Chronologizacja
Pochodzenie
fr. légion
niem. Legion
z łac. legiō, legiōnis
Wyraz został najprawdopodobniej zapożyczony bezpośrednio z łaciny (Sław)
1. rzymski
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna armia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | legia |
Połączenia
- legion dowodzony przez kogoś; rzymskie; zbuntowane legiony; legiony nadreńskie, naddunajskie
- legiony Cezara, Krassusa
- bunt legionów
- legion stacjonował gdzieś
Cytaty
|
Wzdłuż czterech głównych ulic ciągnęły się równym szeregiem budynki, mogące pomieścić około pięciu tysięcy ludzi, czyli jeden rzymski legion. źródło: NKJP: Rzymianie nad Dunajem, Dziennik Polski 2001-06-09 |
|
|
W skład legionu wchodziły też centurie jazdy dzielące się na szwadrony i drużyny. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Dolinami posuwały się trzy legiony pod wodzą konsula Gneiusa Corneliusa i Lentulusa Clodianusa. źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951 |
|
|
W legionach Cezara znajdowały się wyspecjalizowane oddziały budujące prowizoryczne zapory przeciw zwałom śniegu i lodu. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legion |
legiony |
|
| D. | legionu |
legionów |
|
| C. | legionowi |
legionom |
|
| B. | legion |
legiony |
|
| N. | legionem |
legionami |
|
| Ms. | legionie |
legionach |
|
| W. | legionie |
legiony |
2. Dąbrowskiego
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach formacji wojskowych, np. Legion Łotewski, I Brygada Legionów Polskich.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna armia
Połączenia
- legion antybolszewicki; polskie legiony; legiony dowodzone przez kogoś
- legiony Dąbrowskiego, Piłsudskiego
- dowódca, oficer, żołnierz; dowództwo; twórca, współtwórca; bitwy, walki legionów
- werbunek do legionów
- służba w legionach
- legion powstał; legiony walczyły; stacjonowały gdzieś; liczyły iluś żołnierzy
- formować, organizować legiony;
- utworzenie legionu; rozwiązanie, tworzenie legionów
- wstąpić/wstępować do legionów
- służyć, walczyć w legionach
Cytaty
|
Tysiące Polaków mieszkających we Francji formuje legion polski, który będzie walczył z nieprzyjacielem w szeregach armii francuskiej. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą, opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003 |
|
|
Biali Rosjanie rozpowszechniają w Stambule wiadomość o podjęciu przez b. premiera Leona Kozłowskiego w Niemczech organizacji antysowieckiego ochotniczego legionu. źródło: NKJP: Maciej Kozłowski: Sprawa premiera Leona Kozłowskiego: zdrajca czy ofiara, 2005 |
|
|
Warto też przypomnieć o tzw. Legionie Góralskim SS, tworzonym przez działaczy „Goralenvolku”. źródło: NKJP: Internet |
|
|
6 listopada 1806 do miasta wkroczyły legiony gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1989 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legion |
legiony |
|
| D. | legionu |
legionów |
|
| C. | legionowi |
legionom |
|
| B. | legion |
legiony |
|
| N. | legionem |
legionami |
|
| Ms. | legionie |
legionach |
|
| W. | legionie |
legiony |
3. ludzi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- cały legion
- legion ludzi; chłopców, dziewcząt, mężczyzn...; artystów, autorów, poetów...; pacyfistów
Cytaty
|
Istnieje cały legion poetów - księży, którym jednak sutanna wyraźnie przeszkadza w pisaniu. źródło: NKJP: Wierszowisko, Dziennik Polski, 2002-09-30 |
|
|
Primum non nocere - to pierwsza zasada odróżniająca [...] lekarza od legionu uzdrawiaczy, a także propagandzistów. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.05.2002 |
|
|
To niewątpliwie interesujące dzieło przysporzyło mu legiony fanów. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Miarą sukcesu pisarza jest zazwyczaj liczba naśladowców; za najlepszymi ciągną legiony epigonów. źródło: NKJP: Doprawdy trzeba być Lemem..., Dziennik Polski, 2001-09-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legion |
legiony |
|
| D. | legionu |
legionów |
|
| C. | legionowi |
legionom |
|
| B. | legion |
legiony |
|
| N. | legionem |
legionami |
|
| Ms. | legionie |
legionach |
|
| W. | legionie |
legiony |
Składnia
|
+ | legion | + |
KOGO
|