Chronologizacja
Pochodzenie
łac. śred. cardinalis
z łac. cardinālis 'główny'
1. ksiądz
Definicja
Noty o użyciu
Używany w nazwach własnych, np. ulica Kardynała Wyszyńskiego, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | purpurat |
Połączenia
- katolicki; austriacki, francuski, hiszpański, niemiecki, polski, włoski...; krakowski, lwowski, wrocławski...; nowy, obecny, ówczesny, późniejszy, przyszły; nowo mianowany; wielki; sędziwy kardynał; amerykańscy kardynałowie; kardynałowie kurialni
- kardynał Adam (Stefan) Sapieha, Józef Glemp, Franciszek Macharski, Karol Wojtyła, Stefan Wyszyński...; Angelo Sodano, Joseph Ratzinger...; Glemp, Gulbinowicz, Ratzinger...
- kardynał z Polski; kardynałowie z Ameryki, z całego świata, z Krakowa
- kardynał i arcybiskup, kardynał i biskupi, kardynał i papież
- Jego Eminencja, ksiądz, książę, prymas (Polski), sekretarz stanu kardynał (Sodano); Stefan kardynał Wyszyński, Prymas Tysiąclecia kardynał Stefan Wyszyński
- beatyfikacja; godność; wybór; osoba, postać; dekret, list (pasterski), przemówienie, słowa, wypowiedzi; działalność, nauczanie; imię; kierowca, sekretarz; urodziny, śmierć, życie kardynała;
- pod przewodnictwem kardynała (Glempa, Macharskiego...)
- list do kardynała; list od kardynała; wizyta u kardynała
- rozmowa, wywiad; spotkanie z kardynałem; Jan Paweł II z kardynałami
- kardynał celebrował, koncelebrował, odprawił mszę; wygłosił homilię, kazanie; dokonał czegoś, patronował czemuś, poświęcił coś, poprowadził coś, przewodniczył mszy, nabożeństwu..., uczestniczył w czymś, udzielił czegoś; podkreślił, stwierdził coś, zaapelował o coś, zwrócił uwagę na coś; zmarł; podpisany przez kardynała
- wręczyć / wręczać coś kardynałowi; poświęcony kardynałowi
- witać; wybrać, zaprosić kardynała
- być, zostać kardynałem
- zwrócić się / zwracać się do kardynała
- rozmawiać, spotkać się, współpracować, zetknąć się z kardynałem
- zdaniem; z rąk kardynała; wraz z kardynałem
Cytaty
|
1 listopada 1946 roku książę kardynał Adam Stefan Sapieha wyświęcił na kapłana Karola Wojtyłę [...]. źródło: NKJP: Annuntio vobis..., Dziennik Polski -- Pejzaż, 2002-08-17 |
|
|
Rozpoczęło się postępowanie w sprawie beatyfikacji kardynała Stefana Wyszyńskiego. źródło: NKJP: Grażyna Starzak: Cień czy aureola?, Dziennik Polski - Kraj, 2001-06-08 |
|
|
W czasie składania przez kardynałów ślubu posłuszeństwa nowemu papieżowi doszło do wybuchu entuzjazmu zgromadzonych tu Polaków, kiedy papież ucałował rękę klękającego przed nim kardynała Stefana Wyszyńskiego. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie : od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
|
Jak przed wiekami, tak i dziś pałac jest siedzibą Jego Eminencji kardynała metropolity krakowskiego. źródło: NKJP: III Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, Dziennik Polski -- Podróże, 2001-08-18 |
|
|
Aktualnie wyróżnia się dwie kategorie kardynałów. Kardynałowie kurialni, czyli ci, którzy pełnią służbę w centralnej administracji Kościoła, będąc prefektami kongregacji, a więc ministerstw papieskich, lub szefami innych podobnych instytucji [...]. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kardynał |
kardynałowie |
ndepr |
| kardynały |
depr | ||
| D. | kardynała |
kardynałów |
|
| C. | kardynałowi |
kardynałom |
|
| B. | kardynała |
kardynałów |
|
| N. | kardynałem |
kardynałami |
|
| Ms. | kardynale |
kardynałach |
|
| W. | kardynale |
kardynałowie |
ndepr |
| kardynały |
depr |
Skróty
2. ryba
Definicja
Noty o użyciu
Używane w środowisku wędkarzy.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne
Cytaty
|
Zawsze fascynowała mnie rybka z przepiękną płetwą grzbietową, potocznie zwana kardynałem, czyli waleczny i wdzięczny lipień. źródło: Internet: wedkuje.pl |
|
|
[...] zaś ich bliski kuzyn lipień z racji na purpurowo-fioletowe ubarwienie, nosi dumną nazwę „kardynała”. źródło: Internet: epiotrkow.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kardynał |
kardynały |
|
| D. | kardynała |
kardynałów |
|
| C. | kardynałowi |
kardynałom |
|
| B. | kardynała |
kardynały |
|
| N. | kardynałem |
kardynałami |
|
| Ms. | kardynale |
kardynałach |
|
| W. | kardynale |
kardynały |
3. ptak
Definicja
Noty o użyciu
Występuje jako składnik terminów zoologicznych. np.kardynał wirgiński, kardynał szkarłatny.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ptak |
Cytaty
|
Kardynał szkarłatny (Cardinalis cardinalis) to charakterystyczny dla rodziny kardynałów gatunek ptaka o pięknym, czerwonym upierzeniu. źródło: Internet: medianauka.pl |
|
|
Według badaczy, kardynały są szczególnie widoczne pod tym względem, ponieważ ptaki płci męskiej i żeńskiej posiadają wyraźnie kontrastujące kolory. źródło: Internet: whatnext.pl |
|
|
Gdy we śnie natrafiasz na gniazdo kardynała to zwiastun powiększenia rodziny. Kardynał jest symbolem powodzenia i szczęścia. źródło: Internet: sennik.biz |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kardynał |
kardynały |
|
| D. | kardynała |
kardynałów |
|
| C. | kardynałowi |
kardynałom |
|
| B. | kardynała |
kardynały |
|
| N. | kardynałem |
kardynałami |
|
| Ms. | kardynale |
kardynałach |
|
| W. | kardynale |
kardynały |