UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chory

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *chvorъ

1. na ospę

Definicja

dotknięty chorobą - odstępstwem od pełni zdrowia organizmu

Noty o użyciu

Używane często w znaczeniu 'człowiek chory'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	niezdrowy
	sprzeczne:	zdrowy
	hiperonimy:	nieswój

Połączenia

chory człowiek, ojciec; chora córka, dziewczyna, kobieta, matka; nerka, wątroba; chore dziecko; serce
ciało, organizm, stan; rodzina chorego
chory na grypę, na ospę, na raka, na różyczkę
ciężko, nieuleczalnie, poważnie, przewlekle, śmiertelnie; nerwowo chory
chory i lekarz; chory i niepełnosprawny; chorzy i cierpiący; biedny i chory
chory leży gdzieś, umiera
leczyć, przyjąć; skierować gdzieś chorego; pomagać choremu; zająć się/zajmować się chorym

Cytaty

Fundacja Dziecięca Fantazja to organizacja non-profit posiadająca status organizacji pożytku publicznego, której jedynym celem jest wnoszenie odrobiny radości w życie nieuleczalnie chorych dzieci poprzez spełnianie ich najskrytszych marzeń i fantazji.

źródło: NKJP: Agata Bochenek: Spełniona fantazja, Wieści Podwarszawskie, 2007-11-04

Dzięki Czytelnikom „Super Expressu” dziewczynka chora na padaczkę będzie miała operację.

źródło: NKJP: Violetta Kuźniewska: Aniu, wracaj do zdrowia!, Super Express, 2006

Po takim leczeniu chory, jeśli nadal źle się czuje, może ponownie zgłosić się do ZUS-u.

źródło: NKJP: Rafał P. Palacz: Renta nie musi być udzielana na całe życie, Gazeta Wrocławska, 1999

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chory	chory	chory	chore	chora
D.	chorego	chorego	chorego	chorego	chorej
C.	choremu	choremu	choremu	choremu	chorej
B.	chorego	chorego	chory	chore	chorą
N.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorą
Ms.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorej
W.	chory	chory	chory	chore	chora

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chorzy	chorzy	chore	chore
D.	chorych	chorych	chorych	chorych
C.	chorym	chorym	chorym	chorym
B.	chorych	chorych	chorych	chore
N.	chorymi	chorymi	chorymi	chorymi
Ms.	chorych	chorych	chorych	chorych
W.	chorzy	chorzy	chore	chore

Składnia

	+	chory	+	na CO
szyk: neutralny

2. system

Definicja

źle funkcjonujący, niewłaściwy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	nienormalny
	hiperonimy:	niesprawny

Połączenia

chory system; chora ustawa; chore państwo, sądownictwo

Cytaty

[...] to bez sensu, ale nie ma innego sposobu, aby walczyć o wyższe płace i zmianę chorego systemu lecznictwa.

źródło: NKJP: Lucyna Krysiak: Stan krytyczny, Dziennik Łódzki, 2006-06-02

By usprawnić chore państwo, należy powołać Urząd Antykorupcyjny, który będzie kontrolował polityków, urzędników, policjantów, prokuratorów i sędziów.

źródło: NKJP: Na kogo głosować, Dziennik Polski, 2001-09-21

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chory	chory	chory	chore	chora
D.	chorego	chorego	chorego	chorego	chorej
C.	choremu	choremu	choremu	choremu	chorej
B.	chorego	chorego	chory	chore	chorą
N.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorą
Ms.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorej
W.	chory	chory	chory	chore	chora

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chorzy	chorzy	chore	chore
D.	chorych	chorych	chorych	chorych
C.	chorym	chorym	chorym	chorym
B.	chorych	chorych	chorych	chore
N.	chorymi	chorymi	chorymi	chorymi
Ms.	chorych	chorych	chorych	chorych
W.	chorzy	chorzy	chore	chore

3. szalony

Definicja

pot.

nienormalny, szalony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nienormalny

Połączenia

chory człowiek, facet, gość; chora baba, kobieta

Cytaty

Chodzi od ludzi do ludzi i wszystkim to samo powtarza. W kółko jedno i to samo. Chory człowiek. U niego już mózgo-kaputto.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

Gość jest po prostu chory i ma obsesję na punkcie szydzenia sobie z upatrzonej osoby niezależnie od prezentowanych racji i nie zważając na fakty ani argumenty merytoryczne.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chory	chory	chory	chore	chora
D.	chorego	chorego	chorego	chorego	chorej
C.	choremu	choremu	choremu	choremu	chorej
B.	chorego	chorego	chory	chore	chorą
N.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorą
Ms.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorej
W.	chory	chory	chory	chore	chora

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chorzy	chorzy	chore	chore
D.	chorych	chorych	chorych	chorych
C.	chorym	chorym	chorym	chorym
B.	chorych	chorych	chorych	chore
N.	chorymi	chorymi	chorymi	chorymi
Ms.	chorych	chorych	chorych	chorych
W.	chorzy	chorzy	chore	chore

4. pomysł

Definicja

niedorzeczny, oderwany od realiów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	nierozsądny
	sprzeczne:	rozsądny

Połączenia

chory plan, pomysł; chora wyobraźnia, chore ambicje

Cytaty

Pacjenci zamiast dawać lekarzom koperty, mogliby wybrać sobie specjalistę, zapłacić mu za zabieg i dostać rachunek. Pieniędzmi mieliby się podzielić lekarz i ZOZ. – To chory pomysł – skomentowali śląscy lekarze.

źródło: NKJP: Monika Krężel: Zapłać, będziesz wyleczony, Trybuna Śląska, 2003-02-04

Mam wakacje i od nadmiaru wolnego czasu rodzą mi się w głowie chore plany.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chory	chory	chory	chore	chora
D.	chorego	chorego	chorego	chorego	chorej
C.	choremu	choremu	choremu	choremu	chorej
B.	chorego	chorego	chory	chore	chorą
N.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorą
Ms.	chorym	chorym	chorym	chorym	chorej
W.	chory	chory	chory	chore	chora

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chorzy	chorzy	chore	chore
D.	chorych	chorych	chorych	chorych
C.	chorym	chorym	chorym	chorym
B.	chorych	chorych	chorych	chore
N.	chorymi	chorymi	chorymi	chorymi
Ms.	chorych	chorych	chorych	chorych
W.	chorzy	chorzy	chore	chore

Frazeologizmy

jak chory w kubeł
kasa chorych
namaszczenie chorych
sakrament chorych

Data ostatniej modyfikacji: 22.11.2024