoro już dawniej zakazano im uprawiania wolnych zawodów i służby publicznej.

źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła: Niemcy w okresie hitlerowskim, 1997

Za króla Jeroboama II Izrael dźwignął się z upadku i wkroczył w okres wielkiego rozkwitu gospodarczego.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

[...] w Chinach zwiększa się przepaść gospodarcza między prowincjami na wschodnim wybrzeżu (graniczącymi z Hongkongiem) a znacznie uboższymi prowincjami w głębi państwa.

źródło: NKJP: Grzegorz Jaszuński: Hongkong dla Chin?, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
D. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczej
C. gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczej
B. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczy
gospodarcze
gospodarczą
N. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczą
Ms. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczej
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze
D. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
C. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
B. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarcze
N. gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
Ms. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze

3. związany z gospodarką - gospodarstwem rolnym

Definicja

związany z gospodarką - wiejską nieruchomością obejmująca ziemię, dom oraz zabudowania gospodarcze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka wieś

Połączenia

  • budynek gospodarczy; pomieszczenia, zabudowania; narzędzia gospodarcze

Cytaty

Dwór w Suchej, jak każdy zresztą dwór, miał w swoim pobliżu folwark, na którym stały zabudowania gospodarcze.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane : rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

W Zasani spłonął drewniany dom oraz dach pomieszczenia gospodarczego. Pożar pochłonął także kilka zwierząt hodowlanych, narzędzia gospodarcze oraz wyposażenie domu.

źródło: NKJP: (KAR): Myśleniccy strażacy mają co robić, Dziennik Polski, 2008-09-04

Niemcy wypytywali, jak było w czasie działań wojennych i ojciec powiedział, że stracił tylko cały inwentarz i budynki gospodarcze, co wobec powszechnej tragedii jest głupstwem.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Działa jeszcze parę małych pracowni, w których wykonuje się przeważnie miniatury dawniej używanych naczyń gospodarczych np. konewki, czerpaki, łyżniki, putnie, cebrzyki itp. - oczywiście z drewna.

źródło: NKJP: Jan Łapka: Jurgów, Tygodnik Podhalański nr 10, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
D. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczej
C. gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczej
B. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczy
gospodarcze
gospodarczą
N. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczą
Ms. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczej
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze
D. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
C. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
B. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarcze
N. gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
Ms. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze

4. dotyczący spraw porządkowych

Definicja

dotyczący spraw porządkowych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

  • zaplecze gospodarcze; prace gospodarcze

Cytaty

[...] więźniowie wykonywali w obozie wszystkie prace gospodarcze. A więc oni właśnie wykonali urządzenie tego baraku i innych, w całym obozie [...].

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

Gdyby mężczyzna był strażakiem w trakcie ćwiczeń, akcji gaśniczej lub wykonywania robót gospodarczych na terenie remizy, mógłby korzystać ze zbiorowego ubezpieczenia dla strażaków - ochotników.

źródło: NKJP: Wypadek w remizie, Dziennik Polski, 2003-08-23

Kilka lat temu poszerzył swoją działalność o lokal gastronomiczny. W tym celu zaadaptował pomieszczenie, mieszczące się w budynku auli uczelni, dorobił do niego i wyposażył zaplecze gospodarcze i połączył z kioskiem.

źródło: NKJP: (A. Dik): Kiosk w cieniu auli, Nowiny Raciborskie, 2005-06-07

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
D. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczego
gospodarczej
C. gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczemu
gospodarczej
B. gospodarczego
gospodarczego
gospodarczy
gospodarcze
gospodarczą
N. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczą
Ms. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczej
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze
D. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
C. gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
gospodarczym
B. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarcze
N. gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
gospodarczymi
Ms. gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
gospodarczych
W. gospodarczy
gospodarczy
gospodarcze
gospodarcze
Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj