UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

puls

Chronologizacja

SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac. pulsus 'uderzenie, bicie'

1. tętno

Definicja

rytmiczne drgania wyczuwalne w niektórych miejscach ciała spowodowane zmianami ciśnienia krwi w tętnicach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  tętno

Połączenia

  • przyspieszony, rytmiczny, szybki; słaby, wyczuwalny, wyraźny puls
  • badanie, pomiar; częstotliwość, rytm pulsu
  • puls skacze, słabnie
  • badać, mierzyć, sprawdzać, wyczuwać, zmierzyć puls

Cytaty

Cały ostatni tydzień miał już puls 117, lekką gorączkę i szarą twarz.

źródło: NKJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi. [Zawiera również ] Wspomnienia starobielskie. Walka, 1947

Miała twarz kredową, nieregularny, przerywany puls i ciężko oddychała.

źródło: NKJP: Wacław Gołembowicz: Wędrowiec, 1963

Pokaż rękę. Nie, puls dobry, no to przebierz się i zabieraj się do lekcji.

źródło: NKJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1986

Krew napłynęła mi do twarzy. Czułem przyśpieszony puls w skroniach.

źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Bohater do wynajęcia, 1956

Puls żyrafy jest bardzo szybki, biorąc pod uwagę jej wielkość, i wynosi czterdzieści do czterdziestu ośmiu uderzeń na minutę. Jest to dużo na przykład w porównaniu ze słoniem, którego puls wynosi dwadzieścia pięć uderzeń na minutę.

źródło: NKJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. puls
pulsy
D. pulsu
pulsów
C. pulsowi
pulsom
B. puls
pulsy
N. pulsem
pulsami
Ms. pulsie
pulsach
W. pulsie
pulsy

Inne uwagi

Zwykle lp.

2. nadgarstek

Definicja

miejsce na ciele, zwykle na przegubie ręki, w którym wyczuwalne są drgania spowodowane zmianami ciśnienia krwi w tętnicach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

  • szukać pulsu
  • odszukać, znaleźć puls
  • trzymać kogoś, wziąć kogoś, złapać kogoś za puls

Cytaty

Obce słowa świdrowały nadal natrętnie w uszach, a ręka o suchych palcach dotknęła jego pulsu.

źródło: NKJP: Zbigniew Krempf: Resztę pozostaw bogom, 1966

Drżącymi palcami odsuwał barchanowy rękaw kaftana, żeby odszukać puls.

źródło: NKJP: Elżbieta Niedźwiadek: Słuchajcie, państwo, sygnałów dnia, 1985

Cyrulik wziął Aronka za puls, włożył mu termometr pod pachę, zajrzał do gardła.

źródło: NKJP: Julian Stryjkowski: Echo, 1988

Ksiądz łapie go za puls, ręce gościa są zimne jak żelazo, bo on już traci ciepło.

źródło: NKJP: Małgorzata Dziewulska: Inna obecność, 2009

Ujął rękę profesora i starał się znaleźć puls, ale nie udało mu się.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. puls
pulsy
D. pulsu
pulsów
C. pulsowi
pulsom
B. puls
pulsy
N. pulsem
pulsami
Ms. pulsie
pulsach
W. pulsie
pulsy

Inne uwagi

Zwykle lp.

3. radiowy

Definicja

krótki, zwykle seryjny, przebieg pewnej wielkości fizycznej mającej określony czas trwania i określoną moc

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  impuls

Połączenia

  • puls elektromagnetyczny, laserowy, radiowy
  • puls światła
  • częstotliwość pulsów
  • emitować pulsy

Cytaty

Zwykle pulsy emitowane przez pulsary docierają do nas w bardzo regularnych odstępach czasu.

źródło: NKJP: Michał Czerny: Kosmiczny oberek, Polityka, 2001-01-20

Tajemniczy sygnał odebrano 28 listopada. Składał się z wyraźnie oddzielonych pulsów, które powtarzały się dokładnie co 1 i 1/3 s!

źródło: NKJP: Michał Różyczka: Głowa do góry, Wiedza i Życie, 2001

Oglądając taśmę z zapisem obserwacji, zauważyła wyraźne „pulsy” (krótkotrwałe wzrosty intensywności emisji radiowej), które powtarzały się regularnie co 1.337 s.

źródło: NKJP: Leszek P. Błaszkiewicz: Czy zagłuszymy kosmos, Wiedza i Życie, 2001

Gwiazda neutronowa rotując wysyła w przestrzeń wąski stożek promieniowania radiowego. Gdy w stożku tym znajdzie się Ziemia, rejestrowany jest puls radiowy.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. puls
pulsy
D. pulsu
pulsów
C. pulsowi
pulsom
B. puls
pulsy
N. pulsem
pulsami
Ms. pulsie
pulsach
W. pulsie
pulsy

4. gospodarki

Definicja

książk. 
rytm i tempo czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rytm, tętno

Połączenia

  • puls gospodarki, miasta, sportu, życia (gospodarczego, kulturalnego...)

Cytaty

Inaczej wyglądały stolice krajów, które poznał w swych wędrówkach: tętniło w nich nocne życie, nie zamierał puls miasta z chwilą nastania ciemności.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichla-Czarniawska: Pociąg rusza, 1982

W klubie naszym, gdzie puls dyskusji osłabł był bardzo, nagle podnieciło ten puls nazwisko autora Bez dogmatu.

źródło: NKJP: Stefan Otwinowski: Pamiątki i herezje, 1968

Wydaje się, że główne tętno, główny puls gospodarki rosyjskiej przebiega raczej przez Ural aniżeli przez Irkuck.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.2004

Wiele dyscyplin sportowych ma swój puls, życie, wreszcie swoje obszary penetracji.

źródło: NKJP: Zdzisław Ambroziak: Dwie strony sukcesu, Gazeta Wyborcza , 1995-05-19

Na rynku, najczęściej malowanym i fotografowanym miejscu w Kazimierzu, czuje się puls miasta: tłumy turystów spacerują lub okupują kawiarniane ogródki, malarze malują, kłębią się gołębie.

źródło: NKJP: Magdalena Grochowska: Wisła, renesans i spichlerze, 1998-04-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. puls
pulsy
D. pulsu
pulsów
C. pulsowi
pulsom
B. puls
pulsy
N. pulsem
pulsami
Ms. pulsie
pulsach
W. pulsie
pulsy

Inne uwagi

Zwykle lp.

Składnia

bez ograniczeń + puls +
CZEGO

Frazeologizmy

ktoś trzyma rękę na pulsie
Data ostatniej modyfikacji: 16.12.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj