Chronologizacja
Pochodzenie
ogsł. *orz-děliti sę
Zob. dzielić
1. na rozstajach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozłączyć się, rozstać się |
Połączenia
- konwój, peleton, pochód, pościg, tłum, wyścig rozdzielił się; ludzie, policjanci, żołnierze rozdzielili się
- rozdzielić się na dwie grupy, odziały
Cytaty
|
Mój oddział nie musi jechać z waszymi. Przy pierwszych rozstajach rozdzielimy się. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
|
|
Skrzydlaci przybysze rozdzielili się na dwie grupy, mijając statek z dwóch stron. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem, 2005 |
|
|
Kiedy ujrzały klęskę swego towarzysza, pierzchły w przeciwne strony, zmuszając tym samym pościg do rozdzielenia się również na dwie grupy. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957 |
|
|
Rozdzielmy się. Otoczmy kotlinę. Nie wiemy, którym brzegiem jeziora pojechała. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997 |
|
|
Musnął ustami końce palców żony, po czym oboje rozdzielili się. On podszedł do stołu białego, ona do zielonego. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Piołun i miód, Kroniki Drugiego Kręgu Księga III, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielę się |
rozdzielimy się |
|||
| 2 os. |
rozdzielisz się |
rozdzielicie się |
|||
| 3 os. |
rozdzieli się |
rozdzielą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłem się +(e)m się rozdzielił |
rozdzieliłam się +(e)m się rozdzieliła |
rozdzieliłom się +(e)m się rozdzieliło |
rozdzieliliśmy się +(e)śmy się rozdzielili |
rozdzieliłyśmy się +(e)śmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłeś się +(e)ś się rozdzielił |
rozdzieliłaś się +(e)ś się rozdzieliła |
rozdzieliłoś się +(e)ś się rozdzieliło |
rozdzieliliście się +(e)ście się rozdzielili |
rozdzieliłyście się +(e)ście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzielił się |
rozdzieliła się |
rozdzieliło się |
rozdzielili się |
rozdzieliły się |
bezosobnik: rozdzielono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielmy się |
|
| 2 os. |
rozdziel się |
rozdzielcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłbym się bym się rozdzielił |
rozdzieliłabym się bym się rozdzieliła |
rozdzieliłobym się bym się rozdzieliło |
rozdzielilibyśmy się byśmy się rozdzielili |
rozdzieliłybyśmy się byśmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłbyś się byś się rozdzielił |
rozdzieliłabyś się byś się rozdzieliła |
rozdzieliłobyś się byś się rozdzieliło |
rozdzielilibyście się byście się rozdzielili |
rozdzieliłybyście się byście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzieliłby się by się rozdzielił |
rozdzieliłaby się by się rozdzieliła |
rozdzieliłoby się by się rozdzieliło |
rozdzieliliby się by się rozdzielili |
rozdzieliłyby się by się rozdzieliły |
bezosobnik: rozdzielono by się
bezokolicznik: rozdzielić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozdzieliwszy się
gerundium: rozdzielenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| D. | rozdzielenia się |
rozdzieleń się |
| C. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniom się |
| B. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| N. | rozdzieleniem się |
rozdzieleniami się |
| Ms. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniach się |
| W. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
odpowiednik aspektowy: rozdzielać się
Składnia
| Rzosobowy | + | rozdzielić się | + |
(na CO)
|
2. z żoną
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozstać się |
Połączenia
- kochankowie, małżonkowie, rodzice rozdzielili się
- rozdzielić się z dziećmi, z mężem, z żoną
Cytaty
|
Po powrocie do kraju po raz pierwszy musiał rozdzielić się z żoną i synami. Pojechał do partyjnych pokoi noclegowych [...], żona natomiast wraz z dziećmi zamieszkała w Zagórzu. źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002 |
|
|
Przeważnie jedno ze współmałżonków nie chce rozwodu. Dzieci, poza pewnymi wyjątkami, także nie chcą, aby ich rodzice rozdzielili się. źródło: NKJP: Kuba Jabłoński: Rozwód. Jak go przeżyć?, 2000 |
|
|
Nawet gdy w pewnym momencie uczestnicy tej koalicji zobaczą różnice, sprzeczności interesów i rozdzielą się, będą mieli za sobą doświadczenie wspólnej pracy. źródło: NKJP: Anna Bikont: Nie udawajmy, że nas nie ma, Gazeta Wyborcza, 1996-12-21 |
|
|
Musieli się rozdzielić – inne domy dziecka, inne szkoły – lecz pisali do siebie. Tęsknili. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielę się |
rozdzielimy się |
|||
| 2 os. |
rozdzielisz się |
rozdzielicie się |
|||
| 3 os. |
rozdzieli się |
rozdzielą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłem się +(e)m się rozdzielił |
rozdzieliłam się +(e)m się rozdzieliła |
rozdzieliłom się +(e)m się rozdzieliło |
rozdzieliliśmy się +(e)śmy się rozdzielili |
rozdzieliłyśmy się +(e)śmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłeś się +(e)ś się rozdzielił |
rozdzieliłaś się +(e)ś się rozdzieliła |
rozdzieliłoś się +(e)ś się rozdzieliło |
rozdzieliliście się +(e)ście się rozdzielili |
rozdzieliłyście się +(e)ście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzielił się |
rozdzieliła się |
rozdzieliło się |
rozdzielili się |
rozdzieliły się |
bezosobnik: rozdzielono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielmy się |
|
| 2 os. |
rozdziel się |
rozdzielcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłbym się bym się rozdzielił |
rozdzieliłabym się bym się rozdzieliła |
rozdzieliłobym się bym się rozdzieliło |
rozdzielilibyśmy się byśmy się rozdzielili |
rozdzieliłybyśmy się byśmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłbyś się byś się rozdzielił |
rozdzieliłabyś się byś się rozdzieliła |
rozdzieliłobyś się byś się rozdzieliło |
rozdzielilibyście się byście się rozdzielili |
rozdzieliłybyście się byście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzieliłby się by się rozdzielił |
rozdzieliłaby się by się rozdzieliła |
rozdzieliłoby się by się rozdzieliło |
rozdzieliliby się by się rozdzielili |
rozdzieliłyby się by się rozdzieliły |
bezosobnik: rozdzielono by się
bezokolicznik: rozdzielić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozdzieliwszy się
gerundium: rozdzielenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| D. | rozdzielenia się |
rozdzieleń się |
| C. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniom się |
| B. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| N. | rozdzieleniem się |
rozdzieleniami się |
| Ms. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniach się |
| W. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
odpowiednik aspektowy: rozdzielać się
Składnia
| Rzosobowy; pl | + | rozdzielić się | + |
|
| Rzosobowy | + | rozdzielić się | + |
z KIM
|
3. na części
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | podzielić się, rozbić się, rozłożyć się |
Połączenia
- budynek, owoc rozdzielił się; księstwo, państwo rozdzieliło się; fundusz, kapitał rozdzielił się; dane, głosy rozdzieliły się
- rozdzielić się na części, na elementy, na kawałki, na składniki; rozdzielić się między kandydatów, między pozostałych
Cytaty
|
Owoc rozdzielił się na cząstki. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem, 2005 |
|
|
Zardzewiałe żabki zaskrzypiały na metalowej szynie, zasłona rozdzieliła się i wpuściła w duszne wnętrze niszy jasny słup światła. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005 |
|
|
Oba księstwa ponownie rozdzieliły się, gdy ich efemeryczny władca poległ w walce z przyrodnimi braćmi. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009 |
|
|
W czasie powodzi grunt pod nim został zawilgocony. Spowodowało to nadmierne osiadanie części niepodpiwniczonej. Budynek rozdzielił się na dwie części. źródło: NKJP: (MJG): Minister i przedszkole, Gazeta Wrocławska, 2001-07-14 |
|
|
Cała masa wody deszczowej rozdzieliła się między cztery rzeki. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielę się |
rozdzielimy się |
|||
| 2 os. |
rozdzielisz się |
rozdzielicie się |
|||
| 3 os. |
rozdzieli się |
rozdzielą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłem się +(e)m się rozdzielił |
rozdzieliłam się +(e)m się rozdzieliła |
rozdzieliłom się +(e)m się rozdzieliło |
rozdzieliliśmy się +(e)śmy się rozdzielili |
rozdzieliłyśmy się +(e)śmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłeś się +(e)ś się rozdzielił |
rozdzieliłaś się +(e)ś się rozdzieliła |
rozdzieliłoś się +(e)ś się rozdzieliło |
rozdzieliliście się +(e)ście się rozdzielili |
rozdzieliłyście się +(e)ście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzielił się |
rozdzieliła się |
rozdzieliło się |
rozdzielili się |
rozdzieliły się |
bezosobnik: rozdzielono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielmy się |
|
| 2 os. |
rozdziel się |
rozdzielcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłbym się bym się rozdzielił |
rozdzieliłabym się bym się rozdzieliła |
rozdzieliłobym się bym się rozdzieliło |
rozdzielilibyśmy się byśmy się rozdzielili |
rozdzieliłybyśmy się byśmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłbyś się byś się rozdzielił |
rozdzieliłabyś się byś się rozdzieliła |
rozdzieliłobyś się byś się rozdzieliło |
rozdzielilibyście się byście się rozdzielili |
rozdzieliłybyście się byście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzieliłby się by się rozdzielił |
rozdzieliłaby się by się rozdzieliła |
rozdzieliłoby się by się rozdzieliło |
rozdzieliliby się by się rozdzielili |
rozdzieliłyby się by się rozdzieliły |
bezosobnik: rozdzielono by się
bezokolicznik: rozdzielić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozdzieliwszy się
gerundium: rozdzielenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| D. | rozdzielenia się |
rozdzieleń się |
| C. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniom się |
| B. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| N. | rozdzieleniem się |
rozdzieleniami się |
| Ms. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniach się |
| W. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
odpowiednik aspektowy: rozdzielać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | rozdzielić się | + |
(na CO)
|
| Rznieżywotny | + | rozdzielić się | + |
między KOGO/CO|KIM/CZYM +
(JAK)
|
4. na odnogi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozgałęzić się, rozwidlić się |
Połączenia
- korytarz, nurt, strumień, szlak, tunel rozdzielił się; droga, rzeka rozdzieliła się
- rozdzielić się na dwie drogi, na dwie rzeki
Cytaty
|
Po kilku minutach tunel rozdzielił się na dwie odnogi. źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Atalaya. Wojownicy, 2005 |
|
|
Zapewne nurt rozdzielił się i część wody spływa od jeziora jakąś ukrytą szczeliną. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972 |
|
|
W pewnej chwili korytarz rozdzielił się i oprócz głównej odnogi ukazała się mała ślepa dróżka, która gwałtownie kończyła się kamienną ścianą. źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielę się |
rozdzielimy się |
|||
| 2 os. |
rozdzielisz się |
rozdzielicie się |
|||
| 3 os. |
rozdzieli się |
rozdzielą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłem się +(e)m się rozdzielił |
rozdzieliłam się +(e)m się rozdzieliła |
rozdzieliłom się +(e)m się rozdzieliło |
rozdzieliliśmy się +(e)śmy się rozdzielili |
rozdzieliłyśmy się +(e)śmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłeś się +(e)ś się rozdzielił |
rozdzieliłaś się +(e)ś się rozdzieliła |
rozdzieliłoś się +(e)ś się rozdzieliło |
rozdzieliliście się +(e)ście się rozdzielili |
rozdzieliłyście się +(e)ście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzielił się |
rozdzieliła się |
rozdzieliło się |
rozdzielili się |
rozdzieliły się |
bezosobnik: rozdzielono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozdzielmy się |
|
| 2 os. |
rozdziel się |
rozdzielcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozdzieliłbym się bym się rozdzielił |
rozdzieliłabym się bym się rozdzieliła |
rozdzieliłobym się bym się rozdzieliło |
rozdzielilibyśmy się byśmy się rozdzielili |
rozdzieliłybyśmy się byśmy się rozdzieliły |
| 2 os. |
rozdzieliłbyś się byś się rozdzielił |
rozdzieliłabyś się byś się rozdzieliła |
rozdzieliłobyś się byś się rozdzieliło |
rozdzielilibyście się byście się rozdzielili |
rozdzieliłybyście się byście się rozdzieliły |
| 3 os. |
rozdzieliłby się by się rozdzielił |
rozdzieliłaby się by się rozdzieliła |
rozdzieliłoby się by się rozdzieliło |
rozdzieliliby się by się rozdzielili |
rozdzieliłyby się by się rozdzieliły |
bezosobnik: rozdzielono by się
bezokolicznik: rozdzielić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozdzieliwszy się
gerundium: rozdzielenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| D. | rozdzielenia się |
rozdzieleń się |
| C. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniom się |
| B. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
| N. | rozdzieleniem się |
rozdzieleniami się |
| Ms. | rozdzieleniu się |
rozdzieleniach się |
| W. | rozdzielenie się |
rozdzielenia się |
odpowiednik aspektowy: rozdzielać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | rozdzielić się | + |
(na CO)
|