UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

biskupi

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. biskupi
biskupi
biskupi
biskupie
biskupia
D. biskupiego
biskupiego
biskupiego
biskupiego
biskupiej
C. biskupiemu
biskupiemu
biskupiemu
biskupiemu
biskupiej
B. biskupiego
biskupiego
biskupi
biskupie
biskupią
N. biskupim
biskupim
biskupim
biskupim
biskupią
Ms. biskupim
biskupim
biskupim
biskupim
biskupiej
W. biskupi
biskupi
biskupi
biskupie
biskupia
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. biskupi
biskupi
biskupie
biskupie
D. biskupich
biskupich
biskupich
biskupich
C. biskupim
biskupim
biskupim
biskupim
B. biskupich
biskupich
biskupich
biskupie
N. biskupimi
biskupimi
biskupimi
biskupimi
Ms. biskupich
biskupich
biskupich
biskupich
W. biskupi
biskupi
biskupie
biskupie

Pochodzenie

Zob. biskup

1. związany z biskupem

Definicja

związany z biskupem

Cytaty

1.a błogosławieństwo

Definicja

wykonywany lub stworzony przez biskupa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Połączenia

  • biskupie błogosławieństwo; homilia biskupia; czynności, funkcje, listy, obowiązki; rządy, wizytacje biskupie

Cytaty

Polecając wszystkich diecezjan, a szczególnie strajkujących górników opiece Bożej przez wstawiennictwo Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej, udzielam biskupiego błogosławieństwa w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.

źródło: NKJP: Damian Zimoń: Słowo pasterskie biskupa katowickiego w związku ze strajkami, prasa, 1988

Mogłem się [...] zapoznać z udostępnioną mi przez Kurię Biskupią w Radomiu księgą czynności biskupich. Był to rodzaj dziennika, w którym ksiądz biskup zapisywał, co robił.

źródło: NKJP: Piotr Kukowski: Nasz biskup w oczach 'bezpieki', Echo Dnia, 2005-11-25

Chór św. Anny obrał sobie za cel uświetnianie swymi występami uroczystości religijnych w parafii. Śpiewa więc podczas ważnych nabożeństw, wizytacji biskupich, Bożego Ciała.

źródło: NKJP: Ewa Osiecka: Połączeni muzyką chóralną, Nowiny Raciborskie, 2002-03-06

[...] Jan Paweł II powrócił do tradycji niedzielnych odwiedzin w rzymskich parafiach. Papież, który jest także biskupem Rzymu, nie zaniedbuje biskupich obowiązków.

źródło: NKJP: Dziennik Polski -Świat , 2001-02-05

W okresie swoich rządów biskupich kardynał Wojtyła rozszerzył znacznie zakres funkcji katedralnych.

źródło: NKJP: Michał Rożek: Serce Polski, Dziennik Polski - Magazyn, 1998-10-16

1.b święcenia

Definicja

związany z byciem biskupem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Połączenia

  • urząd biskupi; godności, nominacje, święcenia biskupie

Cytaty

[...] dzięki poparciu Piotra Tomickiego został sekretarzem królewskim, by poprzez karierę dyplomatyczną dojść do godności biskupich. Mowa o Janie Dantyszku [...].

źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1973

Po ogłoszeniu nowych diecezji i nowych nominacji biskupich, najważniejszym wydarzeniem w Kościele katolickim w Polsce będzie wybór nowego przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski [...].

źródło: NKJP: Nowi biskupi i diecezje, Dziennik Polski - Kraj, 2004-02-09

Ordynariusz tarnowski zaapelował do diecezjan, aby dzisiaj, a więc w dniu przyjęcia święceń biskupich przez ks. Nowackiego, pamiętali o nim w swoich modlitwach.

źródło: NKJP: (RAF): W Bazylice św. Piotra, Dziennik Polski - Tarnów , 2001-03-19

Pojęcie „Ojciec” było odnoszone w starożytności przede wszystkim do osoby biskupa, który dawał świadectwo tradycji. Spełniając funkcje swego urzędu biskupiego, Ojcowie byli świadkami wspólnej wiary całego Kościoła.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

1.c sąd

Definicja

taki, w którego skład wchodzą biskupi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Połączenia

  • konsystorz biskupi; kurie, sądy biskupie

Cytaty

Po soborze trydenckim (1545-1563) drukarze krakowscy mieli bezwzględny obowiązek przedstawiania rękopisów konsystorzowi biskupiemu w celu zyskania kościelnego „imprimatur”.

źródło: NKJP: Księgi zakazane, Dziennik Polski - Pejzaż, 2002-02-23

Na kolejne rekolekcje dla par niesakramentalnych przychodziło dotąd ok. 200 osób. [...] Pośród nich są osoby, które zwracają się do sądu biskupiego z pytaniem o możliwość stwierdzenia niezaistnienia sakramentu, a więc nieważnego małżeństwa, które wcześniej zawarły [...].

źródło: NKJP: (MM): Nie chcieli albo nie mogli, Dziennik Polski - Kraków , 2001-12-27

Wspólnie z Guenterem Saerchenem, współzałożycielem Akcji Znaku Pojednania, pedagogiem pracującym w katolickich kuriach biskupich w Goerlitz i Magdeburgu, nielegalnie organizował Akcję Znaku Pojednania.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Niemcy - Polska: Po układzie czas na uścisk, Gazeta Wyborcza, 1996-08-30,

1.d pałac

Definicja

należący do biskupów

Noty o użyciu

Używane w nazwach własnych, np. Bór Biskupi, Doły Biskupie, Pałac Biskupi.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Połączenia

  • biskupi gmach, samochód; biskupie kancelarie, pokoje; dom, dwór, pałac, zamek biskupi; dobra, majątki, rezydencje; księstwa; stolice biskupie

Cytaty

Od czasów średniowiecznych - jak podają zapiski archiwalne - Jabłonna należała, o czym już wiemy, do klucza dóbr biskupich, jako jedna z rezydencji biskupów płockich.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

Muzeum posiada punkt muzealny w Otmuchowie. W pobliżu zespół d. dworu biskupiego wzniesiony w 2. poł. XIV w. w miejscu pierwszego dworu biskupiego z XIII w.

źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997

W pałacach biskupich tych diecezji, w których przebywa papież, przygotowuje się posiłki dla rzeszy osób towarzyszących mu, nie mówiąc o duchowieństwie przyjeżdżającym nieraz z bardzo daleka.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997

Na prawym brzegu Popradu, na wysokiej górze stromo opadającej ku dolinom Muszynki i Szczawnika, wznoszą się ruiny biskupiego zamku.

źródło: NKJP: Zamczysko w uzdrowisku, Dziennik Polski - Podróże, 2003-05-10

Z Kielc każdego dnia przyjeżdżał do Włoszczowy biskup Mieczysław Jaworski, żeby w miejscowym kościele celebrować mszę świętą za strajkujących. Któregoś dnia milicyjny patrol nie chciał przepuścić biskupiego samochodu.

źródło: NKJP: Dorota Kosierkiewicz: To może być szokująca prawda, Echo Dnia, 2005-06-24

1.e pierścień

Definicja

charakterystyczny dla biskupa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Połączenia

  • biskupi pierścień; biskupie fiolety; herb, krzyż biskupi, szaty biskupie

Cytaty

Insygniów biskupich mógł od tej pory używać infułat kościoła Mariackiego w czasie uroczystych nabożeństw, procesji - tak w mieście, jak i poza nim. Nie otrzymał natomiast w owym dokumencie papieskim archiprezbiter prawa noszenia krzyża biskupiego.

źródło: NKJP: Mariacki infułat, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-10-07

Król przy pomocy marszałka koronnego ubierał się w strój koronacyjny, podobny do liturgicznych szat biskupich i podkreślający sakralność monarchy.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004

[...] cesarz zrzekał się [...] inwestytury przez włożenie biskupiego pierścienia kandydatowi, co uznawano wówczas za nominację.

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000

Nowy prefekt Domu Papieskiego, dotychczasowy sekretarz osobisty Ojca Świętego - ks. Stanisław Dziwisz, pochodzący z Raby Wyżnej - do swojego herbu biskupiego wprowadził zarys-panoramę Giewontu z krzyżem.

źródło: NKJP: O. Konrad Hejmo - dominikanin: Góralski herb biskupi nowego Prefekta Domu Papieskiego, prasa, 1998

„Osiemdziesiątka w milach daje na kilometry...” - daremnie głowił się u kierownicy Jagiełło mając nad głową, w lusterku, uduchowioną twarz przełożonego w biskupich fioletach.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957

Frazeologizmy

biskupi kolor
Data ostatniej modyfikacji: 18.11.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj